Gửi bình luận
Ngày 15/8, bầu trời Alaska sẽ được bảo vệ ở mức cao nhất khi Air Force One và Il-96-300PU cùng xuất hiện, được hộ tống bởi tiêm kích và giám sát chặt chẽ trong hành lang bay đặc biệt của Mỹ – Nga.
Ngày 15/8 tới, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gặp nhau tại Alaska, vùng đất lạnh giá nhưng lại mang nhiều ý nghĩa lịch sử và chiến lược.
Theo Reuters, đây là lần đầu tiên một hội nghị thượng đỉnh giữa lãnh đạo hai siêu cường được tổ chức tại tiểu bang cực Bắc của Hoa Kỳ.
Alaska chỉ cách Nga chưa đầy 90 km qua eo biển Bering, nghĩa là chỉ vài chục phút bay đối với máy bay phản lực.
Việc chọn địa điểm này không chỉ nhằm rút ngắn hành trình di chuyển, mà còn mang thông điệp biểu tượng, nơi từng là một phần của Nga hoàng, bán cho Mỹ năm 1867 với giá 7,2 triệu USD, giờ lại trở thành nơi tiếp đón nguyên thủ Nga.
The Guardian nhận định, Alaska là lựa chọn vừa an toàn vừa nhạy cảm về chính trị. Về mặt địa lý, địa điểm này nằm ngoài các trung tâm quyền lực như Washington hay Moscow, giảm nguy cơ biểu tình hoặc gây áp lực ngoại giao trực tiếp.
Về mặt quân sự, Alaska là “sân nhà” của Bộ Chỉ huy Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ (NORAD), cơ quan giám sát toàn bộ không phận Bắc Mỹ.
Điều này đảm bảo mọi hoạt động bay liên quan tới hội nghị sẽ được kiểm soát chặt chẽ và có phương án phản ứng ngay lập tức nếu phát sinh tình huống khẩn cấp.
Financial Times cho rằng, tổ chức hội nghị ở Alaska cũng giúp Nga giảm rủi ro khi phải bay vào sâu lãnh thổ Mỹ, đồng thời cho phép hai bên tiếp cận điểm họp với thời gian di chuyển gần tương đương.
Từ sau khi Nga bị cấm bay qua phần lớn không phận châu Âu, hành trình của ông Putin tới Alaska trở nên phức tạp.
Các chuyên gia hàng không dự đoán chuyên cơ Il-96-300PU của Tổng thống Nga sẽ xuất phát từ Moscow, bay về phía đông qua Siberia, tới vùng Viễn Đông Nga, sau đó vượt qua biển Chukchi và thẳng tới Anchorage, Alaska.
Lựa chọn khác là bay vòng qua Bắc Cực, tránh toàn bộ vùng trời các nước NATO. Tuy nhiên, cả hai tuyến đều đòi hỏi kế hoạch tiếp nhiên liệu trên không hoặc dừng kỹ thuật tại các căn cứ quân sự ở Kamchatka hoặc Chukotka.
Trong giai đoạn cất cánh và rời không phận Nga, đội hộ tống của ông Putin có thể bao gồm các tiêm kích Su-35S hoặc MiG-31BM, đảm nhiệm việc bảo vệ khỏi mọi mối đe dọa tiềm tàng. Khi tiến gần ADIZ của Mỹ, máy bay hộ tống sẽ tách ra, để lực lượng tiêm kích Mỹ tiếp nhận giám sát và dẫn đường cho chuyên cơ hạ cánh an toàn.
Alaska từ lâu là điểm nóng trong hoạt động chạm trán trên không giữa Mỹ và Nga. NORAD từng nhiều lần phát hiện và theo sát các máy bay ném bom chiến lược Tu-95 hoặc máy bay trinh sát Nga áp sát vùng nhận dạng phòng không của Mỹ.
Lần này, sự xuất hiện song song của Air Force One và chuyên cơ Tổng thống Nga khiến hệ thống phòng không Mỹ phải nâng mức cảnh báo lên cao nhất.
