MQ-28 Ghost Bat phóng tên lửa hạ mục tiêu: Bước ngoặt của ‘bóng ma’
Bước ngoặt lớn trong chương trình máy bay tác chiến hợp tác của Australia khi MQ-28 Ghost Bat vừa phóng thành công tên lửa không đối không.
Không quân Hoàng gia Australia (RAAF) vừa ghi dấu một cột mốc mang tính lịch sử: máy bay không người lái MQ-28A Ghost Bat đã lần đầu tiên phóng thành công tên lửa không đối không tầm trung AIM-120 AMRAAM trong một cuộc thử nghiệm thực địa.
Thành công này diễn ra khi Canberra tiếp tục đầu tư mạnh vào năng lực tác chiến hợp tác trên không, với khoản ngân sách mới trị giá khoảng 930 triệu USD dành cho các hệ thống CCA (Collaborative Combat Aircraft).
Cuộc bắn thử là một phần của Trial Kareela 25-4, được tiến hành ngày 8/12 tại thao trường rộng lớn Woomera Range Complex ở miền Nam Australia – một trong những khu vực thử nghiệm vũ khí lớn nhất thế giới.
Theo thông báo chính thức, MQ-28A đã phối hợp với máy bay chỉ huy - cảnh giới E-7A Wedgetail của RAAF. Một tiêm kích F/A-18F Super Hornet đóng vai trò hỗ trợ.
Trong kịch bản mô phỏng thực chiến, Ghost Bat mang theo một quả AMRAAM gắn trên giá treo ngoài thân bên trái và đã “giao chiến và tiêu diệt thành công” mục tiêu – một máy bay mục tiêu phản lực Phoenix do Australia sản xuất.
Đáng chú ý, Ghost Bat hiện vẫn chưa có khoang vũ khí trong thân, vì vậy mọi vũ khí đều phải mang ngoài, ảnh hưởng phần nào đến khả năng tàng hình. Tuy nhiên, phiên bản tương lai, nhiều khả năng là Block 3, được kỳ vọng sẽ tích hợp khoang vũ khí bên trong.
RAAF tuyên bố: “Cuộc thử nghiệm mang tính bước ngoặt này chứng minh MQ-28A là năng lực CCA hàng đầu thế giới và thể hiện tiềm năng ngày càng lớn của nó trong việc cung cấp khả năng tác chiến thực tế cho Không quân Hoàng gia Australia.”
“Bộ não” chỉ huy E-7 Wedgetail
Một câu hỏi quan trọng sau cuộc bắn thử là: Làm thế nào Ghost Bat phát hiện, khóa và bám mục tiêu?
Hiện chưa có thông tin chính thức liệu drone tự đo được mục tiêu bằng cảm biến của chính nó hay nhận dữ liệu từ nền tảng khác.
Trước đây, MQ-28 từng xuất hiện với tổ hợp cảm biến tìm kiếm – theo dõi hồng ngoại (IRST) ở mũi. Tuy nhiên, hình ảnh của cuộc thử nghiệm không cho thấy thiết bị này được lắp đặt. Hệ thống IRST được cho là sử dụng cảm biến của Selex.
Thân MQ-28 áp dụng thiết kế mô-đun cao: phần mũi có thể thay thế hoàn toàn để tích hợp cảm biến, radar hoặc tải trọng khác nhau tùy nhiệm vụ. Chiếc tham gia bắn thử còn sở hữu một radome có viền răng cưa, dấu hiệu cho thấy có thể chứa radar tích hợp – ít nhất là trong các biến thể tương lai.
Việc Ghost Bat phối hợp với E-7A Wedgetail cho thấy nhiều khả năng máy bay chỉ huy – cảnh giới này đóng vai trò cung cấp dữ liệu mục tiêu, kết hợp điều phối toàn bộ kịch bản tác chiến. Đây là điều hoàn toàn phù hợp với định hướng sử dụng Ghost Bat như “đồng đội tự động” cho các nền tảng có người lái.
Boeing cho biết hai nền tảng này đã trải qua nhiều bài thử nghiệm phối hợp phức tạp trước đây.
“Wedgetail đã điều khiển hai MQ-28 thật đồng thời với một MQ-28 mô phỏng và cả mục tiêu. Chúng tôi đã thực hiện nhiều bài thử nghiệm đa máy bay trong thời gian qua”, đại diện Boeing, Steve Parker, tiết lộ.
Ngoài E-7A, chiếc F/A-18F Super Hornet cũng có thể đã đóng vai trò trung gian chuyển giao mục tiêu cho MQ-28 để mô phỏng thực tế chiến trường.
