Sức mạnh của không quân Việt Nam

Không quân Nhân dân Việt Nam, được gọi đơn giản là Không quân Việt Nam, là một bộ phận của Quân chủng Phòng không - Không quân, trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam.

Quân chủng Phòng không - Không quân thành lập ngày 22/10/1963, có nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ không phận, mặt đất và biển đảo đất nước; cứu trợ, tìm kiếm cứu nạn và các nhiệm vụ khác.

Cụ thể, quân chủng có thể độc lập thực hiện nhiệm vụ hoặc tham gia tác chiến trong đội hình quân binh chủng hợp thành, đồng thời làm tham mưu cho Bộ Quốc phòng chỉ đạo xây dựng lực lượng phòng không lục quân và không quân thuộc các quân chủng, binh chủng, ngành khác.

Bên cạnh đó, lực lượng không quân vận tải của quân chủng ngoài nhiệm vụ vận chuyển phục vụ chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu còn tham gia các hoạt động cứu trợ thiên tai cũng như phát triển kinh tế.

Sức mạnh tác chiến

Không quân Việt Nam hiện được trang bị nhiều vũ khí, khí tài hiện đại gồm tiêm kích, tiêm kích bom, trực thăng vũ trang, máy bay vận tải.

Nổi bật là tiêm kích đa năng Su-30MK2, phiên bản nâng cấp của dòng tiêm kích Su-30 do Nga chế tạo, được thiết kế để thực hiện đa nhiệm vụ trong mọi điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm.

Một chiếc Su-30MK3 cao 6,36m, dài 21,9m và có sải cánh lên đến 14,7m. Tiêm kích được trang bị hai động cơ phản lực AL-31FP với khả năng điều hướng vector lực đẩy, giúp máy bay có thể thực hiện những động tác nhào lộn phức tạp mà không bị mất kiểm soát.

Tốc độ tối đa của máy bay lên tới Mach 2 (tương đương khoảng 2.120 km/h), với tầm bay chiến đấu đạt hơn 3.000 km mà không cần tiếp nhiên liệu.

Khả năng mang theo vũ khí của Su-30MK2 cũng là điểm nổi bật. Với 12 điểm treo dưới cánh và thân, máy bay có thể mang theo tên lửa không đối không tầm xa R-27, tên lửa không đối đất Kh-31, bom dẫn đường chính xác và pháo tự động GSh-30-1 cỡ 30mm. Nhờ đó, Su-30MK2 có thể thực hiện hiệu quả cả nhiệm vụ phòng không, chế áp phòng không đối phương, tấn công mặt đất, trinh sát và hộ tống.

Việt Nam hiện sở hữu khoảng 35 chiếc Su-30MK2, được biên chế trong các trung đoàn tiêm kích của Quân chủng Phòng không - Không quân.

Trong các dòng máy chiến đấu, Việt Nam hiện đang biên chế cường kích ném bom Su-22, kế thừa thiết kế của Su-17 và được trang bị động cơ phản lực Lyulka AL-21F-3, Su-22 có thể hành trình ở vận tốc siêu thanh ngay cả khi ở tầm thấp và đạt vận tốc hơn 2.000 km/h ở tầm cao với đôi cánh cụp vào.

Ngoài ra còn có Su-27 và Su-30, các dòng tiêm kích đa nhiệm hai chỗ ngồi, bay trong mọi thời tiết, chuyên thực hiện các nhiệm vụ không chiến và đánh chặn từ xa.

Về dòng máy bay có nhiệm vụ tác chiến đặc biệt, trong biên chế của Không quân Việt Nam có máy bay vận tải và tuần thám biển hạng nhẹ M28, nhập khẩu từ Ba Lan.

Bên cạnh đó, Việt Nam sở hữu vận tải cơ quân sự chiến thuật hạng trung CASA C-295, có tốc độ bay tối đa 576 km/h, tầm hoạt động trên 4.600 km, có thể chở được 75 người hoặc hơn 9 tấn hàng hóa.

Máy bay C-295 là dòng vận tải cơ quân sự chiến thuật hai động cơ do Airbus Military (Tây Ban Nha) chế tạo, lần đầu bay thử năm 1997. Việt Nam lựa chọn C-295 nhờ ưu điểm động cơ mạnh mẽ, tiết kiệm nhiên liệu, tầm bay xa và khả năng chở lớn hơn nhiều loại vận tải cơ cùng hạng.

Không quân Việt Nam còn sử dụng C-295 làm nền tảng phát triển biến thể tuần tra - chống ngầm trên biển và biến thể cảnh báo sớm, chỉ huy trên không, tạo bước tiến lớn cho lực lượng vận tải cả về chất và lượng.

Hiện Việt Nam cũng đang sở hữu máy bay vận tải quân sự và tuần tra C-212 (NC-212i), được trang bị động cơ Mỹ Honeywell TPE331-10R (công suất 900 mã lực) hoặc TPE331-12JR (925 mã lực). Con số này tăng thêm 2 chiếc so với năm 2019, cho thấy Việt Nam đang chú trọng tăng cường năng lực hàng hải.

Trên thực tế, C-212 là dòng máy bay vận tải quân sự được biên chế cho Lực lượng Cảnh sát Biển, phục vụ các nhiệm vụ thực thi pháp luật và bảo đảm an ninh quốc gia trên biển: kiểm tra, kiểm soát, giữ gìn trật tự, bảo vệ tài nguyên, phòng chống ô nhiễm môi trường, ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển trái phép vũ khí, ma túy, chất nổ, cũng như các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Về trực thăng, Việt Nam có hai chiếc Ka-32 và số lượng lớn Mi-8/17. Dù không sở hữu hệ thống điện tử hiện đại, nhưng nhờ khả năng tự bảo dưỡng, bảo trì và đại tu lớn, Mi-8/17 vẫn đáp ứng tốt yêu cầu biên chế nhờ hiệu suất bay ổn định và khả năng bảo trì đơn giản.

