Căng thẳng biên giới Campuchia – Thái Lan bùng phát thành giao tranh vũ trang từ ngày 24/7 đã gây tê liệt thương mại song phương, làm du lịch sụp đổ, vốn đầu tư rút lui và đẩy khu vực này vào nguy cơ khủng hoảng kinh tế.
Biên giới Campuchia – Thái Lan từng là hành lang thương mại năng động của tiểu vùng Mekong. Nhưng từ ngày 24/7, khu vực này nhanh chóng biến thành điểm nóng với các cuộc giao tranh dữ dội.
Cả hai bên đều sử dụng vũ khí hạng nặng, bao gồm pháo binh, xe tăng và máy bay chiến đấu. Chỉ trong vài ngày, hàng chục người đã thiệt mạng chủ yếu là dân thường và hơn 130.000 người phải sơ tán khỏi khu vực biên giới.
Dù hai nước đều tuyên bố hành động quân sự của mình là “tự vệ”, nhưng hệ quả vượt xa chiến trường. Tổn thất kinh tế đang lan rộng, không chỉ bó hẹp trong khuôn khổ song phương, mà đang đè nặng lên chuỗi cung ứng, thương mại và cả thị trường đầu tư toàn khu vực.
Ngay sau khi căng thẳng bùng phát, Thái Lan tuyên bố đóng toàn bộ các cửa khẩu biên giới với Campuchia.
Đáp trả, Campuchia ngừng nhập khẩu rau quả từ Thái Lan - một lĩnh vực có giá trị 1,2 tỷ USD/năm. Hoạt động thương mại giữa hai quốc gia gần như bị đình chỉ hoàn toàn. Các chuyến bay thương mại giữa hai nước cũng có nguy cơ bị cắt, tùy thuộc vào mức độ leo thang trong những ngày tới.
Những tuyến thương mại nông sản vốn đóng vai trò huyết mạch như Sisaket – Bavet nay phải chuyển hướng, khiến chi phí vận chuyển tăng vọt, thời gian giao hàng kéo dài.
Theo giới chuyên gia kinh tế, các công ty logistics như Thai Post hay Westports Holdings của Campuchia đang đứng trước nguy cơ lợi nhuận giảm mạnh nếu tình hình không sớm ổn định.
Chuỗi cung ứng tại vùng hạ lưu sông Mekong vốn đã bị ảnh hưởng bởi căng thẳng Mỹ - Trung, giờ càng thêm bấp bênh. Ngành chế biến gạo, cao su, trái cây nhiệt đới – những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của khu vực – đều rơi vào trạng thái “đóng băng”.
Du lịch, trụ cột kinh tế của cả Thái Lan và Campuchia đang trở thành “nạn nhân vô hình” của cuộc xung đột. Tại Campuchia, lượng khách quốc tế giảm đến 70% trong tháng 7/2025 so với cùng kỳ năm ngoái.
Đền Preah Vihear di sản thế giới của UNESCO và biểu tượng văn hóa quốc gia hiện nằm sát vùng giao tranh, không còn khả năng đón khách.
Tình trạng tương tự xảy ra ở Thái Lan. Các tỉnh giáp biên như Surin và Sisaket từng nổi tiếng với chợ biên giới và lễ hội truyền thống, nay trở thành “thị trấn ma”.
Theo báo cáo của chính quyền địa phương, hơn 80% khách sạn, nhà hàng đã đóng cửa do không có khách và lo ngại giao tranh lan rộng. Cổ phiếu ngành dịch vụ lưu trú tại cả hai quốc gia đều sụt giảm khoảng 12%.
Ngành hàng không vốn đóng vai trò xương sống trong phát triển du lịch cũng đang đối mặt với nguy cơ tê liệt. Thái Lan hiện sở hữu hệ thống hàng không phát triển hơn với các hãng lớn như Thai Airways, Bangkok Airways và AirAsia Thailand, cùng mạng lưới sân bay hiện đại trải dài từ thủ đô Bangkok tới Chiang Mai, Phuket và các thành phố du lịch lớn.
Ngược lại, Campuchia phụ thuộc chủ yếu vào Cambodia Airways và Cambodia Angkor Air, với các trung tâm hàng không chính tại Phnom Penh và Siem Reap.
Sự gián đoạn đường bay thương mại do căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến lượng khách quốc tế mà còn làm tê liệt hoạt động vận tải hàng hóa hàng không vốn là tuyến đường ưu tiên cho các mặt hàng giá trị cao và nhạy cảm thời gian như linh kiện điện tử, dược phẩm và sản phẩm nông sản cao cấp.
Các chuyến bay nội vùng trong ASEAN từ Bangkok đến Phnom Penh, Siem Reap hay Sihanoukville hiện đứng trước nguy cơ bị tạm ngừng hoặc cắt giảm mạnh.