Bộ trưởng Công nghiệp Quốc phòng Australia Pat Conroy nhấn mạnh: “Ghost Bat biến một chiến đấu cơ đơn lẻ thành cả một đội hình mạnh mẽ, có thể trinh sát và tấn công đối phương. Nó tạo ra lớp bảo vệ sống còn cho các phi công, tài sản quý giá nhất của chúng ta”.
Hướng đến chiến tranh hiện đại
Trước đó, Boeing từng thông báo rằng cuộc bắn AMRAAM có thể chỉ diễn ra vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026. Việc đạt được cột mốc này sớm hơn kế hoạch cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của chương trình Ghost Bat.
Cú phóng AMRAAM của MQ-28 được kỳ vọng trở thành phát bắn đầu tiên của một drone CCA phương Tây. Tuy nhiên, danh hiệu này lại thuộc về UCAV Kizilelma của Thổ Nhĩ Kỳ, khi nó sử dụng tên lửa đối không Gökdoğan để tiêu diệt mục tiêu trong một thử nghiệm gần đây.
Dù vậy, MQ-28 vẫn là thiết kế CCA phương Tây trưởng thành nhất, có khả năng xuất khẩu cao do không phụ thuộc nhiều vào các hạn chế kiểm soát công nghệ của Mỹ.
Cùng với cuộc bắn thử, chính phủ Australia công bố khoản đầu tư mới nhằm đưa MQ-28A trở thành tài sản tác chiến đầy đủ cho Lực lượng Phòng vệ Australia (ADF). Gói ngân sách gồm: 6 MQ-28A Block 2 mới; Phát triển nguyên mẫu Block 3 nâng cấp; Mở rộng hợp đồng với Boeing Defense Australia.
Trước đó, Australia đã sở hữu 8 chiếc MQ-28 Block 1 – tất cả đều là nguyên mẫu thử nghiệm. Canberra cũng đã đặt hàng ít nhất 3 chiếc Block 2 và giờ nâng tổng số máy bay lên quy mô tiệm cận năng lực tác chiến ban đầu.
Block 3 được xem là phiên bản sẽ tích hợp nhiều cải tiến quan trọng, đặc biệt là khoang vũ khí trong thân, giúp Ghost Bat duy trì khả năng tàng hình khi mang tên lửa.
Dù vậy, Bộ Quốc phòng Australia vẫn chưa xác định thời điểm MQ-28 đạt IOC (năng lực tác chiến sơ bộ). Tuy nhiên, trong thông báo mới nhất, chính phủ khẳng định đơn đặt hàng lần này “sẽ đặt nền móng cho năng lực tác chiến không đối không tự động của RAAF trong tương lai”.
Australia dẫn đầu cuộc đua máy bay tác chiến hợp tác
Khoản đầu tư gần 1 tỷ USD cho Ghost Bat chỉ là một phần trong chiến lược lớn hơn của Australia: hơn 6,6 tỷ USD dành cho các hệ thống không người lái trong 10 năm tới, trong đó 2,8 tỷ USD dành riêng cho UAV quân sự theo Chiến lược Quốc phòng 2024.
Ngoài chương trình trong nước, Boeing cũng đang tích cực tiếp cận các khách hàng tiềm năng như Hải quân Mỹ và Ba Lan. Với mức độ trưởng thành công nghệ cùng khả năng tùy biến cao, MQ-28 được đánh giá là một trong những ứng viên tiềm năng nhất trong thị trường máy bay tác chiến hợp tác.
Mặc dù MQ-28 từng hỗ trợ một số thử nghiệm trong chương trình CCA của Không quân Mỹ, Boeing đã bị loại khỏi Increment 1 trong vòng chọn lọc năm ngoái.
Tuy nhiên, do chương trình CCA Mỹ được thiết kế theo chu kỳ phát triển liên tục, Boeing có thể quay lại tranh thầu ở Increment 2, khả năng cao với một biến thể cải tiến của MQ-28.
Dù Mỹ là quốc gia khởi xướng khái niệm “loyal wingman”, Australia mới là nước đang tiến nhanh nhất trong việc triển khai thực tế CCA. Việc MQ-28 Ghost Bat bắn thành công AMRAAM thật đã đưa chương trình bước sang giai đoạn hoàn toàn mới: từ thử nghiệm sang năng lực tác chiến thực sự.
Với sự kết hợp giữa đầu tư mạnh, tiến độ vượt bậc và tầm nhìn dài hạn, Australia đang trở thành một trong những quốc gia tiên phong trên thế giới trong lĩnh vực máy bay chiến đấu hợp tác – mảnh ghép then chốt của chiến tranh hiện đại.
