'Thủ phủ' F-22 Raptor sẵn sàng cho cuộc gặp Trump - Putin

Theo thông báo mới nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gặp nhau vào ngày 15/8 tại Căn cứ liên hợp Elmendorf–Richardson (viết tắt là JBER), một trong những điểm tựa phòng thủ chiến lược quan trọng nhất của Washington ở vùng cực Bắc.

Quyết định chọn Căn cứ liên hợp này không chỉ là giải pháp hậu cần, mà còn là thông điệp chính trị, quân sự rõ ràng giữa lúc Bắc Cực đang trở thành bàn cờ địa chính trị mới.

Ban đầu, Washington dự kiến chọn một địa điểm dân sự hoặc một thành phố trung lập, tránh hình ảnh tiếp đón lãnh đạo Nga tại căn cứ quân sự Mỹ.

Nhưng các yêu cầu khắt khe về an ninh, đường băng đủ tiêu chuẩn cho máy bay nguyên thủ, và khả năng cô lập khu vực khỏi dân cư đã khiến lựa chọn thu hẹp đáng kể. Moscow cũng từ chối các phương án châu Âu như Vienna hay Geneva vì lo ngại lệnh bắt giữ quốc tế với ông Putin.

Cuối cùng, Alaska, từng là lãnh thổ của Nga cho tới khi Mỹ mua lại năm 1867 trở thành giải pháp vừa thuận tiện về khoảng cách, vừa mang giá trị biểu tượng.

F-22 Raptor: “Xương sống” phòng thủ của Mỹ

Nằm sát rìa Bắc Cực, JBER là tiền đồn phòng thủ chủ lực của Mỹ trước mọi mối đe dọa từ phía Bắc và từ Thái Bình Dương. Vị trí địa lý của căn cứ cho phép Mỹ triển khai lực lượng nhanh chóng tới cả châu Á lẫn châu Âu qua Bắc Cực, đồng thời giám sát một không phận rộng lớn kéo dài hàng nghìn km.

Điểm nhấn của JBER là phi đội F-22 Raptor, tiêm kích tàng hình thế hệ 5 được coi là “lá chắn trên không” của Không quân Mỹ.

Với khả năng tàng hình tối ưu, tốc độ siêu hành trình Mach 1.8 và radar AN/APG-77 AESA, F-22 có thể chủ động phát hiện, đánh chặn đối thủ ở khoảng cách xa trước khi bị phát hiện. Được huấn luyện để hoạt động trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, F-22 ở JBER thường xuyên theo dõi, áp sát máy bay ném bom chiến lược Nga khi chúng xuất hiện gần Alaska.

F-22 Raptor tại JBER được huấn luyện để hoạt động trong điều kiện khí hậu cực đoan, từ nhiệt độ âm sâu đến những cơn bão tuyết Bắc Cực. Điều này đòi hỏi khả năng bảo dưỡng, khởi động và vận hành máy bay ở mức chính xác tuyệt đối.

Các kỹ sư và kỹ thuật viên tại căn cứ phải đảm bảo từng hệ thống điện tử, radar và vũ khí của F-22 hoạt động ổn định, kể cả trong môi trường có băng tuyết dày và độ ẩm cao, yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng tàng hình và hiệu suất động cơ.

Với tốc độ siêu hành trình Mach 1.8 và trần bay trên 18.000 m, F-22 tại JBER có thể nhanh chóng bao phủ không phận trải dài từ Alaska tới rìa Bắc Cực, thậm chí tiếp cận không phận quốc tế gần Nga chỉ trong thời gian ngắn.

Khả năng phát hiện mục tiêu từ xa nhờ radar AN/APG-77 AESA cho phép phi công chủ động đánh chặn trước khi đối phương tiếp cận khu vực phòng thủ. Trong nhiều trường hợp, F-22 đã được triển khai để theo dõi hoặc áp sát máy bay ném bom chiến lược Tu-95 và Tu-160 của Nga khi chúng xuất hiện gần không phận Alaska.

Bên kia chiến tuyến, Nga duy trì lực lượng tiêm kích chủ lực tại Murmansk và Arkhangelsk, hai khu vực then chốt của Hạm đội Phương Bắc. Tại đây, Nga triển khai các tiêm kích đánh chặn MiG-31BM, vốn nổi tiếng với tốc độ Mach 2,8 và tầm hoạt động xa, được thiết kế để bảo vệ không phận Bắc Cực và tấn công mục tiêu tầm xa.

Tuy nhiên, dù MiG-31 có lợi thế về tốc độ và khả năng hoạt động ở độ cao lớn, F-22 vẫn vượt trội về khả năng tàng hình, tính linh hoạt và công nghệ radar. Trong các tình huống tác chiến thực tế, ưu thế tàng hình của F-22 cho phép chúng phát hiện và khóa mục tiêu trước khi đối phương kịp nhận diện.