Việc bảo hiểm chiến tranh tăng giá, chi phí nhiên liệu leo thang và tâm lý e ngại rủi ro khiến các hãng bay cân nhắc chuyển hướng, làm gián đoạn các kết nối hàng không vốn là động lực thúc đẩy phục hồi kinh tế sau đại dịch.
Theo các chuyên gia ngành vận tải, nếu căng thẳng kéo dài thêm vài tuần, hệ sinh thái du lịch – hàng không tại cả hai nước có thể mất ít nhất 12–18 tháng để phục hồi như trước khủng hoảng.
Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang dần rời khỏi khu vực biên giới Thái – Campuchia. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã tạm thời đóng cửa, hồi hương nhân viên, hoặc tái cơ cấu kế hoạch đầu tư sang các khu vực ít rủi ro hơn như Chiang Mai (Thái Lan) hoặc Sihanoukville (Campuchia).
Theo nền tảng phân tích AInvest.com, căng thẳng lần này cho thấy rõ sự mong manh của môi trường đầu tư Đông Nam Á trước các rủi ro địa chính trị. Ngay cả khi ngừng bắn được thiết lập, niềm tin của nhà đầu tư cũng sẽ cần thời gian dài để khôi phục.
Giới chuyên gia khuyến cáo, các doanh nghiệp nên ưu tiên đa dạng hóa chuỗi cung ứng, hạn chế phụ thuộc vào hành lang vận tải qua vùng Mekong.
Đồng thời, các lĩnh vực ít chịu ảnh hưởng từ căng thẳng như công nghệ, y tế, năng lượng tái tạo – đang được đánh giá là an toàn hơn.
Đồng baht Thái và đồng riel Campuchia đều ghi nhận xu hướng mất giá so với USD trong tuần qua. Một số nhà đầu tư cá nhân và quỹ ETF đã chuyển sang các công cụ phòng vệ rủi ro lạm phát và biến động tỷ giá.
Bộ Tài chính Thái Lan đã họp khẩn ngày 23/7, triển khai các biện pháp ứng phó kinh tế như hoãn thu nợ, hạ lãi suất cho vay, tăng hạn mức chi ngân sách khẩn cấp từ 20 triệu lên 100 triệu baht cho các tỉnh giáp biên Campuchia.
Đây được xem là nỗ lực nhằm ngăn dòng tháo chạy vốn đầu tư và duy trì ổn định xã hội tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng.
Dưới áp lực quốc tế, hai bên đã phát đi tín hiệu “giảm nhiệt” vào ngày 25/7. Campuchia kêu gọi “ngừng bắn vô điều kiện” tại Liên Hợp Quốc, trong khi Thái Lan khẳng định sẵn sàng đối thoại song phương hoặc thông qua trung gian như Malaysia.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đã đạt được đồng thuận sơ bộ giữa hai nước về việc tiến tới thỏa thuận ngừng bắn.
Tuy nhiên, thực địa vẫn bất ổn. Ngày 27/7, cả hai bên đều cáo buộc đối phương pháo kích xuyên biên giới. Hải quân Thái Lan báo cáo thêm điểm nóng mới tại tỉnh Trat mặt trận mới cách xa hơn 100 km so với khu vực căng thẳng ban đầu.
Liên hợp quốc tiếp tục kêu gọi “kiềm chế tối đa”, đồng thời cảnh báo về khủng hoảng nhân đạo đang mở rộng. Hơn 135.000 người đã buộc phải sơ tán. UNICEF đặc biệt lo ngại về sự an toàn của trẻ em và dịch vụ y tế cơ bản tại các khu trú ẩn tạm thời.
Sự kiện lần này buộc cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư quốc tế phải nhìn lại mức độ sẵn sàng ứng phó trước rủi ro địa chính trị trong khu vực Mekong.
Những căng thẳng của Campuchia – Thái Lan có thể sẽ khiến các công ty đa quốc gia xem xét lại vị trí đặt nhà máy, văn phòng đại diện, và chiến lược hậu cần.
Trong khi đó, các chính phủ ASEAN vốn đề cao nguyên tắc không can thiệp cũng đối mặt với thách thức ngày càng lớn về vai trò trung gian hòa giải. Một cuộc khủng hoảng kéo dài không chỉ tổn hại đến kinh tế hai nước mà còn đe dọa tính ổn định của toàn khu vực Đông Nam Á.
Căng thẳng giữa Campuchia – Thái Lan đang diễn biến phức tạp, từ một tranh chấp lãnh thổ chuyển thành cuộc khủng hoảng kinh tế - nhân đạo mang tính khu vực.
Những hậu quả vượt khỏi biên giới hai nước đòi hỏi cả cộng đồng quốc tế lẫn giới đầu tư phải sớm có giải pháp ứng phó linh hoạt, thận trọng và dài hạn. Hòa bình sẽ là điều kiện tiên quyết để khôi phục lại hành lang thương mại năng động từng kết nối hai nền kinh tế đang phát triển mạnh mẽ bậc nhất khu vực.