JL-1: Tên lửa siêu thanh 8.000 km, vũ khí hạt nhân tầm xa số 1 thế giới
Tên lửa JL-1 của Trung Quốc được cho là “duy nhất trên thế giới” ở cấp độ hạt nhân siêu thanh tầm xa, có khả năng đe doạ toàn bộ lãnh thổ Mỹ.
Một báo cáo quân sự mới của Trung Quốc cho rằng tên lửa Jinglei-1 (JL-1) có thể tạo ra mối đe dọa hạt nhân đối với Alaska và thậm chí là toàn bộ lãnh thổ Mỹ.
JL-1 là tên lửa đạn đạo phóng từ trên không, mang được đầu đạn hạt nhân, hiện được triển khai trên oanh tạc cơ chiến lược H-6N – mảnh ghép cuối cùng giúp Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) hoàn thiện “bộ ba hạt nhân” trên bộ, trên biển và trên không.
Theo phân tích được đăng trên một cổng tin tức quân sự Trung Quốc, JL-1 được đánh giá là “tên lửa siêu thanh tầm xa duy nhất trên thế giới có khả năng mang đầu đạn hạt nhân”, mang lại cho Bắc Kinh lợi thế trước cả Washington và Moscow.
Với tầm bắn được cho là lên tới 8.000 km, kết hợp với tầm hoạt động mở rộng của H-6N, hệ thống này có thể tăng đáng kể bán kính tấn công chiến lược của Trung Quốc.
JL-1 lần đầu xuất hiện trước công chúng trong lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng hồi tháng 9, cùng với loạt khí tài hiện đại như súng bộ binh thế hệ mới và các máy bay chiến đấu tàng hình.
Khoảng trống răn đe siêu thanh
Một đánh giá mới chỉ ra rằng nếu một oanh tạc cơ H-6N cất cánh từ vùng Viễn Đông của Nga trong bối cảnh hai nước tăng cường tập trận chung, phần lớn lãnh thổ Mỹ có thể bị đặt trong tầm bắn của JL-1. Điều này cho thấy yếu tố địa lý kết hợp hoạt động quân sự liên kết có thể mở rộng đáng kể khả năng tấn công của Trung Quốc.
Tạp chí Ordnance Industry Science Technology - một ấn phẩm quân sự có uy tín tại Trung Quốc - đã so sánh JL-1 với các dòng tên lửa phóng từ máy bay có khả năng mang đầu đạn hạt nhân của những cường quốc khác.
Theo báo cáo, Mỹ hiện dựa vào tên lửa hành trình AGM-86B, công nghệ cũ, tốc độ cận âm, tầm bắn 2.400 km và hệ dẫn đường lỗi thời. Mẫu kế nhiệm AGM-181A dự kiến đưa vào phục vụ khoảng năm 2030, sẽ tàng hình hơn nhưng vẫn chỉ bay cận âm. Mỹ từng cố gắng phát triển tên lửa siêu thanh phóng từ máy bay AGM-183A, nhưng chương trình bị đình chỉ sau hàng loạt thất bại thử nghiệm, theo South China Morning Post (SCMP).
Nga đang sử dụng Kh-102 và Kh-BD, đều là tên lửa hành trình tầm xa, mang được đầu đạn hạt nhân, có độ chính xác cao nhưng vẫn bay ở tốc độ cận âm. Vũ khí siêu thanh duy nhất của Nga có thể gắn đầu đạn hạt nhân là Kinzhal, nhưng tầm bắn ngắn hơn nhiều so với JL-1.
Báo cáo kết luận rằng không hệ thống nào của Mỹ hay Nga kết hợp được đồng thời tốc độ siêu thanh và tầm bắn xa như JL-1.
Tuy nhiên, JL-1 cũng có những hạn chế đáng kể. Do chiều dài lên tới 15 mét, tên lửa này không thể được mang trong khoang vũ khí của bất cứ máy bay nào, kể cả oanh tạc cơ tàng hình thế hệ mới đang phát triển của Trung Quốc. Điều này buộc H-6N phải treo tên lửa bên ngoài thân, làm lộ tín hiệu radar và giảm đáng kể tính tàng hình.
H-6N tuy được nâng tầm hoạt động, nhưng vẫn bị giới hạn bởi tốc độ cận âm, tải trọng nhỏ hơn oanh tạc cơ hiện đại và khả năng sống sót kém hơn so với B-2 hay B-21 của Mỹ.
Trung Quốc đang phát triển oanh tạc cơ tàng hình H-20 thế hệ mới, dự kiến là bước đột phá lớn trong năng lực không quân chiến lược. Tuy nhiên, tiến độ phát triển bị giữ kín, không có mốc thời gian chính thức và khả năng cao bị chậm so với kỳ vọng.