Điểm khác biệt mang tính chiến lược là F-22 ở JBER không chỉ bảo vệ không phận Mỹ, mà còn đóng vai trò răn đe và khẳng định sự hiện diện quân sự ở Bắc Cực. Điều này buộc Nga phải duy trì cảnh giác cao độ và phân bổ một phần lực lượng không quân của mình để đối phó, từ đó ảnh hưởng đến cân bằng lực lượng ở các khu vực khác như Biển Barents hay Viễn Đông.

Trong dài hạn, JBER và phi đội F-22 của Mỹ trở thành yếu tố không thể thiếu trong “trò chơi cờ vua” chiến lược ở vùng cực Bắc, nơi tốc độ triển khai, khả năng tàng hình và ưu thế công nghệ quyết định cán cân sức mạnh.

Bên cạnh F-22, JBER còn là nơi đồn trú của E-3 Sentry, “mắt thần” trên không, cung cấp thông tin cảnh báo sớm và điều phối tác chiến ở phạm vi hàng nghìn km. Điều này đặc biệt quan trọng ở Bắc Cực, nơi radar mặt đất bị hạn chế bởi địa hình và điều kiện thời tiết.

Lực lượng mặt đất chủ lực tại đây là Sư đoàn Dù 11, đơn vị phản ứng nhanh có khả năng triển khai trong thời gian ngắn tới các điểm nóng toàn cầu. Sự kết hợp giữa F-22, E-3 và lực lượng đổ bộ đường không tạo thành một mạng lưới phòng thủ, tấn công linh hoạt, duy trì khả năng sẵn sàng chiến đấu 24/7.

Thông điệp chiến lược gửi tới Moscow

Theo các chuyên gia, việc tổ chức một thượng đỉnh tại căn cứ quân sự nhạy cảm như JBER là “tuyên bố ngầm” của Washington về sức mạnh và sự sẵn sàng chiến lược.

“

Bắc Cực giờ không chỉ là tuyến hàng hải mới mà còn là không gian chiến lược, nơi ưu thế không quân và hải quân đóng vai trò quyết định.

Giáo sư Michael Klare - Chuyên gia về an ninh quốc tế

Alaska nằm trên trục chiến lược nối Bắc Mỹ với cả châu Á và châu Âu, cho phép Mỹ duy trì ưu thế không quân ở ba hướng bảo vệ lãnh thổ, răn đe đối thủ và hỗ trợ đồng minh. Từ JBER, F-22 có thể xuất kích bảo vệ vùng trời Bắc Mỹ hoặc thực hiện nhiệm vụ ở Tây Thái Bình Dương chỉ trong vài giờ.

Theo Nhà Trắng, hội nghị lần này không được chuẩn bị như các thượng đỉnh truyền thống. Thay vì một chương trình nghị sự dày đặc và kết quả định trước, ông Trump gọi đây là “phiên lắng nghe” nhằm trực tiếp đánh giá quan điểm của nhà lãnh đạo Nga.

“

Tổng thống cảm thấy cần nhìn thẳng vào mắt ông Putin, nghe trực tiếp và tự mình đánh giá.

Ngoại trưởng Mỹ.

Một phần hội nghị sẽ diễn ra dưới hình thức gặp riêng, chỉ có phiên dịch, tương tự các cuộc gặp song phương giữa hai ông trước đây.

Giới phân tích nhận định việc lựa chọn JBER không chỉ giải quyết bài toán hậu cần và an ninh, mà còn gửi đi thông điệp chiến lược: Mỹ sẵn sàng phô diễn sức mạnh ngay tại tiền tuyến phòng thủ Bắc Cực, trong bối cảnh khu vực này đang trở thành tâm điểm cạnh tranh giữa các cường quốc.

“

Địa điểm duy nhất còn tốt hơn cho ông Putin ngoài Alaska là Moscow. Đây rõ ràng là thắng lợi biểu tượng cho ông Putin.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, việc nhà lãnh đạo Nga chấp nhận tới căn cứ quân sự Mỹ cũng là một dấu mốc ngoại giao hiếm thấy trong quan hệ song phương căng thẳng.

Dù kết quả thượng đỉnh vẫn bỏ ngỏ, sự kiện này chắc chắn sẽ đưa “thủ phủ” F-22 Raptor ở Anchorage vào tâm điểm chú ý toàn cầu, không chỉ như một địa điểm gặp gỡ lịch sử, mà còn như minh chứng cho vai trò chiến lược của Alaska trong an ninh quốc gia Mỹ.

Trong bối cảnh Bắc Cực gia tăng cạnh tranh giữa các cường quốc, JBER không chỉ là nơi diễn ra một cuộc gặp cấp cao, mà còn là sân khấu để Mỹ nhắc nhở thế giới rằng “ngôi nhà” của F-22 Raptor sẵn sàng cất cánh bất cứ lúc nào.