Các máy bay F-22 Raptor và máy bay cảnh báo sớm E-3 Sentry sẽ đảm nhận bảo vệ trên không, trong khi lực lượng an ninh mặt đất phối hợp cùng Mật vụ Mỹ thiết lập vòng bảo vệ nhiều lớp quanh khu vực Anchorage.
Air Force One thực chất là phiên bản đặc biệt của Boeing VC-25A từ lâu đã được coi là “pháo đài bay” của Nhà Trắng.
Máy bay này được trang bị hệ thống liên lạc vệ tinh an toàn, có thể duy trì kết nối với Lầu Năm Góc và các đơn vị tác chiến ở bất kỳ điểm nào trên thế giới, kể cả trong kịch bản chiến tranh hạt nhân.
Lớp vỏ máy bay được gia cường để chịu được xung điện từ từ vụ nổ hạt nhân, đồng thời tích hợp hệ thống phòng thủ điện tử tiên tiến, radar cảnh báo sớm, cùng mồi bẫy nhiệt và biện pháp gây nhiễu để vô hiệu hóa tên lửa đối phương.
Trong các chuyến bay quan trọng, Air Force One thường được hộ tống bởi tiêm kích F-22 Raptor hoặc F-35, cùng máy bay tiếp dầu KC-135 hoặc KC-46 để duy trì khả năng bay liên tục trong nhiều giờ.
Ở phía Nga, Il-96-300PU, chiếc chuyên cơ dành riêng cho Tổng thống Putin cũng là một nền tảng bay đặc biệt, được chế tạo bởi Tập đoàn chế tạo máy bay Ilyushin.
Máy bay được thiết kế để duy trì hoạt động trong điều kiện chiến tranh tổng lực, có khả năng chịu đựng tác động của vụ nổ hạt nhân từ khoảng cách xa.
Hệ thống liên lạc mã hóa nhiều tầng cho phép Putin điều hành quân đội và liên lạc trực tiếp với Bộ Tổng tham mưu ngay cả khi toàn bộ mạng viễn thông mặt đất bị tê liệt.
Trên máy bay còn lắp đặt tổ hợp tác chiến điện tử mạnh mẽ, có thể gây nhiễu radar đối phương, cùng hệ thống phòng thủ hồng ngoại (DIRCM) để đánh lừa tên lửa tầm nhiệt.
Một số nguồn tin quân sự phương Tây cho rằng Il-96-300PU có thể mang theo một nhóm cố vấn quân sự và thiết bị chỉ huy di động, biến nó thành “sở chỉ huy bay” của Điện Kremlin.
Việc Air Force One và Il-96-300PU cùng xuất hiện trong không phận Alaska sẽ tạo ra tình huống an ninh hàng không cực kỳ nhạy cảm.
Theo giới quan sát, kịch bản này sẽ đòi hỏi thiết lập một “hành lang bay” đặc biệt, được giám sát bởi cả NORAD của Mỹ và lực lượng điều phối bay Nga, với các quy tắc tiếp cận và thoát ly được thống nhất đến từng phút.
Sự phối hợp này, nếu diễn ra suôn sẻ, không chỉ đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hai nguyên thủ, mà còn là minh chứng cho khả năng quản lý rủi ro giữa hai cường quốc, ngay cả khi đối đầu chiến lược vẫn đang diễn ra trên nhiều mặt trận.
Đây là tình huống hiếm hoi mà cả Washington và Moscow phải đặt yếu tố an ninh chung lên trên mọi bất đồng, vì một sơ suất nhỏ trên bầu trời Alaska có thể dẫn đến hậu quả khôn lường.
Xét trên bản đồ, khoảng cách giữa Alaska của Mỹ và bán đảo Chukotka của Nga chỉ là một eo biển Bering rộng chưa đến 90 km. Trong những ngày thời tiết quang đãng, từ đảo Diomede Lớn (thuộc Nga) và Diomede Nhỏ (thuộc Mỹ), người ta thậm chí có thể nhìn thấy rõ đường chân trời của nhau, một minh chứng sống động cho sự gần gũi về địa lý.
