Gửi bình luận
Trong kho vũ khí chiến thuật tầm ngắn của Nga, hệ thống tên lửa Iskander-K nổi bật là một trong những công cụ răn đe và rất khó bị bắn hạ.
Đêm 31/7, Nga tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái dồn dập vào Ukraine.
Theo Defense Express, Nga đã sử dụng 317 phương tiện cho cuộc tấn công gồm 309 máy bay không người lái cảm tử Shahed-136 và Geran-3, 8 tên lửa hành trình Iskander-K.
Điều đáng nói, trong khi số lượng UAV bị bắn hạ lên tới 288 chiếc, tên lửa hành trình Iskander-K chỉ bị đánh chặn 3.
Như vậy, bên cạnh biến thể tên lửa đạn đạo Iskander-M cho thấy uy lực khủng khiếp, phiên bản Iskander-K mới thực sự là yếu tố thay đổi cuộc chơi trong môi trường tác chiến hiện đại.
Dựa trên các thông tin từ TASS, Army-Technology, DefenceSecurityAsia, DefenceIndustry-EU, bài viết này sẽ phân tích chi tiết về thiết kế, công nghệ, khả năng tác chiến và ảnh hưởng chiến lược của Iskander-K trong bối cảnh địa chính trị hiện nay.
Linh hoạt và phản ứng nhanh trong chiến tranh hiện đại
Iskander-K là biến thể phóng tên lửa hành trình của hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander. Nó sử dụng bệ phóng cơ động tương tự Iskander-M nhưng thay vì bắn tên lửa đạn đạo, nó triển khai tên lửa hành trình R-500 (còn gọi là 9M728).
9M728 (có thể thay thế bằng 9M729 - một biến thể nâng cấp) có tầm bắn từ 500km đến hơn 2000km (theo một số nguồn).
R-500 có thể mang đầu đạn thông thường hoặc hạt nhân với hệ thống dẫn đường kết hợp giữa GPS/GLONASS, INS và TERCOM (dẫn đường địa hình) và sai số (CEP) ở mức dưới 10 mét – rất chính xác. Tốc độ bay cận âm (~900 km/h), bay bám địa hình thấp để tránh radar.
Điều khiến Iskander-K trở nên đặc biệt là khả năng phóng nhiều loại tên lửa hành trình từ cùng một hệ thống bệ phóng cơ động – tăng cường khả năng linh hoạt và phản ứng nhanh trong chiến tranh hiện đại.
Một hệ thống Iskander-K bao gồm: Xe vận chuyển-nạp đạn tự hành (TEL) có khả năng hoạt động trong địa hình phức tạp, triển khai và rút lui nhanh chóng; Tên lửa hành trình R-500/9M728 với thiết kế nhỏ gọn, cánh gập, sử dụng động cơ turbojet hoặc turbofan.
Đi kèm một trạm chỉ huy và điều khiển đóng vai trò lập kế hoạch nhiệm vụ, truyền lệnh và theo dõi đường bay, cùng một trạm nạp đạn cho phép tiếp đạn nhanh chóng sau khi khai hỏa.
Cuối cùng là hệ thống radar và trinh sát hỗ trợ, được kết hợp UAV và mạng lưới trinh sát mặt đất để cung cấp tọa độ mục tiêu chính xác.
Thiết kế hệ thống cho phép triển khai chỉ trong vài phút và di chuyển sau khi bắn – giảm thiểu nguy cơ bị phản pháo hay tiêu diệt bởi vũ khí đối phương.
Iskander-K đã được sử dụng rộng rãi trong xung đột Nga-Ukraine từ năm 2022, với các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng quân sự, trung tâm chỉ huy, và hệ thống phòng không của Ukraine.
Biến thể Iskander-K được đánh giá cao nhờ khả năng tấn công bất ngờ từ các vị trí gần biên giới (như vùng Kursk), giảm thời gian phản ứng của hệ thống phòng không Ukraine.
Những công nghệ đặc biệt của Iskander-K
Iskander-K sử dụng công nghệ tàng hình plasma độc đáo của Nga, kết hợp với lớp phủ vật liệu composite đặc biệt để giảm tín hiệu radar. Sau khi phóng, tên lửa tự động loại bỏ các bộ phận lồi (như móc, khớp), làm mịn bề mặt và giảm diện tích phản xạ radar (RCS).
Điều này khiến các hệ thống phòng không như Patriot PAC-3 hoặc IRIS-T gần như bất lực.
Tên lửa có khả năng cơ động liên tục trong suốt hành trình, thay đổi quỹ đạo để tránh bị radar đối phương phát hiện và đánh chặn.