Điều này có thể khiến Trung Quốc rơi vào giai đoạn “dễ bị tổn thương chiến lược”, khi các đối thủ đã sở hữu máy bay tàng hình chiến lược, còn Bắc Kinh vẫn phải dựa vào khung thân H-6 cũ kỹ.
Trong bối cảnh đó, JL-1 được coi là giải pháp “lấp chỗ trống”, tạm thời nâng sức răn đe hạt nhân trên không cho PLA cho đến khi H-20 sẵn sàng phục vụ.
Bước tiến mới của răn đe hạt nhân trên không
JL-1 là tên lửa đạn đạo phóng từ trên không có khả năng mang đầu đạn hạt nhân đầu tiên được Trung Quốc công khai, đưa nước này vào nhóm rất nhỏ quốc gia sở hữu loại vũ khí từng được Mỹ và Liên Xô phát triển từ thời Chiến tranh Lạnh.
Sự xuất hiện của JL-1 đánh dấu bước chuyển quan trọng: Không quân PLA giờ đây chính thức trở thành một trụ cột trong bộ ba răn đe hạt nhân, bên cạnh lực lượng tên lửa và lực lượng tàu ngầm hạt nhân.
Khác với tên lửa ICBM phóng từ hầm và tên lửa phóng từ tàu ngầm vốn có quỹ đạo dễ dự đoán, JL-1 được phóng từ máy bay ở độ cao lớn và có thể lựa chọn đường bay khó lường. Khả năng điều hướng linh hoạt khiến các hệ thống radar cảnh giới, cũng như lá chắn đánh chặn của đối phương như Aegis Ashore, THAAD hay lưới phòng thủ đảo Guam, trở nên khó đối phó hơn.
Trang Defence Security Asia nhận định: Sự linh hoạt về đường bay và độ cao phóng khiến JL-1 trở thành một thách thức lớn đối với các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện có.
Nhiều nhà phân tích tin rằng JL-1 được phát triển dựa trên tên lửa đạn đạo tầm trung DF-21, loại vũ khí nổi tiếng trong vai trò “sát thủ tàu sân bay”. Việc chuyển đổi sang nền tảng phóng từ máy bay giúp tăng đáng kể tầm bắn, đồng thời vượt qua các lá chắn tên lửa khu vực vốn được xây dựng để đối phó tên lửa phóng từ mặt đất.
Trong nhiều năm, các cơ quan tình báo phương Tây đã giám sát chặt chẽ quá trình phát triển JL-1, đặt mã định danh NATO là CH-AS-X-13. Những thử nghiệm ban đầu tại căn cứ không quân Neixiang, cùng việc điều chỉnh các máy bay H-6N để mang được tên lửa khổng lồ này, là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy Trung Quốc đang đẩy mạnh một chương trình vũ khí chiến lược mới.
Đến năm 2020, hình ảnh rò rỉ cho thấy JL-1 đã đạt trạng thái sẵn sàng ban đầu. Và việc Trung Quốc chính thức trình diễn loại vũ khí này vào năm 2025 phù hợp với truyền thống phô diễn các khí tài chiến lược vào những dịp lễ lớn, nhằm gửi thông điệp mạnh mẽ về tốc độ hiện đại hóa lực lượng hạt nhân.
Ý nghĩa chiến lược
Sự ra đời của JL-1 mang lại cho Trung Quốc năng lực tấn công tầm xa linh hoạt hơn, tránh được các tuyến phòng thủ cố định; Khả năng đáp trả hạt nhân nhiều lớp, đảm bảo năng lực răn đe ngay cả khi hạ tầng mặt đất bị tấn công; Vị thế mới trong các cuộc cạnh tranh chiến lược, khi là quốc gia duy nhất sở hữu tên lửa siêu thanh phóng từ máy bay có tầm bắn liên lục địa.
Tuy vậy, khả năng thực chiến của hệ thống vẫn phụ thuộc vào nền tảng mang – hiện chỉ có H-6N, vốn kém tàng hình và bị hạn chế về tốc độ. Trong môi trường tác chiến hiện đại, đây là yếu tố dễ bị khai thác.
Tên lửa JL-1 cho thấy tốc độ hiện đại hóa đáng kể của Trung Quốc trong lĩnh vực răn đe chiến lược, đặc biệt là vũ khí siêu thanh và phương tiện phóng linh hoạt. Dù còn phụ thuộc vào máy bay thế hệ cũ, JL-1 vẫn là bước tiến quan trọng giúp Bắc Kinh thu hẹp khoảng cách với Washington và Moscow, đồng thời mở ra chương mới trong cuộc cạnh tranh tên lửa siêu thanh hạt nhân toàn cầu.