Thế nhưng, mối quan hệ giữa hai quốc gia lại bị phủ bóng bởi một khoảng cách chính trị sâu thẳm, vốn được tích tụ qua nhiều thập kỷ căng thẳng từ Chiến tranh Lạnh cho đến các cuộc khủng hoảng gần đây.
Bất đồng về Ukraine, các hiệp ước kiểm soát vũ khí chiến lược, cạnh tranh ảnh hưởng ở châu Á – Thái Bình Dương, và những cáo buộc can thiệp chính trị đã khiến Washington và Moscow ngày càng xa cách, dù về mặt địa lý, họ chỉ cách nhau một tầm nhìn.
Trong bối cảnh đó, việc lựa chọn Alaska làm địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh Trump – Putin không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa trung lập về khoảng cách, mà còn chứa đựng thông điệp ngoại giao mang tính biểu tượng sâu sắc.
Đây từng là vùng đất thuộc Nga cho đến năm 1867, khi được bán cho Mỹ với giá 7,2 triệu USD, một thương vụ từng gây tranh cãi nhưng về sau lại trở thành minh chứng cho sự thay đổi cán cân quyền lực.
Giờ đây, hơn 150 năm sau, Alaska một lần nữa trở thành “sân khấu” của lịch sử, nơi hai nguyên thủ của hai cường quốc hạt nhân gặp nhau ngay tại điểm gần nhất về địa lý nhưng xa nhất về lòng tin.
Hội nghị lần này, dù khó có thể phá băng hoàn toàn những rào cản chiến lược tồn tại hàng chục năm, vẫn được giới phân tích nhận định là khoảnh khắc đáng chú ý.
Nó vừa thể hiện thiện chí đối thoại ở cấp cao nhất, vừa phô diễn năng lực bảo đảm an ninh ở mức tuyệt đối khi cả Air Force One và Il-96-300PU cùng xuất hiện trong vùng trời Alaska, được hộ tống và bảo vệ chặt chẽ bởi những khí tài tiên tiến nhất của cả hai bên.
Trong mắt nhiều người, đây là sự giao thoa giữa quá khứ, hiện tại và tương lai quá khứ gắn với lịch sử Alaska, hiện tại gắn với những căng thẳng toàn cầu, và tương lai vẫn mờ mịt với câu hỏi liệu khoảng cách lòng tin giữa Washington và Moscow có thể được thu hẹp hay không.
Hiện tại, chưa có thông tin chính thức xác nhận việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến tổ chức tại Alaska.
Theo The Guardian, Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker cho biết ông Zelensky “có thể tham dự”, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào Tổng thống Trump.
Một số nguồn như New York Post tiết lộ Nhà Trắng đang cân nhắc gửi lời mời chính thức, song Newsweek dẫn các nguồn tin nội bộ cho hay nhà lãnh đạo Ukraine hiện đã bị loại khỏi danh sách khách mời chính thức, dù vẫn có khả năng tham gia các cuộc gặp song phương hoặc thảo luận bên lề.
Báo El País trích lời Phó Tổng thống Mỹ JD Vance khẳng định Washington vẫn để ngỏ khả năng mở rộng khuôn khổ hội nghị thành cuộc gặp ba bên, có sự tham gia của Ukraine, nếu điều đó giúp thúc đẩy các cuộc thảo luận hòa bình.
Trong khi đó, Reuters đưa tin Tổng thống Zelensky gần đây đã cảm ơn các lãnh đạo châu Âu vì sự ủng hộ đối với lập trường rằng Kiev cần được tham gia vào mọi tiến trình đàm phán liên quan đến tương lai của Ukraine.
Việc có hay không sự xuất hiện của ông Zelensky tại Alaska được giới quan sát đánh giá là yếu tố then chốt, bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến thông điệp ngoại giao mà còn phản ánh mức độ sẵn sàng của Washington và Moscow trong việc để Kiev có tiếng nói trực tiếp trong các cuộc trao đổi ở cấp cao nhất.
