Tổng thống Putin nói gì về vụ rơi máy bay chở khách Azerbaijan

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9/10, trong cuộc gặp người đồng cấp Azerbaijan Ilham Aliyev tại Moskva, lần đầu công bố nguyên nhân vụ rơi máy bay của hãng Azerbaijan Airlines khiến 38 người thiệt mạng cuối năm 2024. Theo Tổng thống Putin, thảm kịch xảy ra do “mảnh vỡ từ tên lửa phòng không Nga” khi lực lượng nước này đánh chặn máy bay không người lái (UAV) của Ukraine.

Nhà lãnh đạo Nga cho biết, vào thời điểm xảy ra vụ việc, hệ thống phòng không nước này đang đối phó với “vụ xâm nhập của ba UAV Ukraine”. Hai quả tên lửa được phóng đi để đánh chặn, song không bắn trúng mục tiêu mà phát nổ cách máy bay thương mại AZAL 8243 chỉ vài mét.

“Các đầu đạn nhiều khả năng tự hủy ở khoảng cách khoảng 10 mét, khiến máy bay bị hư hại bởi các mảnh vỡ từ vụ nổ hơn là trúng trực tiếp,” Tổng thống Putin nói, đồng thời thừa nhận có “trục trặc kỹ thuật trong cơ chế tự hủy” của hệ thống phòng không.

Tổng thống Nga khẳng định, Moscow sẽ chịu trách nhiệm đầy đủ, bao gồm việc bồi thường cho gia đình các nạn nhân và tiến hành điều tra pháp lý nghiêm ngặt với toàn bộ cá nhân liên quan. Ông Aliyev bày tỏ cảm ơn vì “sự minh bạch” trong cách tiếp cận của Nga, đồng thời tin tưởng kết quả điều tra sẽ “làm sáng tỏ toàn bộ vụ việc và giúp ngăn ngừa các thảm kịch tương tự”.

Chiếc Embraer 190 mang số hiệu J2-8243 khởi hành từ thủ đô Baku đến Grozny (Cộng hòa Chechnya, Nga) ngày 25/12/2024. Khi bay qua không phận Kazakhstan, máy bay gặp sự cố và buộc phải hạ cánh khẩn cấp gần thành phố Aktau. Cú va chạm khiến phi cơ bốc cháy dữ dội, làm 38 người thiệt mạng và 29 người khác bị thương. Ngay sau đó, Điện Kremlin gửi lời chia buồn sâu sắc tới chính phủ và nhân dân Azerbaijan.

Ông Dmitry Yadrov, người đứng đầu Cơ quan Hàng không Liên bang Nga, sau đó cho biết, Ukraine đã tiến hành “một loạt cuộc tấn công bằng UAV nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự ở Grozny”, buộc Nga kích hoạt hệ thống phòng thủ. Trong tình huống hỗn loạn đó, “vụ va chạm thảm khốc đã xảy ra”.

Sau vụ việc, Tổng thống Aliyev đưa ra ba yêu cầu chính thức với phía Nga là xin lỗi công khai, thừa nhận trách nhiệm, và bồi thường cho hành khách cùng thân nhân các nạn nhân.

Tổng thống Putin sau đó đã gửi thư xin lỗi, nhấn mạnh đây là “sự cố ngoài ý muốn” và khẳng định Moscow sẽ hợp tác chặt chẽ với Baku trong việc điều tra, khắc phục hậu quả cũng như củng cố cơ chế phối hợp an ninh hàng không song phương.

Giới quan sát quốc tế đánh giá, dù vụ việc được xác định là “tai nạn kỹ thuật trong bối cảnh chiến sự”, nhưng nó phản ánh rủi ro ngày càng lớn đối với hàng không dân sự khi các tuyến bay đi qua khu vực có xung đột. Một số chuyên gia hàng không khuyến nghị thiết lập “vùng cảnh báo bay” giữa Nga, Ukraine và các nước láng giềng nhằm giảm thiểu khả năng xảy ra sự cố tương tự.

Thảm kịch AZAL 8243 không chỉ là một bi kịch hàng không, mà còn là lời cảnh tỉnh về sự mong manh của an toàn bay trong thời đại chiến tranh công nghệ cao, khi ranh giới giữa phòng thủ quân sự và an ninh dân sự trở nên mờ nhạt hơn bao giờ hết.