Truyền thông Ấn Độ dẫn nguồn tin quốc phòng cho biết Nga đang phân tích nội bộ để xác định vốn cần thiết cho việc sản xuất Su-57 tại Ấn Độ, với mục tiêu giảm chi phí, rút ngắn thời gian và tận dụng hạ tầng sẵn có.
Đối tác tiềm năng là Hindustan Aeronautics Limited (HAL), đơn vị từng lắp ráp Su-30MKI, song các cơ sở quốc phòng khác cũng có thể được huy động nếu New Delhi đồng ý.
Thông tin này xuất hiện sau khi Rosoboronexport đề xuất tận dụng dây chuyền Su-30MKI để sản xuất Su-57E tại Ấn Độ. Đáng chú ý, Ấn Độ từng rút khỏi chương trình FGFA năm 2018 vì lo ngại chi phí cao và hạn chế chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, gói đề xuất mới của Nga (tháng 2/2025) hấp dẫn hơn, bao gồm sản xuất Su-57E trong nước, nâng cấp Su-30MKI và hỗ trợ chương trình AMCA.
Trong bối cảnh căng thẳng biên giới với Pakistan, Ấn Độ đang cân nhắc mua 2-3 phi đội tiêm kích thế hệ năm như giải pháp tạm thời. Ngoài Su-57, Mỹ từng chào bán F-35 dưới thời Tổng thống Donald Trump nhưng không thành do quan hệ song phương căng thẳng.
Giới quan sát nhận định hợp tác Su-57 có thể tiến xa, khi Nga và Ấn Độ tiếp tục mở rộng hợp tác quốc phòng, bao gồm khả năng mua thêm S-400, S-500, trong bối cảnh Washington gia tăng sức ép với New Delhi.
Su-57: Lựa chọn phù hợp với chiến lược “Make in India”
Đề xuất hợp tác giữa Hindustan Aeronautics Limited (HAL) và United Aircraft Corporation (UAC) của Nga được coi là cơ hội hiếm có để Ấn Độ tiếp cận trực tiếp những công nghệ tối tân mà nước này chưa tự phát triển được, từ khả năng tàng hình, vật liệu composite, động cơ phản lực thế hệ mới cho đến hệ thống điện tử hàng không hiện đại.
Những công nghệ này không chỉ gia tăng năng lực chiến đấu của Không quân Ấn Độ trong ngắn hạn, mà còn trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển của dự án Máy bay tiêm kích chiến đấu hạng trung tiên tiến (AMCA), vốn được New Delhi đặt nhiều kỳ vọng như “xương sống” thế hệ tiếp theo.
Ở góc độ chiến lược, việc tham gia đồng sản xuất Su-57 gắn liền với chính sách “Atmanirbhar Bharat”, tự cường quốc phòng, một ưu tiên then chốt của Chính phủ Ấn Độ trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Nếu triển khai thành công, hợp tác này sẽ không chỉ giúp Không quân Ấn Độ bù đắp khoảng trống năng lực giữa thế hệ hiện tại (Su-30MKI, Rafale và TEJAS) với nhu cầu trong tương lai, mà còn giúp New Delhi giảm sự lệ thuộc vào nhập khẩu vũ khí, đặc biệt là từ phương Tây.
Nga và “những nhượng bộ đặc biệt”
Từng đối mặt với sự hoài nghi quốc tế sau khi Ấn Độ rút khỏi dự án FGFA vào năm 2018 vì lo ngại về tàng hình, động cơ và mức độ chia sẻ công nghệ, Su-57 buộc phải tìm cách chứng minh sức hút. Kể từ đó, Moscow đã thay đổi cách tiếp cận, đưa ra những nhượng bộ chưa từng có quyền truy cập mã nguồn, quyền sửa đổi chung và đặc biệt là cho phép đồng sản xuất tại các cơ sở của Hindustan Aeronautics Limited (HAL).
