Nhầm lẫn trong giao tiếp giữa tổ bay và kiểm soát không lưu do phát âm tiếng Anh đã khiến một chuyến bay thương mại bị kích hoạt tình huống báo động khẩn.
Chuyến bay TP484 của hãng TAP Air Portugal, khởi hành từ sân bay Lisbon (LIS) đến sân bay Nice Côte d’Azur (NCE), đã gặp sự cố bất ngờ khi toàn bộ hệ thống nhà vệ sinh trên máy bay ngừng hoạt động, dẫn đến yêu cầu hạ cánh ưu tiên.
Chiếc máy bay Embraer E190 chở theo 106 hành khách không gặp tình huống khẩn cấp nào, song do phi công phát âm từ "toilets" (nhà vệ sinh) bị hiểu nhầm thành "pilots" (phi công), kiểm soát không lưu Pháp đã hiểu sai mức độ nghiêm trọng và khởi động quy trình báo động.
Hiểu lầm đáng tiếc
Tổ bay khẳng định không phát đi các tín hiệu khẩn cấp như Pan Pan hay Mayday mà chỉ yêu cầu được hạ cánh nhanh để đảm bảo sự thoải mái cho hành khách.
Tuy nhiên, tốc độ nói nhanh và giọng tiếng Anh không bản xứ, khiến nhân viên kiểm soát không lưu hiểu nhầm rằng cả hệ thống lái tự động lẫn phi công đều không hoạt động. Điều này khiến kiểm soát không lưu tưởng rằng máy bay không còn phi công điều khiển hoặc có sự cố y tế nghiêm trọng trong buồng lái.
Phi công: “Chúng tôi không có nhà vệ sinh (toilet), vì vậy cần hạ cánh càng sớm càng tốt”
Kiểm soát viên: “Xác nhận, bạn đang nói autopilot bị hỏng?”
Phi công: “Không, vấn đề là nhà vệ sinh”.Một đoạn hội thoại gây hiểu nhầm giữa phi công và kiểm soát không lưu
Để đảm bảo an toàn, sân bay Nice lập tức được đặt trong tình trạng báo động. Máy bay sau đó đã hạ cánh an toàn và sự cố được làm rõ trên mặt đất. Không có ai bị thương và nguyên nhân cuối cùng được xác định chỉ là hỏng nhà vệ sinh.
Sự việc cho thấy tầm quan trọng của việc phát âm rõ ràng và giao tiếp chậm rãi trong môi trường hàng không, nơi tiếng Anh là ngôn ngữ tiêu chuẩn toàn cầu. Nhầm lẫn nhỏ trong từ vựng có thể dẫn đến phản ứng khẩn không cần thiết, tiêu tốn nguồn lực và gây gián đoạn không đáng có.
Sự cố tương tự
Dù sự việc mới nhất không để lại hậu quả nghiêm trọng, trong quá khứ từng có một số tai nạn thảm khốc xảy ra vì lỗi giao tiếp giữa tổ bay và kiểm soát không lưu.
Vào ngày 27/3/1977 tại sân bay Los Rodeos (nay là sân bay Tenerife North, Tây Ban Nha), 2 chiếc máy bay Boeing 747 của hãng KLM (Hà Lan) và Pan Am (Mỹ) đã va chạm trên đường băng trong điều kiện sương mù dày đặc, khiến 583 người thiệt mạng.
Nguyên nhân chính được xác định là sự hiểu lầm nghiêm trọng trong giao tiếp giữa phi hành đoàn KLM, kiểm soát viên không lưu người Tây Ban Nha, và phi hành đoàn Pan Am. Cơ trưởng KLM - dù chưa nhận được phép cất cánh rõ ràng - vẫn khởi động máy bay vì hiểu nhầm cụm từ “take-off” là tín hiệu cho phép. Trong khi đó, chiếc máy bay Pan Am vẫn đang di chuyển trên đường băng và chưa rẽ khỏi lối thoát.
Ngày 25/1/1990, chuyến bay Avianca 052 từ Bogotá (Colombia) đến New York (Mỹ) đã gặp nạn khi chuẩn bị hạ cánh xuống sân bay quốc tế JFK. Sau nhiều vòng bay chờ vì thời tiết xấu và tắc nghẽn không lưu, chiếc Boeing 707 cạn nhiên liệu và rơi tại khu dân cư ở Long Island, khiến 73 trong số 158 người thiệt mạng.
Nguyên nhân chính được xác định là tổ bay không truyền đạt rõ ràng tình trạng khẩn cấp về nhiên liệu với kiểm soát không lưu Mỹ. Thay vì tuyên bố tình huống “emergency” theo quy chuẩn quốc tế, họ chỉ yêu cầu “ưu tiên hạ cánh”, khiến kiểm soát viên không nhận biết được mức độ nguy hiểm.