Gửi bình luận
Sau những trận không chiến gần đây tại Nam Á, tiêm kích J-10C – biến thể hiện đại nhất của J10 – đã lột xác thành một trong những chiến đấu cơ thế hệ 4.5 đáng gờm nhất thế giới.
J-10C không chỉ chứng minh hiệu quả trên chiến trường, mà còn mở ra cuộc cạnh tranh địa chính trị gay gắt trên thị trường vũ khí toàn cầu.
Từ bản sao gây tranh cãi đến chiến đấu cơ hiện đại
Tiêm kích J-10 xuất hiện cuối thập niên 1990, trong bối cảnh Trung Quốc muốn xây dựng lực lượng không quân tự chủ, thoát khỏi sự phụ thuộc vào máy bay nhập khẩu từ Nga.
Tuy nhiên, ngay từ đầu, thiết kế của J-10 đã bị so sánh với F-16 Fighting Falcon của Mỹ. Một số chuyên gia phương Tây cho rằng J-10 có sự tương đồng về hình dáng khí động học, khiến nó bị gán nhãn “F-16 bản nhái”.
Nhưng với biến thể J-10C – ra mắt khoảng 2015–2018 – câu chuyện đã thay đổi. Máy bay chiến đấu này được nâng cấp toàn diện về radar, động cơ, hệ thống điện tử hàng không và khả năng tàng hình.
J-10C đã tích hợp động cơ WS-10B do Trung Quốc tự sản xuất, thay vì AL-31 của Nga, một bước tiến chứng minh sự trưởng thành của ngành công nghiệp quốc phòng nội địa.
Giới phân tích nhận định, với sự cải thiện này, J-10C đã thoát khỏi cái bóng “hàng sao chép” để trở thành một chiến đấu cơ thế hệ 4.5 đủ sức cạnh tranh với các đối thủ như F-16V (Mỹ), Rafale (Pháp) hay Eurofighter Typhoon (châu Âu).
Điểm tạo nên sự khác biệt lớn của J-10C so với các biến thể trước và cả nhiều đối thủ phương Tây chính là gói công nghệ tích hợp hiện đại.
Radar AESA: J-10C được trang bị radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), có khả năng phát hiện mục tiêu ở cự ly trên 200 km, kháng nhiễu tốt và theo dõi đồng thời nhiều mục tiêu.
Tên lửa PL-15: Đây được coi là “át chủ bài” của không quân Trung Quốc. Với tầm bắn 200–300 km, PL-15 vượt trội AIM-120D của Mỹ (tối đa 180 km) và ngang ngửa, thậm chí nhỉnh hơn Meteor của châu Âu (200 km).
Thiết kế khí động học tiên tiến: Cánh tam giác kết hợp cánh mũi (canard), giúp J-10C đạt độ cơ động cao. Máy bay có 11 giá treo, mang tải trọng vũ khí lên tới 7 tấn.
Động cơ WS-10B: Cung cấp lực đẩy mạnh mẽ, tốc độ tối đa Mach 1.8, trần bay 18.000 m và bán kính tác chiến khoảng 1.850 km.
Theo phân tích của chuyên gia quân sự Peter Layton (Đại học Griffith, Úc), “sự kết hợp giữa radar AESA và PL-15 đã biến J-10C thành một đối thủ nguy hiểm trong tác chiến ngoài tầm nhìn. Đây là yếu tố thay đổi luật chơi, bởi nó có thể đe dọa trực tiếp các máy bay cảnh báo sớm và tiếp dầu – vốn là xương sống trong chiến thuật không quân phương Tây”.
Bước ngoặt của tiêm kích này đến từ cuộc xung đột Ấn Độ - Pakistan đầu năm 2025. Trong trận không chiến căng thẳng tại khu vực Kashmir, không quân Pakistan – vốn đang vận hành biến thể J-10CE xuất khẩu – tuyên bố đã bắn hạ một số chiến đấu cơ Ấn Độ, trong đó có cả Rafale và Su-30MKI.
Đặc biệt, theo thông tin ban đầu từ Islamabad, một tiêm kích J-10CE đã phóng tên lửa PL-15 từ cự ly gần 100 hải lý, hạ gục một chiếc Rafale. Nếu được xác nhận, đây sẽ là một trong những vụ bắn hạ ngoài tầm nhìn xa nhất trong lịch sử không chiến hiện đại, đồng thời là lần đầu tiên Rafale – vốn được coi là “ngôi sao” của không quân phương Tây – thất bại trong thực chiến.
Các chuyên gia nhận định, sự kiện này không chỉ nâng tầm J-10C, mà còn làm lung lay niềm tin vào ưu thế tuyệt đối của vũ khí phương Tây. Tạp chí Defense News đánh giá: “Việc một chiến đấu cơ Trung Quốc chứng minh khả năng bắn hạ Rafale đã tạo ra cú sốc lớn, thay đổi nhận thức toàn cầu về chất lượng vũ khí Trung Quốc”.
Một trong những lý do khiến J-10C trở thành “ngôi sao mới” trên thị trường vũ khí là giá thành hợp lý. Trong khi một chiếc Rafale có giá trên 100 triệu USD, F-16V khoảng 70–80 triệu USD, thì J-10C chỉ dao động 40–60 triệu USD/chiếc, kèm theo gói vũ khí hiện đại.
Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), tiêm kích J-10C hiện là “giải pháp lý tưởng” cho nhiều quốc gia đang tìm kiếm chiến đấu cơ hiện đại nhưng ngân sách hạn chế. Không quân Pakistan đã mua 36 chiếc, trong khi Ai Cập, Iran và một số nước Trung Đông, châu Phi được cho là đang cân nhắc.
Đặc biệt tại Đông Nam Á, J-10C được nhắc đến như một lựa chọn tiềm năng cho Malaysia, Indonesia, Thái Lan, những nước đang tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa chi phí và hiệu quả.
So sánh với đối thủ và những hoài nghi
So với F-16V: J-10C có độ cơ động tương đương, nhưng lợi thế rõ rệt ở tầm bắn BVR nhờ PL-15. Ngoài ra, Trung Quốc không áp đặt điều kiện chính trị chặt chẽ như Mỹ, khiến nhiều quốc gia dễ tiếp cận hơn.
So với Rafale: Rafale có ưu thế về động cơ đôi và khả năng tác chiến đa dạng, nhưng chi phí cao khiến nhiều nước khó sở hữu. Trong khi đó, J-10C mang đến “sức mạnh vừa đủ” với chi phí chỉ bằng một nửa.
So với Eurofighter Typhoon: Typhoon vượt trội về khả năng tác chiến trên không – đối không, nhưng lại kém về giá cả và khó khăn trong xuất khẩu.
Chuyên gia quân sự Richard Aboulafia nhận xét: “J-10C không phải là chiếc máy bay tốt nhất thế giới, nhưng nó hội tụ đủ yếu tố: giá rẻ, công nghệ đủ mạnh và sẵn sàng bán cho bất kỳ ai. Đó chính là lợi thế khiến phương Tây phải lo ngại”.
Sự trỗi dậy của tiêm kích J-10C không chỉ là câu chuyện quân sự, mà còn mang ý nghĩa địa chính trị với nhiều khu vực.
Tại Nam Á, với ưu thế J-10C, Pakistan có thể cân bằng sức mạnh không quân với Ấn Độ. Điều này buộc New Delhi phải cân nhắc nhập khẩu tiêm kích thế hệ mới như F-35A hoặc Su-57E.
Với Trung Đông, nếu Iran thực sự mua J-10C, cán cân sức mạnh không quân khu vực sẽ thay đổi đáng kể, đặc biệt trong đối trọng với Israel và Saudi Arabia.
Trong khi tại Đông Nam Á, các nước ASEAN như Malaysia, Indonesia có thể chọn J-10C để thay thế dàn tiêm kích cũ, giúp Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng quân sự tại khu vực vốn được coi là “sân sau” của Mỹ.
Với phương Tây, Mỹ và châu Âu không chỉ đối mặt nguy cơ mất thị phần vũ khí, mà còn phải tính lại chiến lược khi ưu thế về không chiến ngoài tầm nhìn không còn là tuyệt đối.
Dù vậy, J-10C vẫn chưa thoát khỏi các dấu hỏi như độ tin cậy dài hạn, về động cơ đơn hay khả năng chống tác chiến điện tử NATO.
Trong khi F-16 đã chứng minh khả năng vận hành suốt hơn 40 năm tại hàng chục quốc gia, J-10C còn quá mới để kiểm chứng. Về động cơ đơn, dù WS-10B đã cải thiện, nhưng rủi ro trong các nhiệm vụ dài hơi vẫn cao hơn so với máy bay động cơ đôi như Rafale.
Ngoài ra, chưa có bằng chứng thực tế cho thấy J-10C đủ sức chống lại hệ thống gây nhiễu mạnh mẽ của Mỹ và đồng minh.
Không những thế, với các quốc gia mua J-10C đồng nghĩa chấp nhận nguy cơ bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt hoặc cắt viện trợ.
Từ một chiếc máy bay từng bị coi là “F-16 giá rẻ”, J-10C nay đã khẳng định vị thế trên cả chiến trường lẫn thị trường. Với radar AESA, tên lửa PL-15, động cơ nội địa WS-10B và mức giá cạnh tranh, nó trở thành lựa chọn hấp dẫn cho nhiều quốc gia.
Thành công của tiêm kích J-10C cũng phản ánh bước tiến chiến lược của Trung Quốc: từ một nước nhập khẩu vũ khí, Bắc Kinh nay đã trở thành nhà cung cấp cạnh tranh trực tiếp với Mỹ và châu Âu.
Như chuyên gia quân sự Michael Kofman (CNA, Mỹ) nhận định: “J-10C không phải chiến đấu cơ hoàn hảo, nhưng nó là biểu tượng cho sự chuyển dịch quyền lực trong lĩnh vực hàng không quân sự. Khi một chiếc máy bay Trung Quốc có thể đánh bại Rafale, thế giới không thể tiếp tục xem thường”.
Với J-10C, Trung Quốc đã gửi thông điệp tới phương Tây rất rõ ràng: chiến đấu cơ Trung Quốc không còn là hạng hai – mà đang dần bước lên tuyến đầu, định hình tương lai chiến tranh trên không.