Đây là sự dịch chuyển rõ rệt trong chính sách xuất khẩu vũ khí của Nga từ vị thế “bên bán” sang hình thức hợp tác linh hoạt, nhằm khẳng định mình là lựa chọn thay thế đáng tin cậy trước các nhà cung cấp phương Tây. Một thỏa thuận với Ấn Độ, quốc gia vốn quen thuộc cả công nghệ Nga lẫn phương Tây, có thể giúp Su-57 xoá bỏ những hoài nghi về hiệu quả tác chiến.
Trên thực tế, Su-57 dù đã nhiều lần xuất hiện tại các triển lãm quốc tế nhưng vẫn khó chen chân vào thị trường toàn cầu, một phần vì số lượng triển khai còn hạn chế, phần khác do sức ép từ các lệnh trừng phạt. Chính vì vậy, sự ủng hộ của Ấn Độ được xem như “tấm vé thông hành” để mở cửa các thị trường mới ở Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi.
Thực tế, mối quan hệ thương mại ngày càng chặt chẽ giữa hai nước, đặc biệt là việc Ấn Độ gia tăng nhập khẩu dầu Nga, cũng có thể tạo nền tảng tài chính hỗ trợ cho hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Các dây chuyền sản xuất chung ở Ấn Độ không chỉ giảm chi phí, rút ngắn thời gian bàn giao, mà còn tăng quy mô sản xuất để phục vụ cả nhu cầu nội địa và xuất khẩu.
Đáng chú ý, Moscow còn cân nhắc việc điều chỉnh Su-57 theo yêu cầu riêng của New Delhi, bao gồm tích hợp hệ thống điện tử hàng không và vũ khí nội địa. Điều này sẽ giúp Ấn Độ có mẫu tiêm kích “thiết kế theo đặt hàng”, đồng thời biến các cơ sở HAL thành trung tâm sản xuất bổ sung cho Su-57.
Nếu thành công, hợp tác này sẽ đem lại lợi ích song phương. Ấn Độ có được tiêm kích hiện đại, còn Nga vừa duy trì sức sống công nghiệp, vừa tăng sức cạnh tranh trước các đối thủ như F-35 ở những thị trường ưa chuộng giải pháp linh hoạt và ít ràng buộc hơn.
Tuy nhiên, giới quan sát cũng cảnh báo: con đường không hề dễ dàng. Bên cạnh rủi ro từ lệnh trừng phạt Mỹ theo đạo luật CAATSA, Ấn Độ vẫn phải cân đối giữa nhu cầu cấp bách và tham vọng tự chủ công nghệ thông qua chương trình AMCA. Sự thành công của thương vụ Su-57 sẽ phụ thuộc vào khả năng xử lý khéo léo các sức ép địa chính trị này.
Thách thức và cơ hội
Dù vậy, vẫn tồn tại nhiều nghi ngại. Các chuyên gia quốc phòng Ấn Độ hiểu rõ rằng Su-57 chưa thể so sánh với F-35 của Mỹ hay J-20 của Trung Quốc về khả năng tàng hình và tác chiến mạng lưới. Ngoài ra, thỏa thuận này có nguy cơ khiến Ấn Độ đối mặt với lệnh trừng phạt theo luật CAATSA của Mỹ.
Tuy nhiên, xét về chiến lược dài hạn, việc làm chủ công nghệ Su-57 sẽ có giá trị lớn hơn so với việc mua một hệ thống “đóng kín” từ phương Tây. Quan trọng hơn, nó sẽ tạo bước đệm để Ấn Độ xây dựng nền công nghiệp hàng không vũ trụ độc lập, đồng thời giúp Nga củng cố vị thế xuất khẩu vũ khí vốn đang suy giảm mạnh.
Giới quan sát đánh giá, Su-57 tại Ấn Độ không chỉ là một thương vụ mua bán vũ khí. Đây là “đòn bẩy chiến lược” có thể định hình lại cục diện hợp tác quốc phòng Nga – Ấn, đồng thời mở ra lộ trình tự chủ công nghệ quân sự đầy tham vọng của New Delhi.
