Tiêm kích J-36: Lộ diện loạt thay đổi thiết kế ở phiên bản thứ hai
So với nguyên mẫu tiêm kích J-36 đầu tiên, phiên bản thứ hai đã có những thay đổi nhằm tăng khả năng cơ động và kiểm soát ở tốc độ cao.
Phiên bản thứ hai của tiêm kích hạng nặng tàng hình J-36 do Tập đoàn Máy bay Thành Đô (Chengdu Aircraft Corporation) phát triển vừa xuất hiện trong hai hình ảnh mới cho thấy, hàng loạt thay đổi đáng chú ý so với nguyên mẫu đầu tiên.
Chiếc máy bay này lần đầu lộ diện vào cuối tháng 10 và nhanh chóng gây chú ý nhờ cửa hút khí mới, bộ càng đáp chính được thiết kế lại và đặc biệt là bộ ba động cơ được trang bị hệ thống điều hướng lực đẩy hai chiều (2D thrust vectoring).
Những hình ảnh mới nhất, chụp từ phía sau khi máy bay đang hạ cánh và từ góc trực diện phía dưới, càng củng cố phân tích ban đầu về việc J-36 đã được tích hợp bộ ba vòi phun vector lực đẩy dạng 2D – cấu hình tương tự như trên tiêm kích F-22 của Mỹ.
Trung Quốc đã nghiên cứu công nghệ vòi phun này trong nhiều năm, nhưng việc áp dụng lên J-36 tạo ra một bước ngoặt quan trọng về định hướng phát triển.
Bước ngoặt rõ rệt so với nguyên mẫu đầu tiên
Về nguyên tắc, hệ thống vector lực đẩy mang lại sự linh hoạt vượt trội cho máy bay chiến đấu trong nhiều điều kiện bay, đặc biệt trong trạng thái siêu cơ động hoặc sau khi máy bay vượt góc tấn.
Công nghệ này giúp tăng cường khả năng điều khiển và ổn định, yếu tố càng trở nên quan trọng đối với thiết kế tiêm kích không đuôi – vốn có đặc tính khí động học kém ổn định tự nhiên.
Ngoài ra, vector lực đẩy cũng tạo lợi thế khi hoạt động ở độ cao lớn – một tiêu chí được đánh giá có thể mang lại lợi ích lớn cho J-36, như phân tích chuyên sâu đã đề cập.
Tuy vậy, công nghệ này cũng có những hạn chế: nó làm tăng trọng lượng, độ phức tạp cơ khí và giảm đôi chút hiệu suất lực đẩy so với vòi phun tròn truyền thống. Dù vậy, với khung thân lớn và hệ thống ba động cơ mạnh mẽ, những yếu tố này dường như không phải vấn đề lớn đối với J-36.
Nguyên mẫu J-36 đầu tiên, xuất hiện chỉ 11 tháng trước, sử dụng dạng vòi phun lõm hình rãnh, gợi nhớ thiết kế của tiêm kích thử nghiệm YF-23 của Mỹ.
Cấu hình này được đánh giá có khả năng giảm tín hiệu hồng ngoại và tăng độ tàng hình từ phía sau. Tuy nhiên, sự chuyển đổi sang công nghệ vector lực đẩy 2D có thể khiến J-36 phải đánh đổi một phần đặc tính tàng hình ở một số góc nhìn phía sau.
Dù vậy, quyết định thay đổi thiết kế cho thấy các lợi ích chiến thuật – đặc biệt là khả năng cơ động và kiểm soát ở tốc độ cao – được Trung Quốc ưu tiên hơn so với một phần khả năng tàng hình. Điều này tiếp tục đặt ra câu hỏi về vai trò chính xác của J-36: Nó là tiêm kích chiếm ưu thế trên không, máy bay tấn công tầm xa, hay một nền tảng đa nhiệm với trọng tâm cân bằng giữa tàng hình, tầm bay và khả năng cơ động?
Hiện vẫn chưa rõ liệu nguyên mẫu thứ hai của J-36 là bước tiến gần hơn đến cấu hình sản xuất cuối cùng hay chỉ là một nền tảng thử nghiệm.
Một số thay đổi có thể vẫn tiếp tục được điều chỉnh trong tương lai, thậm chí có khả năng Trung Quốc sẽ quay lại một số đặc điểm của nguyên mẫu đầu tiên nếu đánh giá chúng phù hợp hơn với nhiệm vụ thực tế.
Các chuyên gia nhận định rằng những thiết kế như J-36 thường trải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm kết hợp ý tưởng từ nhiều cấu hình trước khi hội tụ thành phiên bản cuối. Do đó, việc xuất hiện hai nguyên mẫu chỉ trong vòng một năm cho thấy tiến độ phát triển của chương trình đang diễn ra nhanh và ở cường độ cao.
Bước nhảy vọt của không quân Trung Quốc
Đáng chú ý, mẫu tiêm kích nhỏ hơn mang ký hiệu J-XDS – nhiều khả năng là loại tiêm kích hạng trung hoặc hạng nhẹ – cũng được trang bị vòi phun vector lực đẩy 2D.
Điều này cho thấy Trung Quốc đang đồng loạt thử nghiệm công nghệ mới trên nhiều khung máy bay khác nhau, hướng tới xây dựng một thế hệ tiêm kích có khả năng cơ động cao, tối ưu điều khiển khí động học và hiệu suất chiến đấu.
Bên cạnh đó, cũng xuất hiện những dự đoán rằng J-35 – tiêm kích tàng hình cất cánh từ tàu sân bay – có thể sẽ loại bỏ thiết kế ống xả răng cưa truyền thống để chuyển sang vòi phun 2D trong tương lai. Các mô hình thử nghiệm cấu hình này từng được trưng bày tại một số triển lãm quốc phòng của Trung Quốc.
Khi thời điểm tròn một năm kể từ ngày J-36 lần đầu xuất hiện đang đến gần, những gì công chúng đã thấy về dự án này là đáng ngạc nhiên.
Hai nguyên mẫu đã tồn tại rõ ràng, cùng với sự phát triển song song của J-XDS, hàng loạt máy bay không người lái chiến đấu tiên tiến và các chương trình hàng không hải quân mới.
Tất cả những điều này biến năm 2025 trở thành một dấu mốc quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa của ngành hàng không quân sự Trung Quốc.
Tốc độ nghiên cứu – phát triển của nước này khiến nhiều đối thủ tiềm năng lo ngại, bởi sự xuất hiện dày đặc của các dự án tiêm kích mới cho thấy tham vọng tăng tốc tiến tới ưu thế trên không ở quy mô khu vực và toàn cầu.
