Gửi bình luận
NASA lật nghiêng tàu thăm dò sao Hỏa để radar quét sâu tìm nước đá – nguồn sống cho các sứ mệnh tương lai.
Tàu thăm dò Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) của NASA – vốn đã bay quanh sao Hỏa từ năm 2006 – vừa được “dạy” một thủ thuật mới: lật nghiêng đến 120 độ so với bề mặt hành tinh đỏ để mở rộng tầm nhìn cho radar tìm kiếm nước ngầm.
Thiết bị radar SHARAD (Shallow Radar) của MRO có khả năng quét sâu tới 2 km dưới bề mặt, nhưng vì được gắn phía sau thân tàu nên trong cấu hình thông thường, nó dễ bị nhiễu bởi chính cấu trúc của tàu vũ trụ.
Điều này hạn chế đáng kể hiệu quả quét địa chất và khả năng phát hiện nước đá – yếu tố quan trọng cho cả nghiên cứu khoa học lẫn hỗ trợ sứ mệnh có người trên sao Hỏa trong tương lai.
Để khắc phục, từ năm 2023, đội ngũ kỹ sư NASA bắt đầu thực hiện các “cuộn lớn” – xoay nghiêng tàu đến 120 độ. Khi đó, SHARAD có được góc quan sát trực diện, cho phép thu tín hiệu rõ ràng hơn, mạnh gấp 10 lần bình thường.
Đây là bước đột phá, bởi trước đó, MRO chỉ thực hiện các cú nghiêng nhỏ (tối đa 28 độ) để phục vụ từng thiết bị cụ thể – vốn cần lên lịch kỹ lưỡng để không ảnh hưởng đến hoạt động của các thiết bị khác.
Tuy nhiên, các cuộn lớn cũng đi kèm rủi ro. Khi nghiêng quá mức, ăng-ten truyền dữ liệu không còn hướng về Trái đất, còn tấm pin mặt trời không thể tiếp nhận năng lượng từ Mặt trời, buộc MRO phải vận hành bằng năng lượng pin dự trữ. Do đó, các thao tác này cần được tính toán và lên kế hoạch cẩn trọng để đảm bảo an toàn.
Dù giới hạn hiện tại là một đến hai lần lăn lớn mỗi năm, nhóm vận hành hy vọng sẽ tối ưu quy trình để thực hiện thường xuyên hơn.
Bởi những gì SHARAD phát hiện có thể đóng vai trò sống còn cho các phi hành gia tương lai: từ việc khai thác nước để uống, chiết xuất oxy, đến sản xuất nhiên liệu tại chỗ cho hành trình quay về Trái đất.
Ngoài SHARAD, thao tác nghiêng sâu còn mang lại lợi ích bất ngờ cho một thiết bị khác – Mars Climate Sounder – vốn đang bị lỗi hệ thống định hướng sau nhiều năm vận hành. Việc xoay tàu giúp thiết bị này tiếp tục đo đạc các biến đổi nhiệt độ và khí hậu sao Hỏa mà không cần gimbal riêng.
Gareth Morgan, nhà khoa học thuộc Viện Khoa học Hành tinh và đồng điều tra viên của SHARAD, nhận xét: “Không chỉ có thể dạy một tàu vũ trụ cũ những thủ thuật mới, mà còn có thể mở ra những khu vực hoàn toàn mới để khám phá bên dưới lòng đất.”
Hai thập kỷ sau khi lên quỹ đạo, MRO vẫn đang giữ vai trò trụ cột trong sứ mệnh khám phá hành tinh đỏ – và giờ đây, nó làm điều đó theo cách ít ai ngờ tới: bằng cách lộn nhào giữa không gian.
