Thuế quan Trump 2025: "Cơn gió nghịch" ngành hàng không toàn cầu

Ngày 7/7/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố một sắc lệnh áp thuế từ 25% đến 40% đối với hàng hóa nhập khẩu từ 14 quốc gia, có hiệu lực từ 1/8/2025 nếu không đạt được thỏa thuận thương mại song phương mới.

Trong danh sách bị áp thuế có các quốc gia đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng ngành hàng không như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Bangladesh.

“

Đây là hành động bảo vệ nền công nghiệp quốc gia, đặc biệt là các ngành trọng yếu như sản xuất máy bay, quốc phòng và công nghệ cao.

Tổng thống Mỹ Donald Trump

Tuy nhiên, với các chuyên gia hàng không, đây là một hành động ảnh hưởng không chỉ đến chuỗi sản xuất toàn cầu mà chính ngành hàng không Mỹ phụ thuộc.

Chuỗi cung ứng bị đứt gãy?

Các nước Đông Á đặc biệt là Hàn Quốc, Malaysia và Nhật Bản hiện là nơi sản xuất hàng trăm loại linh kiện điện tử, composite và chi tiết máy dùng trong động cơ phản lực, hệ thống điều khiển bay, radar và khoang điều áp.

Với mức thuế mới, các mặt hàng này sẽ đội giá từ 15–22%, buộc các nhà sản xuất như Boeing, Honeywell, Raytheon và GE Aviation phải tính toán lại toàn bộ chi phí hậu cần và thời gian giao hàng.

“

Với giá trị thấp nhưng tầm quan trọng kỹ thuật cực cao, một cảm biến trị giá 500 USD nhập từ Malaysia có thể khiến một chiếc máy bay trị giá 120 triệu USD không thể hoàn thiện. Khi đánh thuế vào mắt xích nhỏ nhất, hậu quả lan đến cả chiếc cánh lớn.

Ông Robert Stallard, Nhà phân tích hàng không tại Vertical Research Partners

Trong ngành MRO (bảo trì máy bay), các trung tâm kỹ thuật tại Bangladesh, Serbia và Cambodia đang xử lý phần lớn đơn hàng bảo dưỡng máy bay thân hẹp do chi phí nhân công thấp và mạng lưới logistics sẵn có.

Khi chi phí thuế đẩy giá dịch vụ tăng mạnh, nhiều hãng bay như IndiGo, Scoot và Philippine Airlines đang xem xét cắt giảm số lượt bay dài hoặc chuyển sang đội bay nhỏ hơn, ít tốn kém bảo trì.

Mỹ có bị ảnh hưởng vì chính sách “bảo hộ”?

Chính ngành hàng không Mỹ cũng bắt đầu cảm nhận những hệ quả đầu tiên. Từ các hãng lớn như Delta, United Airlines, Alaska Airlines đến các nhà sản xuất phụ trợ, tất cả đều đối mặt với chi phí nhập khẩu tăng, lịch giao hàng trễ, và giá vé tăng.

Boeing đang chịu áp lực lớn trong việc giữ đúng tiến độ bàn giao 787 Dreamliner và 737 MAX, do nhiều chi tiết trong cabin và hệ thống điện tử được sản xuất tại các nhà máy vệ tinh ở Hàn Quốc và Nhật Bản.

Mọi sự chậm trễ trong giao hàng đều ảnh hưởng trực tiếp đến các hãng bay Mỹ vốn đang kỳ vọng tăng công suất trong mùa cao điểm cuối năm.

Theo số liệu từ Airline Weekly, giá vé bay nội địa Mỹ tháng 9/2025 đã tăng trung bình 6,8% so với cùng kỳ năm ngoái, phần lớn do chi phí phụ tùng và bảo trì tăng.

“

Chúng tôi không thể tăng năng lực vận tải nếu bộ cảm biến, bơm thủy lực hay hệ thống điện tử đều phải chịu thêm 25% thuế. Thị trường đang bị bóp nghẹt từ phía cung.

Một nguồn tin nội bộ tại United Airlines

Phản ứng quốc tế: Từ thất vọng đến đối đầu

Các quốc gia bị ảnh hưởng đã có phản ứng đồng loạt và khá cứng rắn. Nhật Bản và Hàn Quốc đã triệu đại sứ Mỹ tại Tokyo và Seoul, lên án sắc lệnh thuế quan là “hành động đơn phương mang tính ép buộc thương mại”.

Malaysia và Indonesia, nơi có các tổ hợp công nghiệp hàng không lớn như Subang (Malaysia) và Batam (Indonesia), cảnh báo sẽ “tái đánh giá toàn diện hợp tác kỹ thuật hàng không với Mỹ” nếu mức thuế không được điều chỉnh.

Thái Lan, Bangladesh và Serbia, nơi ngành bảo trì máy bay đóng vai trò mũi nhọn xuất khẩu cho rằng chính sách này đe dọa hàng nghìn việc làm và ảnh hưởng đến sự phục hồi hậu COVID.

Trong khi đó, các quốc gia nhỏ như Myanmar, Lào và Campuchia – tuy không đóng vai trò lớn trong chuỗi cung ứng vẫn lên tiếng tại WTO, cho rằng Mỹ vi phạm nguyên tắc tối huệ quốc và làm xói mòn uy tín của các cam kết thương mại quốc tế.

Thị trường hàng không toàn cầu: Biến động khó lường

Nếu sắc lệnh có hiệu lực từ ngày 1/8, các hãng hàng không toàn cầu sẽ phải xem xét lại kế hoạch tăng trưởng đội bay, bảo trì, và định giá vé.

Theo dự báo của Teneo Research, tổng số chuyến bay quốc tế đến Mỹ từ Châu Á và Châu Âu có thể giảm 12–18% trong quý IV/2025, do chi phí tăng và tâm lý thị trường yếu.

Trong ngắn hạn, các hãng bay sẽ đẩy giá vé để bù chi phí, nhưng trong dài hạn, họ có thể cắt giảm tần suất, hoãn nhận máy bay mới, và ngừng khai thác các đường bay biên lợi nhuận thấp.

“

Ngành hàng không toàn cầu chỉ mới bắt đầu phục hồi sau cú sốc từ COVID-19, chiến tranh Ukraine và gián đoạn chuỗi cung ứng Trung Quốc. Gói thuế của ông Trump giống như cơn gió ngược mới, đẩy các hãng bay trở lại thời kỳ bất ổn, trong khi hành khách phải trả giá.

Elisabeth Rozen, chuyên gia tại Trung tâm Hàng không CAPA

Sắc lệnh thuế quan mới của ông Trump không chỉ là động thái vận động cử tri mà là một phép thử cho toàn bộ cấu trúc toàn cầu hóa ngành hàng không, vốn đã đan xen quyền lợi giữa các châu lục.

Trong khi mục tiêu là bảo vệ việc làm và công nghiệp Mỹ, thực tế cho thấy các hãng bay, nhà sản xuất và hành khách trong chính nước Mỹ cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề.

Trong một thế giới nơi một con chip radar sản xuất tại Penang có thể ảnh hưởng đến lịch bay tại New York, mọi quyết sách về thương mại đều phải được cân nhắc không chỉ bằng thước đo chính trị, mà bằng bản đồ logistics toàn cầu.