Trung Quốc cấm mang pin dự phòng không đạt chuẩn lên máy bay

Thời gian qua, ngành hàng không thế giới liên tiếp chứng kiến các sự cố nghiêm trọng liên quan đến pin lithium – loại pin phổ biến trong sạc dự phòng, điện thoại, máy tính và các thiết bị cá nhân.

Trong tháng 1/2025, một chiếc máy bay của hãng Air Busan tại Hàn Quốc bị bao trùm bởi lửa, nghi do một viên pin dự phòng gây ra cháy.

Tháng 3, một chuyến bay của Hong Kong Airlines phải hạ cánh khẩn cấp vì khoang hành lý trên cao bốc khói.

Theo Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), trong năm 2024, trung bình ba vụ quá nhiệt pin lithium xảy ra mỗi hai tuần trên máy bay – một con số tăng vọt so với mức chưa đầy một vụ mỗi tuần vào năm 2018.

Trong bối cảnh đó, việc siết quy định kiểm soát từ trước chuyến bay trở thành bước đi tất yếu để bảo vệ an toàn hàng không.

Đáng chú ý, Trung Quốc – nơi được xem là “công xưởng pin” của thế giới – cũng đang đối mặt với rủi ro nội tại từ các sản phẩm pin kém chất lượng tràn lan trên thị trường.

Pin không đạt chuẩn: Ai chịu hậu quả?

Cùng lúc ban hành lệnh cấm, cơ quan quản lý thị trường Trung Quốc cũng đã thu hồi hoặc đình chỉ chứng nhận 3C đối với nhiều nhà sản xuất pin và cell pin trong nước.

Các thương hiệu nổi tiếng như Anker, Romoss cũng buộc phải thu hồi hàng loạt sản phẩm trong tháng qua vì lo ngại an toàn.

Điều này khiến hành khách có thể vô tình bị từ chối vận chuyển nếu mang theo sạc dự phòng không rõ nguồn gốc, không đạt chuẩn, hoặc nằm trong lô sản phẩm bị thu hồi.

Với lượng người dùng phổ thông mua sắm qua thương mại điện tử hoặc mang theo pin từ nước ngoài, nguy cơ bị “soi kỹ” ở sân bay là rất cao nếu không nắm rõ quy định mới.

Phân tích tác động toàn diện

Với hành khách, quy định này buộc họ phải chủ động kiểm tra xem pin dự phòng của mình có dấu chứng nhận 3C hay không, và có nằm trong diện bị thu hồi hay không. Những thói quen như vừa bay vừa sạc, hoặc mang theo nhiều pin dự phòng “cho chắc ăn” sẽ bị hạn chế đáng kể.

Với hãng hàng không, đây là bước tiến quan trọng trong việc nâng cao tiêu chuẩn an toàn bay, đặc biệt là trong bối cảnh ngày càng nhiều thiết bị điện tử được mang theo trong hành lý xách tay.

Tuy nhiên, họ cũng sẽ phải tăng chi phí đào tạo nhân viên, trang bị thiết bị kiểm tra, và xây dựng quy trình xử lý trong trường hợp phát hiện pin không đạt chuẩn.

Với nhà sản xuất, áp lực sẽ rất lớn. Các doanh nghiệp pin phải đảm bảo quy trình sản xuất nghiêm ngặt hơn, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng và duy trì chất lượng để không bị mất chứng nhận 3C – điều kiện bắt buộc để tiếp cận thị trường hàng không Trung Quốc.

Nguy cơ cháy nổ từ pin lithium: Không thể xem nhẹ

Theo tiêu chuẩn thoát hiểm quốc tế, hành khách và tổ bay chỉ có 90 giây để sơ tán trong trường hợp khẩn cấp như cháy nổ.

Tuy nhiên, nếu một viên pin dự phòng 20.000 mAh phát nhiệt cục bộ trong khoang hành lý trên cao – vốn không có hệ thống chữa cháy tự động, thì chỉ cần vài giây để khói lan dày đặc, gây mất tầm nhìn, hoảng loạn và thậm chí chặn lối thoát hiểm.

Chính vì vậy, nhiều hãng bay quốc tế – bao gồm cả Southwest Airlines (Mỹ) – đã bắt đầu yêu cầu hành khách đặt pin dự phòng trong tầm nhìn suốt chuyến bay, không sử dụng trong quá trình bay, và sẵn sàng can thiệp nếu có dấu hiệu bất thường.

Trung Quốc đi trước: Liệu có trở thành xu hướng toàn cầu?

Các tổ chức hàng không lớn như ICAO (Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế) đang xem xét cập nhật quy định vận chuyển pin lithium trong năm 2025. Việc Trung Quốc đi đầu trong ban hành quy định chặt chẽ có thể tạo tiền lệ để các quốc gia khác – đặc biệt là khu vực châu Á – nhanh chóng áp dụng tiêu chuẩn tương tự.

Về lâu dài, đây không chỉ là vấn đề an toàn bay, mà còn ảnh hưởng đến cả chuỗi cung ứng thương mại điện tử xuyên biên giới.

Các sàn thương mại điện tử, hãng chuyển phát và nhà bán lẻ sẽ phải gắn nhãn rõ ràng, kiểm định sản phẩm trước khi giao hàng quốc tế, tránh rơi vào tình trạng bị thu giữ tại sân bay hoặc từ chối vận chuyển.

Lệnh cấm mới không chỉ đơn thuần là một biện pháp hành chính nhằm đối phó với vài sự cố rải rác. Đây là bước đi chiến lược của Trung Quốc nhằm thiết lập lại chuẩn mực về an toàn hàng không trong bối cảnh pin lithium hiện diện khắp nơi.

Trong tương lai gần, hành khách toàn cầu – đặc biệt là người hay bay – sẽ cần làm quen với một thực tế mới: giống như quy tắc “chất lỏng dưới 100ml” đã ăn sâu vào thói quen du lịch, thì sắp tới, quy tắc “pin dự phòng phải đạt chuẩn” sẽ là vé thông hành bắt buộc nếu bạn muốn lên máy bay.