Dòng tiêm kích tối tân vắng mặt trong lễ duyệt binh của Trung Quốc

Trung Quốc kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít bằng cuộc duyệt binh quy mô lớn tại Bắc Kinh ngày 3/9, với màn phô diễn sức mạnh quân sự ấn tượng, đặc biệt với sự xuất hiện lần đầu của nhiều dòng máy bay chiến đấu có người lái và không người lái.

Tuy nhiên, sự kiện này lại vắng mặt các nguyên mẫu máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu được đồn đoán là J-36 và J-50. Những tiêm kích tàng hình này đã xuất hiện trong các hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội Trung Quốc kể từ cuối năm 2024 và các chuyến bay thử chưa xác định.

Tiêm kích ba động cơ J-36

Tháng 12/2024, bầu trời Thành Đô chứng kiến sự xuất hiện lần đầu của một chiếc máy bay chiến đấu có thiết kế lạ thường, khác hẳn mọi dòng tiêm kích trước đây. Máy bay được cho là J-36, mẫu tiêm kích thế hệ thứ sáu của Trung Quốc do Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Thành Đô (CAIC) phát triển.

Điểm gây chú ý nhất ở J-36 chính là thiết kế khí động học độc đáo. Máy bay có thân cánh liền khối, dạng cánh tam giác kép và không có cánh đuôi. Cấu trúc này không chỉ giúp giảm diện tích phản xạ radar, nâng cao khả năng tàng hình mà còn tối ưu cho tốc độ siêu thanh.

Trong lần xuất hiện khác hồi đầu tháng 3 năm nay cũng trên bầu trời Thành Đô, J-36 bay trong trạng thái với ba vòi phun động cơ cùng khạc lửa, đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới chứng kiến một máy bay chiến đấu có bố cục động cơ như thế.

Những hình ảnh cho thấy động cơ bố trí dưới cánh và một động cơ đặt trên lưng ngay sau buồng lái. Cấu hình này cung cấp lực đẩy mạnh mẽ, tăng khả năng dự phòng khi một động cơ gặp sự cố, đồng thời cho phép máy bay đạt vận tốc tới Mach 2 và duy trì bay siêu hành trình ở mức Mach 1,8 - 1,9 mà không cần đốt nhiên liệu phụ trợ. Động cơ có thể là phiên bản cải tiến của WS-15, loại từng được phát triển cho tiêm kích J-20.

Về khả năng tác chiến, J-36 được thiết kế như trung tâm chỉ huy trên không, có thể điều phối biên đội UAV, phối hợp với máy bay cảnh báo sớm hoặc tiếp dầu, tạo thành một mạng lưới chiến đấu hợp nhất. Buồng lái hai chỗ ngồi kiểu ngang, hiếm thấy ở tiêm kích hiện đại, cho phép hai phi công cùng xử lý khối lượng thông tin khổng lồ từ radar AESA, hệ thống quang-điện tử, cảm biến hồng ngoại và các thiết bị tác chiến điện tử tiên tiến.

J-36 sở hữu khoang chứa vũ khí lớn, có thể mang 10 - 13 tấn trang bị. Dự kiến, máy bay có khả năng triển khai nhiều loại vũ khí hiện đại, từ tên lửa không đối không tầm xa PL-17, tên lửa siêu thanh, bom dẫn đường chính xác cho tới các thiết bị gây nhiễu điện tử. Điều này giúp J-36 không chỉ đảm nhiệm nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không mà còn thực hiện các cuộc tấn công tầm xa và yểm trợ hỏa lực cho lực lượng mặt đất.

Nếu được biên chế, J-36 có thể trở thành công cụ quan trọng để Trung Quốc mở rộng vùng chống tiếp cận/ngăn chặn xâm nhập (A2/AD), với khả năng chặn chiến đấu cơ đối phương xâm nhập chuỗi đảo thứ nhất, cũng như phong tỏa không phận trên đảo Guam trong 1 - 2 giờ từ khoảng cách 1.000 km. Truyền thông Trung Quốc cho rằng J-36 là "quân bài tẩy" để đối phó với "sát thủ tàng hình" B-21 của Mỹ.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng J-36 mới ở giai đoạn thử nghiệm ban đầu. Chặng đường từ bay thử đến sản xuất hàng loạt và trực chiến thường kéo dài hàng thập kỷ, đòi hỏi năng lực công nghệ, hậu cần và ngân sách khổng lồ.

Không ít mẫu máy bay chiến đấu từng dừng lại ở giai đoạn nguyên mẫu do gặp bế tắc kỹ thuật hoặc chi phí quá cao.

