Nhật Bản cáo buộc tiêm kích J-15 Trung Quốc khóa radar hỏa lực vào F-15 gần Okinawa, hành động bị Tokyo coi là nguy hiểm, trong khi Bắc Kinh bác bỏ và phản đối mạnh mẽ.
Nhật Bản ngày 7/12 đã chính thức lên án các tiêm kích của Trung Quốc có hành vi “nguy hiểm” khi hướng radar điều khiển hỏa lực vào máy bay quân sự Nhật Bản trên vùng biển quốc tế gần quần đảo Okinawa, làm dấy lên lo ngại mới về an toàn hàng không quân sự và nguy cơ leo thang căng thẳng khu vực.

Phát biểu trước báo giới, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Koizumi Shinjiro cho biết các sự việc xảy ra ngày 6/12, khi ít nhất hai tiêm kích J-15 của Hải quân Trung Quốc, xuất kích từ tàu sân bay Liêu Ninh, nhiều lần hướng radar điều khiển hỏa lực vào các tiêm kích F-15 của Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản (ASDF) đang hoạt động trên không phận quốc tế phía đông nam đảo Okinawa.
Theo Tokyo, đây là lần đầu tiên nước này công khai thông tin về việc máy bay quân sự Trung Quốc “khóa radar” vào mục tiêu là chiến đấu cơ Nhật.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết vụ việc đầu tiên diễn ra trong khoảng vài phút vào chiều 6-12 và một sự cố tương tự xảy ra sau đó vài giờ, nhắm vào một chiếc F-15 khác. Không ghi nhận thiệt hại về người hay máy bay, song Tokyo đánh giá hành động trên “vượt quá mức cần thiết để bảo đảm an toàn bay” và mang tính đe dọa nghiêm trọng.

“Đây là hành vi cực kỳ đáng tiếc và nguy hiểm”, Bộ trưởng Koizumi nhấn mạnh, đồng thời cho biết Nhật Bản đã gửi công hàm phản đối mạnh mẽ tới Bắc Kinh và yêu cầu áp dụng các biện pháp ngăn chặn sự việc tái diễn. Ông khẳng định Tokyo sẽ phản ứng “kiên quyết nhưng bình tĩnh” nhằm duy trì hòa bình, ổn định và an toàn tại khu vực.
Về mặt kỹ thuật quân sự, việc hướng radar điều khiển hỏa lực được coi là tín hiệu cho thấy khả năng tấn công tiềm tàng, buộc máy bay bị nhắm tới phải triển khai các biện pháp né tránh và làm gia tăng nguy cơ va chạm hoặc tính toán sai lầm khi các bên hoạt động ở cự ly gần.
Phản ứng trước cáo buộc từ Tokyo, Trung Quốc cùng ngày đã đưa ra loạt tuyên bố phản đối mạnh mẽ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định chính các hoạt động giám sát và tiếp cận của máy bay Nhật Bản mới là “mối đe dọa thực sự” đối với an toàn hàng hải và hàng không, đồng thời cáo buộc Tokyo đã thổi phồng vấn đề “chiếu radar”.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh đang tiến hành huấn luyện biển xa thường lệ tại khu vực phía đông eo biển Miyako, phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế. Theo Bắc Kinh, máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã nhiều lần tiếp cận khu vực diễn tập, gây gián đoạn hoạt động huấn luyện và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn bay.
Cùng ngày, Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản Ngô Giang Hạo đã “giao thiệp” với Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản, cho rằng Tokyo đã đưa ra các thông tin gây hiểu lầm và yêu cầu Nhật Bản ngăn chặn các sự cố tương tự trong tương lai.
Sự việc diễn ra trong bối cảnh quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc tiếp tục căng thẳng, đặc biệt sau những phát biểu gây tranh cãi gần đây của lãnh đạo Tokyo liên quan tới vấn đề Đài Loan. Giới quan sát cho rằng các tương tác quân sự tần suất cao giữa hai bên tại Biển Hoa Đông, nhất là xung quanh các hoạt động tàu sân bay và tuần tra trên không, đang làm gia tăng nguy cơ sự cố ngoài ý muốn nếu thiếu các cơ chế kiềm chế hiệu quả.
Trong ngắn hạn, cả Tokyo và Bắc Kinh đều khẳng định lập trường bảo vệ lợi ích an ninh của mình, song giới phân tích nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu vẫn là giảm rủi ro đối với an toàn bay và tránh những hành động có thể đẩy căng thẳng vượt khỏi tầm kiểm soát trên không phận quốc tế.