Gửi bình luận
Ngành máy bay không người lái toàn cầu chịu ảnh hưởng nặng nề khi Trung Quốc siết xuất khẩu linh kiện, đẩy chi phí và làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
Ngành công nghiệp máy bay không người lái (drone) đang đối mặt với một thách thức lớn khi giá linh kiện từ Trung Quốc – nguồn cung chủ lực – tăng gấp đôi do chính phủ Bắc Kinh áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt. Theo Financial Times, động thái này nhằm siết chặt quản lý đối với các lô hàng linh kiện quan trọng, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy giá thành sản xuất lên cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả nhà sản xuất lẫn người sử dụng.
Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70–80% thị phần máy bay không người lái thương mại toàn cầu, một ngành trị giá 41 tỷ USD. Việc Bắc Kinh yêu cầu giấy phép đặc biệt cho các mặt hàng xuất khẩu khiến nhiều nhà sản xuất – đặc biệt là các đơn vị xuất khẩu nhỏ – không thể tiếp cận linh kiện. Sự thiếu hụt này đã khiến các nhà cung cấp và trung gian tăng gấp đôi giá bán cho khách hàng nước ngoài.
Tại Triển lãm Hệ thống UAV ở Thâm Quyến gần đây, nhiều người mua phản ánh giá vận chuyển tăng chóng mặt. Một đại diện của công ty sản xuất drone Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: “Tháng trước, giá chuyển phát đường hàng không là 2.000 USD, hôm nay đã lên gần 3.500 USD”. Điều này phản ánh tình trạng chi phí logistics tăng do chuỗi cung ứng kém ổn định.
Sự phụ thuộc vào các linh kiện Trung Quốc – từ bộ điều khiển tốc độ, cảm biến, camera cho đến cánh quạt – khiến các doanh nghiệp khó tìm được giải pháp thay thế khả thi.
Một nhà sản xuất Pháp chia sẻ: “Chúng tôi muốn phát triển máy bay không người lái tại châu Âu, nhưng công nghệ vẫn còn chậm so với Trung Quốc ít nhất ba năm”. Trong khi đó, các nhà giao nhận đòi hỏi thanh toán bằng nhân dân tệ và yêu cầu người mua ký giấy hải quan dưới danh nghĩa cá nhân – tiềm ẩn rủi ro pháp lý cho người nhập khẩu.
Các biện pháp kiểm soát của Trung Quốc tác động trực tiếp đến hiệu suất và khả năng tiếp cận của drone. Camera ảnh nhiệt – một trong những linh kiện bị đưa vào diện kiểm soát từ tháng 9 – trở nên đặc biệt khan hiếm. Một số nhà cung cấp Trung Quốc tăng gấp đôi giá bán do “phải gánh thêm rủi ro” nếu cố né tránh quy định xuất khẩu.
Thị trường drone dân sự trị giá hàng chục tỷ USD nay bị kéo vào các xung đột quân sự, từ Ukraine đến Trung Đông, bất chấp Bắc Kinh nỗ lực ngăn chặn các ứng dụng quân sự. Zhao Yan, đại diện công ty Shaanxi Xitou UAV, nói: “Chúng tôi làm dao để cắt rau, còn dùng để làm gì thì là quyết định của người mua”. Ông khẳng định công ty chỉ bán qua các kênh tuân thủ, nhưng thừa nhận khó kiểm soát được mục đích sử dụng cuối cùng.
Về kinh tế, chi phí leo thang buộc nhiều nhà sản xuất drone phải hủy bỏ kế hoạch mở rộng ra thị trường quốc tế. Một số doanh nghiệp tại hội chợ Thâm Quyến tiết lộ đã rút lui khỏi các dự án do khó khăn trong việc xin phép xuất khẩu và sự giám sát gắt gao của hải quan.
Khalil Esterhamlari – Giám đốc Trung tâm Đổi mới Trung Quốc–Iran – cho biết ông đã dừng kế hoạch nhập khẩu drone chữa cháy cho Iran vì quy định siết chặt với dòng thiết bị nông nghiệp.
Trong bối cảnh đó, các quốc gia như Việt Nam đang nổi lên như lựa chọn thay thế, nhưng việc tổ chức logistics độc lập vẫn bị đánh giá là “gần như không thể”. Ngành drone toàn cầu buộc phải thích nghi với thực tế mới: chuỗi cung ứng phân mảnh hơn, giá cả biến động mạnh và các rào cản pháp lý ngày càng cao.
Khi căng thẳng địa chính trị chưa hạ nhiệt, cả các nhà sản xuất chuyên nghiệp lẫn người dùng nghiệp dư đều phải chuẩn bị đối mặt với chi phí tăng và thời gian giao hàng kéo dài. Bức tranh này đặt ra yêu cầu cấp thiết: ngành công nghiệp cần tái định hình chiến lược tìm nguồn cung ứng để duy trì khả năng cạnh tranh trong một thị trường ngày càng bất định.