Các tên lửa thường được sử dụng trên hệ thống Iskander-K bao gồm 9M728/9M729. Trong đó, 9M728 (R-500) có tầm bắn 500km, đầu đạn 480kg, tốc độ 900 km/h (subsonic).
Còn 9M729 có tầm bắn 1.500-2.500km, đầu đạn 480kg, tốc độ subsonic, được thiết kế để tấn công các mục tiêu trên biển và đất liền, bao gồm tàu chiến và cơ sở hạ tầng di động. Điều này cho phép Nga tấn công sâu vào lãnh thổ đối phương, bao gồm các cơ sở NATO ở Đông Âu hoặc các căn cứ không quân ở Ukraine, mà không cần di chuyển bệ phóng ra khỏi biên giới.
Nó có thể mang các đầu đạn như nổ phá mảnh, xuyên boong ke, nhiệt áp... Một số báo cáo cho rằng Iskander-K có thể mang cả đầu đạn hạt nhân chiến thuật.
Không giống Iskander-M (quỹ đạo bán đạn đạo, tốc độ siêu thanh Mach 6-7), Iskander-K sử dụng quỹ đạo bay thấp (low-altitude) và cơ động liên tục, giúp giảm khả năng bị phát hiện bởi radar.
Tên lửa có thể thực hiện các động tác né tránh trong giai đoạn tiếp cận mục tiêu, kết hợp với mồi bẫy radar để đánh lừa các hệ thống phòng không.
Tuy nhiên, điểm yếu của các tên lửa này là tốc độ subsonic (900 km/h) khiến Iskander-K dễ bị đánh chặn hơn so với Iskander-M (tốc độ Mach 6-7) trong một số kịch bản. Ngoài ra, đầu đạn 480kg nhẹ hơn so với Iskander-M (700kg), giảm sức hủy diệt đối với các mục tiêu kiên cố.
Về hệ thống dẫn đường, Iskander-K sử dụng kết hợp nhiều phương thức dẫn đường gồm: Quán tính (INS); Vệ tinh (GPS/GLONASS); Đầu dẫn quang học; thậm chí cả điều khiển từ xa do có thể nhận dữ liệu mục tiêu từ UAV, AWACS, hoặc vệ tinh trong thời gian thực, cho phép tái định vị mục tiêu trong khi bay.
Hệ thống dẫn đường tích hợp cho phép Iskander-K tấn công các mục tiêu di động, một tính năng hiếm có ở các tên lửa hành trình khác.
Với sai số mục tiêu (CEP) thấp, chỉ chỉ 2-5 m khi sử dụng dẫn đường kết hợp, đủ để phá hủy các mục tiêu nhỏ như trung tâm chỉ huy, radar, hoặc bệ phóng HIMARS. Không những thế, khả năng tái định vị mục tiêu trong giai đoạn cuối giúp Iskander-K hiệu quả khi tấn công các mục tiêu di động như tàu chiến hoặc đội hình xe tăng.
Trong xung đột với Ukraine, Nga thường sử dụng chiến thuật “tấn công kép” (double-tap), trong đó Iskander-K kết hợp với UAV Geran-2 để trinh sát và tấn công liên tiếp, tối đa hóa thiệt hại.
Tác động chiến lược
Iskander-K đã chứng minh hiệu quả trong việc tấn công các mục tiêu giá trị cao, đặc biệt là hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng của Ukraine. Các cuộc tấn công vào Kyiv, Kharkiv, và Odessa từ năm 2022 đến 2025 cho thấy khả năng phối hợp với UAV trinh sát, tăng cường độ chính xác và hiệu quả.
Chiến thuật tấn công kép (Iskander-K kết hợp UAV Geran-2) buộc Ukraine phải phân tán hệ thống phòng không, làm suy yếu khả năng bảo vệ các thành phố lớn như Kyiv.
Tầm bắn 1.500-2.500km của 9M729 cho phép Nga đe dọa các cơ sở NATO ở Đông Âu (Ba Lan, Romania) từ Kaliningrad hoặc các vùng biên giới. Trong tương lai, nếu biến thể Iskander-1000 (tầm bắn 1.000 km) được triển khai có thể làm thay đổi cán cân lực lượng ở châu Âu.
Khả năng mang đầu đạn hạt nhân chiến thuật khiến Iskander-K trở thành công cụ răn đe chiến lược, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng với NATO.
Có thể nói Iskander-K là một hệ thống tên lửa hành trình chiến thuật xuất sắc, với khả năng tấn công chính xác, né tránh phòng thủ, và tích hợp mạng lưới tác chiến. Mặc dù có một số hạn chế, nó vẫn là một trong những vũ khí lợi hại nhất trong kho vũ khí của Nga, định hình cục diện chiến lược ở châu Âu.