Dù vậy, không thể phủ nhận J-36 đánh dấu một bước tiến táo bạo trong tham vọng hàng không quân sự của Trung Quốc. Nếu dự án thành công, Bắc Kinh sẽ không chỉ thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ và châu Âu mà còn có khả năng định hình lại cán cân sức mạnh trên bầu trời Ấn-Thái Bình Dương.

Tiêm kích không đuôi J-50

Trong khi J-36 vẫn còn nhiều bí ẩn, Trung Quốc tiếp tục khiến thế giới phải chú ý khi tung ra nguyên mẫu J-XDS hay còn gọi là J-50, tiêm kích tàng hình thế hệ sáu khác do Tập đoàn Công nghiệp Máy bay Thẩm Dương (SAC) phát triển.

Định danh J-XDS hay J-50 vẫn mang tính suy đoán, chưa có xác nhận chính thức nào từ Bắc Kinh, nhưng dòng tiêm kích này được xem là bước đột phá trong công nghệ hàng không quân sự của Trung Quốc, nhằm thách thức sự thống trị của Mỹ trong không chiến, đặc biệt với các máy bay như F-22 Raptor và F-35 Lightning II.

Một bức hình xuất hiện trên mạng vào ngày 16/4, chụp từ chuyến bay thử, đã mang đến góc nhìn rõ nhất từ trước đến nay về hình dáng, đồng thời cung cấp thêm những thông tin mới về cấu hình buồng lái của J-50.

Theo đó, J-50 thiết kế không có cánh đuôi, sử dụng cánh dạng chữ lambda - V ngược (được biết đến với hiệu quả khí động học cao và tiết diện phản xạ radar thấp, một yếu tố quan trọng đối với máy bay tàng hình), giúp tăng hiệu suất nâng, giảm lực cản, đặc biệt khi bay ở tốc độ cận âm hoặc siêu thanh.

Đặc biệt, cánh J-50 có thể gập phù hợp cho hoạt động trên tàu sân bay, nên nhiều khả năng nó có thể được triển khai trên các tàu sân bay Type 003 (như tàu Phúc Kiến) của Trung Quốc.

Về động cơ, J-50 sử dụng 2 động cơ phản lực WS-15 (hoặc một phiên bản nâng cấp), với công nghệ vòi phun vector hai chiều (2D), tương tự F-22 Raptor của Mỹ, cho phép điều hướng luồng khí theo chiều dọc để tăng khả năng xoay, chuyển hướng mà không cần bề mặt điều khiển truyền thống, cải thiện khả năng cơ động, nhất là trong không chiến ở cự ly gần.

Ngoài ra, công nghệ cửa hút khí DSI giúp loại bỏ các cấu trúc điều hướng dòng khí cồng kềnh, giảm tiết diện radar; duy trì dòng khí ổn định vào động cơ khi bay ở tốc độ siêu thanh. Đây là công nghệ được Mỹ áp dụng lần đầu trên F-35 Lightning II. Trung Quốc đã học hỏi và đưa vào J-20, giờ đến J-XDS.

Khả năng tàng hình cũng là trọng tâm trong thiết kế. Các bản dựng đồ họa không chính thức cho thấy thân J-50 có nhiều bề mặt phẳng, góc cạnh được tối ưu để hấp thụ và tán xạ sóng radar. Khoang vũ khí trong thân có thể mang được tên lửa không đối không tầm xa PL-21, thậm chí cả vũ khí siêu thanh chống hạm, điều mà J-20 hiện chưa tối ưu.

Về công nghệ, J-50 được cho là tích hợp loạt tính năng đặc trưng của thế hệ 6, như khả năng điều khiển biên đội UAV, buồng lái tích hợp AI, radar AESA tần số cao với khả năng chống gây nhiễu mạnh, cùng hệ thống tác chiến điện tử toàn diện. Một số mô hình xuất hiện trên mạng xã hội Trung Quốc còn cho thấy J-50 có thể trang bị buồng lái hai chỗ ngồi song song, phục vụ nhiệm vụ chỉ huy - kiểm soát trong tác chiến hợp nhất.

Việc tồn tại đồng thời hai dự án J-36 và J-50 có thể phản ánh cách Trung Quốc “đặt cược song song” vào nhiều hướng nghiên cứu để chọn ra mẫu thành công nhất. Đây là chiến lược từng thấy trong chương trình J-20 trước kia, khi Bắc Kinh cùng lúc phát triển nguyên mẫu của hai tập đoàn hàng không khác nhau trước khi chọn CAIC Thành Đô làm nhà sản xuất chính.

Dù giới quan sát vẫn tỏ ra thận trọng với thông tin xoay quay J-50 hay J-36, nhưng họ không phủ nhận Trung Quốc đang tăng tốc mạnh mẽ trong cuộc đua phát triển tiêm kích thế hệ sáu và có thể vượt Mỹ.