Chủ tịch Quốc hội: Tăng cơ chế thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không

Khuyến khích đầu tư, giảm gánh nặng ngân sách

Tại phiên thảo luận tổ sáng 22/10 về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, khi thông qua, dự án luật phải bảo đảm tính hiện đại, an toàn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành hàng không trong thời gian tới.

Đánh giá cao nỗ lực của Bộ Xây dựng và Ủy ban Pháp luật, Tư pháp của Quốc hội trong công tác soạn thảo, thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự thảo hiện có 11 chương, 109 điều, đã giảm 33% so với luật hiện hành và bãi bỏ 9/24 nhóm thủ tục hành chính, tuy nhiên vẫn còn dài.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn đề nghị tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền Quốc hội, còn lại giao Chính phủ và Bộ Xây dựng hướng dẫn chi tiết bằng nghị định, thông tư.

Nhấn mạnh yêu cầu tăng cường cơ chế thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hiện Nhà nước vẫn là chủ thể đầu tư chính, dẫn đến gánh nặng ngân sách. Ông đề nghị dự thảo cần bổ sung các quy định đột phá khuyến khích đầu tư tư nhân, mô hình hợp tác công - tư (PPP), đặc biệt với các sân bay địa phương và chuyên dụng.

Cả nước hiện có 22 sân bay, trong đó có 10 quốc tế và 12 nội địa, song tổng vốn đầu tư đến năm 2050 mới đạt khoảng 113.000 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với nhu cầu.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý dự thảo nên mở rộng quyền đầu tư của doanh nghiệp khai thác sân bay, phù hợp với Nghị quyết 29 về đổi mới kinh tế, nhằm huy động nguồn lực xã hội hướng tới mục tiêu có 33 sân bay vào năm 2050. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu Quỹ phát triển hàng không từ phí dịch vụ, ưu tiên khai thác sân bay lưỡng dụng dân sự - quốc phòng mà không chuyển quyền sở hữu đất.

Cần ưu tiên tận dụng sân bay lưỡng dụng dân sự quốc phòng mà không chuyển sở hữu đất đai, như trường hợp sân bay Chu Lai hiện nay, hay sân bay ở Đà Nẵng.

Về thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giao UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết sân bay; rút ngắn thời gian cấp phép bay từ 10 ngày xuống còn 5 ngày; đồng thời bãi bỏ đăng ký bắt buộc quyền sở hữu máy bay, chuyển sang tự nguyện để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp. Dự thảo cũng cần có điều khoản chuyển tiếp tránh ách tắc dự án đang triển khai và tích hợp hệ thống dữ liệu điện tử, hướng tới 100% thủ tục trực tuyến trước năm 2030.

Ưu tiên tuyệt đối an toàn và quản lý không phận

Liên quan đến an toàn, an ninh hàng không, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung quy định bắt buộc hệ thống quản lý an toàn cho các doanh nghiệp thiết kế, sản xuất máy bay, tích hợp trí tuệ nhân tạo trong giám sát bay. Ông đồng tình với chủ trương chuyển chức năng an ninh hàng không sang Bộ Công an, song nhấn mạnh cần phân định rõ trách nhiệm giữa Bộ Công an và Bộ Xây dựng để tránh chồng chéo.

Ngoài ra, làm rõ hơn quy định quản lý phương tiện bay không người lái (UAV), xây dựng khung thí điểm quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn hàng không dân dụng.

Đề cập tới môi trường và phát triển bền vững, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần có chính sách khuyến khích công nghệ xanh, như giảm thuế cho hãng sử dụng máy bay điện và thúc đẩy kết nối đa phương thức giữa sân bay, đường sắt, đường cao tốc.

Đối với quyền lợi hành khách và doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung điều kiện bảo mật dữ liệu, cấm chuyển nhượng quyền vận chuyển nhằm khuyến khích cạnh tranh lành mạnh. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế, đảm bảo phù hợp các hiệp ước hàng không và xây dựng chương trình riêng về chuyển đổi số, an ninh hàng không, kết nối với hệ thống định danh VNeID theo Nghị quyết 57 về dữ liệu công nghệ.

Tại phiên thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận xét, về cơ bản, tất cả các cảng hàng không của chúng ta là sử dụng lưỡng dụng. Khi cần thiết sẽ chuyển đổi để mà phục vụ cho yêu cầu quốc phòng an ninh, hoặc là song song sử dụng cho mục đích quốc phòng an ninh. Vì vậy nhà đầu tư ngoài khối này khó tham gia.

“Nhà đầu tư bên ngoài (tức là không phải doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an) muốn đầu tư là rất khó. Muốn đầu tư là phải chuyển đổi sang mục đích khác để đầu tư mục đích thương mại, dịch vụ, thế nhưng không chuyển đổi được”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nói.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc ban hành Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) là cần thiết nhằm khắc phục những bất cập sau hơn một thập kỷ thi hành, tạo hành lang pháp lý cho ngành hàng không phát triển hiện đại, an toàn, bền vững và hiệu quả hơn trong giai đoạn tới.