Quốc tế

Gian hàng bị đóng, Israel Rafael dọa kiện chính phủ Pháp

Phương Thảo •

Tập đoàn Israel Rafael Advanced Defense Systems đang chuẩn bị khởi kiện chính phủ Pháp, sau khi gian hàng của họ tại Triển lãm Hàng không Paris 2025 bị đóng cửa đột ngột .

Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Rafael cùng ba công ty quốc phòng khác của Israel – Elbit Systems, Israel Aerospace Industries (IAI) và UVision – đã bị cấm trưng bày tại triển lãm vì từ chối loại bỏ vũ khí tấn công khỏi gian hàng. Kể từ sáng thứ Hai, các gian hàng này đã bị che kín bằng các tấm gỗ màu đen, một hình ảnh hiếm thấy tại một sự kiện hàng không – quốc phòng tầm cỡ như Paris Air Show.

Giới chức Pháp khẳng định các thiết bị vũ khí tấn công do những công ty này giới thiệu là không thể chấp nhận, xét đến tình hình nhân đạo nghiêm trọng đang diễn ra tại Gaza. Cụ thể, Rafael, Elbit và IAI chuyên sản xuất bom và tên lửa dẫn đường, trong khi UVision chế tạo thiết bị bay không người lái (UAV) phục vụ tấn công.

Trước việc các công ty từ chối loại bỏ vũ khí khỏi trưng bày, ban tổ chức đã tiến hành phong tỏa các gian hàng trong đêm Chủ nhật rạng sáng thứ Hai.

“Sáng nay, một quan chức triển lãm nói rằng nếu tôi gỡ thiết bị xuống, họ sẽ dỡ các bức tường chắn. Tôi nói với ông ta rằng tôi sẽ không gỡ gì cả. Họ có thừa thời gian để quyết định, nhưng lại chọn hành động trong bóng đêm,” – ông Shlomo Toaff, Phó Chủ tịch điều hành của Rafael, nói với Euronews.

Sáng thứ Ba, các kỹ thuật viên tiếp tục dựng thêm hàng rào để phong tỏa hoàn toàn một gian hàng do hai bên không đạt được thỏa thuận. Đồng thời, an ninh được tăng cường xung quanh khu vực bị phong tỏa.

“Tôi đảm bảo rằng chúng tôi sẽ kiện chính phủ Pháp vì những gì họ đã làm với chúng tôi,” – ông Toaff tuyên bố. “Chúng tôi sẽ kiện vì những thiệt hại tài chính, vì không được quyền tiếp cận không gian mà chúng tôi đã thuê hợp pháp. Đây là một quyết định không công bằng. Chúng tôi không được đối xử bình đẳng như các đơn vị triển lãm khác.”

Theo Rafael, họ đã đặt thuê gian hàng cách đây một năm, gửi bản thiết kế từ nhiều tháng trước và thiết bị trưng bày đã thông qua hải quan Pháp từ một tháng trước triển lãm.

“Chúng tôi đã đầu tư rất nhiều tiền và công sức cho gian hàng này. Tôi không thể nói chính xác con số, nhưng chắc chắn là hàng triệu euro,” ông Toaff cho biết.

Phía Pháp cho rằng việc trưng bày vũ khí tấn công vi phạm thỏa thuận khung đã thống nhất với chính phủ Israel từ trước.

“Pháp cho rằng tình hình ở Gaza là khủng khiếp cả về nhân đạo và an ninh,” – Thủ tướng Pháp François Bayrou phát biểu khi khai mạc triển lãm hôm thứ Hai. “Pháp muốn gửi đi thông điệp rằng vũ khí tấn công không nên có mặt trong triển lãm lần này.”

Israel phản ứng mạnh mẽ

Bộ Quốc phòng Israel gọi quyết định của Pháp là “tai tiếng và chưa từng có tiền lệ” trong một thông cáo báo chí phát hành hôm thứ Hai.

Đại diện của Elbit Systems, ông Sasson Meshar, Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách hệ thống điện quang hàng không, cũng lên tiếng phản đối mạnh mẽ:

“

Chúng tôi đã đầu tư rất nhiều vào triển lãm này. Chúng tôi không hiểu được logic của quyết định này – từ góc độ của chúng tôi, đó là sự phân biệt đối xử. Các gian hàng khác cũng đang trưng bày những hệ thống tương tự. Đây là triển lãm quốc phòng, không phải hội chợ hoa.

Ông Sasson Meshar - Đại diện của Elbit Systems

Khi được hỏi liệu Elbit có tham gia vụ kiện cùng Rafael hay không, ông Meshar cho biết: “Chúng tôi sẽ tham khảo ý kiến luật sư và sẽ quyết định bước đi tiếp theo dựa trên lời khuyên pháp lý.”

Không phải lần đầu tiên

Đây không phải lần đầu tiên các nhà sản xuất vũ khí Israel gặp rắc rối tại các triển lãm quốc phòng ở Pháp.

Hồi mùa xuân 2024, họ từng bị cấm tham dự triển lãm quốc phòng Eurosatory, nhưng sau đó được phép tham dự Euronaval vào mùa thu sau một phán quyết của tòa án Paris.

Gần đây nhất, vào ngày 10/6, một tòa án tại Paris đã bác bỏ đơn của nhiều tổ chức xã hội yêu cầu cấm các công ty Israel tham gia Paris Air Show 2025.

Tuy nhiên, năm nay, triển lãm diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao leo thang giữa Pháp và Israel, giữa lúc quốc tế đang chỉ trích mạnh mẽ chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza, mở ra sau cuộc tấn công của Hamas năm 2023.

Theo Bộ Y tế Gaza do Hamas điều hành, số người thiệt mạng tại Dải Gaza đã vượt 55.000 người. Về phía Israel, hơn 1.800 người đã thiệt mạng trong các đợt giao tranh.