Các hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Đông Nam Á đang lao vào cuộc đua mở rộng công suất đầy cam go, dù áp lực chi phí đang bóp nghẹt lợi nhuận, điều khiến Qantas Airways phải đóng cửa chi nhánh Jetstar Asia tại Singapore.
Trong hai thập kỷ qua, các hãng hàng không giá rẻ đã nở rộ ở châu Á khi thu nhập khả dụng tăng, được hỗ trợ bởi nhu cầu du lịch mạnh mẽ từ khách hàng người Trung Quốc.
Nhu cầu đi lại bằng đường hàng không ở châu Á được dự báo sẽ tăng nhanh hơn các khu vực khác trong vài thập kỷ tới. Các hãng hàng không như VietJet của Việt Nam và AirAsia có trụ sở tại Malaysia đang đặt mua thêm máy bay để bổ sung vào danh sách đơn hàng vốn đã lớn, nhằm giành thêm thị phần.
Nhưng biên lợi nhuận ở khu vực này mỏng hơn so với các nơi khác. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) dự báo các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương sẽ đạt biên lợi nhuận ròng 1,9% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu 3,7%.
Các hãng hàng không châu Á đã gần như khôi phục hoàn toàn công suất sau đại dịch COVID-19, làm gia tăng cạnh tranh, đặc biệt với nhóm khách du lịch nhạy cảm về giá, và kéo giá vé máy bay xuống từ mức cao gần đây.
Dữ liệu từ ForwardKeys cho thấy giá vé máy bay quốc tế ở châu Á giảm 12% trong năm 2024 so với năm 2023. AirAsia, hãng giá rẻ lớn nhất khu vực, báo cáo giá vé trung bình giảm 9% trong quý đầu tiên khi tăng công suất và chuyển lợi ích từ giá nhiên liệu thấp hơn cho khách hàng.
Thách thức càng lớn hơn khi chi phí lao động, phí sân bay tăng, trong khi tình trạng thiếu máy bay mới khiến chi phí thuê và bảo trì leo thang.
Bối cảnh thay đổi này khiến Qantas tuần trước thông báo đóng cửa Jetstar Asia, chi nhánh giá rẻ hoạt động ở châu Á đang thua lỗ, vào cuối tháng 7 sau hai thập kỷ hoạt động.
Jetstar Asia cho biết họ đối mặt với “chi phí tăng rất cao” tại căn cứ Singapore, bao gồm tăng hai con số ở nhiên liệu, phí sân bay, dịch vụ mặt đất và an ninh.
“Biên lợi nhuận rất mỏng, bất kỳ chi phí nào tăng cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tồn tại của hãng”, Phó Chủ tịch IATA khu vực châu Á - Thái Bình Dương Sheldon Hee nói, đồng thời nhấn mạnh chi phí vận hành đang leo thang ở khu vực này.
Báo cáo tháng 2 của công ty dữ liệu hàng không OAG gọi châu Á - Thái Bình Dương là thị trường hàng không cạnh tranh nhất thế giới, với giá vé bị kéo xuống do mở rộng công suất nhanh chóng, “có lẽ đến mức làm tổn hại lợi nhuận”.
“Việc cân bằng cung - cầu và chi phí - doanh thu chưa bao giờ quan trọng đến thế đối với các hãng hàng không khu vực”, báo cáo nhấn mạnh.
Đông Nam Á có tỷ lệ chuyến bay quốc tế giá rẻ cao bất thường. Theo dữ liệu từ CAPA Centre for Aviation, khoảng 2/3 ghế quốc tế trong Đông Nam Á năm nay thuộc về các hãng giá rẻ, so với chỉ khoảng 1/3 trên toàn cầu.
Các nhà phân tích cho rằng Qantas đã chọn chuyển máy bay của Jetstar Asia sang các hoạt động tiết kiệm chi phí hơn ở Úc và New Zealand, thay vì tiếp tục thua lỗ.
Nhà phân tích hàng không độc lập Brendan Sobie tại châu Á cho biết các hãng giá rẻ Đông Nam Á đã chật vật tìm lợi nhuận giữa cạnh tranh khốc liệt ngay cả trước đại dịch, và giờ đây còn phải đối mặt với chi phí cao hơn.
Các hãng giá rẻ cung cấp vé rẻ bằng cách giảm chi phí vận hành thấp nhất có thể. Đội bay lớn với một loại máy bay duy nhất giúp tăng hiệu quả quy mô.
Jetstar Asia nhỏ hơn nhiều so với các đối thủ địa phương, chỉ có 13 máy bay. Tính đến ngày 31/3, Scoot - chi nhánh giá rẻ của Singapore Airlines - có 53 máy bay, AirAsia có 225, VietJet có 117 (bao gồm chi nhánh Thái Lan) và Cebu Pacific của Philippines có 99.
Cả 4 hãng này đều đang bổ sung thêm máy bay trong năm nay và xa hơn.
Hôm thứ Ba, VietJet ký thỏa thuận tạm thời mua tới 150 máy bay thân hẹp của Airbus tại Paris Airshow, một động thái được hãng gọi là bước khởi đầu cho tham vọng tăng trưởng mạnh mẽ. Thỏa thuận này đến sau khi VietJet đặt hàng 20 máy bay thân rộng A330neo và còn 200 máy bay Boeing 737 MAX đang chờ giao.
CEO Tony Fernandes cho biết vào hôm qua, AirAsia, với đơn hàng hiện tại ít nhất 350 máy bay, cũng đang đàm phán mua 50-70 máy bay thân hẹp tầm xa và 100 máy bay khu vực để mở rộng điểm đến.
Tổng giám đốc Hiệp hội Hàng không châu Á - Thái Bình Dương Subhas Menon nhận định: “Cuối cùng, hoặc là lớn mạnh, hoặc là ra đi”.