Trong khi đó, hai chiếc Ka-32 hiện mang số hiệu 7551 và 7552, biên chế tại Trung đoàn Không quân Hải quân 954. Đây là dòng trực thăng đa năng, sử dụng cho cả mục đích dân sự và quân sự.

Bước đệm hiện đại hóa

Về lực lượng máy bay phản lực huấn luyện, không quân Việt Nam hiện có 5 chiếc Su-27UB, 12 chiếc L-39/NG, 11 chiếc Yak-130 và một số chiếc L-39.

Trong đó, Su-27 được đánh giá là dòng tiêm kích mạnh, có tầm hoạt động lớn, mang vũ khí hạng nặng, cực kỳ cơ động và là đối thủ xứng tầm của các máy bay thế hệ 4 của Mỹ như F-15 Eagle, F-14 Tomcat, F-16 Fighting Falcon hay F/A-18 Hornet. Su-27 được thiết kế chủ yếu để giành ưu thế trên không, nhưng cũng có thể thực hiện hầu hết các nhiệm vụ chiến đấu khác.

Đặc biệt, dòng Su-27UB phục vụ trong vai trò huấn luyện được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực SUV-27, sử dụng radar Doppler RLPK-27 có khả năng phát hiện mục tiêu diện tích 3 m2 ở khoảng cách 100 km, và phát hiện máy bay cỡ lớn như B-52 ở khoảng cách 140 km.

Su-27UB còn có thể theo dõi 10 mục tiêu cùng lúc, tấn công 1 mục tiêu, đồng thời tích hợp hệ thống quang - điện tử OEPS-27 với tầm phát hiện lên đến 50 km, giúp tìm kiếm, bám bắt mục tiêu bằng tín hiệu nhiệt. Đây là lựa chọn huấn luyện tuyệt vời, giúp Không quân Việt Nam duy trì năng lực phi công tiêm kích ở trình độ cao.

Trong khi đó, Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới ở thời điểm hiện tại vận hành đồng thời bộ đôi máy bay huấn luyện là Yak-130 và L-39NG.

Điều này không chỉ thể hiện những tính toán kỹ lưỡng, đầu tư chất lượng để đưa Binh chủng Phòng không - Không quân tiến thẳng lên hiện đại, mà còn mở ra cơ hội hợp tác quân sự, an ninh quốc phòng rộng mở giữa Việt Nam với các đối tác trên toàn thế giới.

L-39NG nhập khẩu từ Séc, là phiên bản nâng cấp hiện đại hóa của dòng L-39 thành công, với động cơ mới, buồng lái hiện đại và radar, đồng thời có thể thực hiện nhiệm vụ trinh sát, tấn công hạng nhẹ. Việc sử dụng L-39NG cũng giúp chuyên môn hóa đào tạo phi công cho máy bay chiến đấu một động cơ, trong khi máy bay hai động cơ Yak-130 dùng cho huấn luyện đa năng.

Theo chuyên gia quân sự của Sputnik, Không quân Việt Nam lựa chọn Yak-130 bởi đây là sản phẩm hoàn toàn do Nga chế tạo, nằm trong tổ hợp huấn luyện phi công, bao gồm cả máy bay huấn luyện sơ cấp động cơ cánh quạt Yak-152 và các hệ thống mô phỏng chuyên dụng.

Yak-130 là loại máy bay hai động cơ, đảm bảo an toàn trong quá trình hoạt động. Với đặc tính cận âm, Yak-130 có khả năng mô phỏng đặc tính ổn định và khả năng điều khiển của nhiều dòng máy bay khác, kể cả máy bay siêu âm. Nhờ vậy, loại máy bay này cho phép đào tạo phi công cho các tiêm kích thế hệ 4 và 5 như Su-30, Su-35, Su-57, MiG-35 (Nga) hay F-15, F-16, F-22, F-35 (Mỹ), Rafale (Pháp) và Eurofighter Typhoon (châu Âu), đồng thời tiết kiệm đáng kể tài nguyên và nhiên liệu.

Một ưu điểm quan trọng khác là Yak-130 có thể hoạt động tại các sân bay với điều kiện hạn chế, kể cả đường băng chưa trải nhựa, nhờ trọng lượng cất cánh nhỏ (10.290 kg).

Máy bay này cũng mang lại lợi ích kinh tế khi vận hành. Ví dụ thực tế, trong chuyến bay từ nhà máy ở Irkutsk (Đông Siberia) đến căn cứ Armavir ở phía nam nước Nga, Yak-130 đã vượt quãng đường 4.561 km nhưng chỉ tiêu thụ chưa đến 7,5 tấn nhiên liệu hàng không.

Ngoài chức năng huấn luyện, Yak-130 còn có thể nhanh chóng chuyển đổi thành máy bay tấn công hạng nhẹ, mang tải trọng vũ khí tới 3 tấn, đủ khả năng thực hiện các cuộc tấn công bằng bom, tên lửa vào mục tiêu mặt đất, cũng như tiêu diệt các mục tiêu trên không có tốc độ thấp.

"Việc Việt Nam trang bị Yak-130 như một 'bước đệm' mở đường để Không quân quốc gia Đông Nam Á này tiến tới sở hữu các dòng tiêm kích thế hệ thứ 5 trong tương lai", chuyên gia quân sự của Sputnik nhận định.