Gửi bình luận
Thương vụ 825 triệu USD bán tên lửa hành trình ERAM cho Ukraine đã gửi thông điệp chiến lược mạnh mẽ từ Mỹ và châu Âu, có thể định hình lại cục diện xung đột.
Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) vừa chính thức phê duyệt thương vụ bán cho Ukraine các loại vũ khí tầm xa mới mang tên Extended Range Attack Munition (ERAM), với tổng giá trị ước tính 825 triệu USD.
Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm tăng cường năng lực tấn công đường không cho Kiev trong bối cảnh xung đột Nga – Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Theo thông báo, Ukraine sẽ có thể mua tới 3.350 tên lửa ERAM cùng các thiết bị phụ trợ và dịch vụ đi kèm. Tuy nhiên, toàn bộ chi phí sẽ không do Kiev chi trả trực tiếp, mà được tài trợ thông qua cơ chế Foreign Military Financing (FMF) bởi Đan Mạch, Hà Lan, Na Uy và Mỹ.
DSCA cũng lưu ý rằng mức chi phí 825 triệu USD chỉ là con số tối đa, thường được công bố để đảm bảo dư địa cho quá trình đàm phán. Giá trị thực tế có thể thấp hơn, tùy thuộc vào số lượng đặt hàng hoặc cấu hình cụ thể của tên lửa trong thỏa thuận cuối cùng.
Điểm đáng chú ý là cái tên ERAM không chỉ ám chỉ một loại vũ khí duy nhất, mà thực chất là dự án phát triển hai dòng tên lửa hành trình phóng từ máy bay: RAACM do công ty CoAspire chế tạo và Rusty Dagger do Zone 5 Technologies phát triển.
Cả hai đều nằm trong phân khúc tên lửa hạng nhẹ, khối lượng khoảng 500 pound (227 kg), tầm bắn vào khoảng 400 km, tốc độ 0,6 Mach (khoảng 740 km/h) và có độ chính xác cao. Với quy mô như vậy, các tên lửa ERAM không mang đầu đạn quá lớn, song vẫn đủ sức công phá mục tiêu chiến thuật sâu trong hậu phương đối phương.
Theo ước tính sơ bộ, chi phí trung bình cho một quả ERAM vào khoảng 246.200 USD – con số được đánh giá là khá “khiêm tốn” nếu so với các tên lửa hành trình hiện có cùng tầm bắn.
Trong số hai biến thể ERAM, RAACM của CoAspire được cho là có nhiều khả năng sẽ sớm xuất hiện tại Ukraine.
RAACM sử dụng công nghệ in 3D (additive manufacturing) để loại bỏ nhu cầu dụng cụ lắp ráp truyền thống, giảm chi phí lao động và thời gian sản xuất.
Nó có kích thước tương đương bom MK-82 hoặc GBU-38 lớp 500 lb (khoảng 227 kg), bao gồm cánh gấp, động cơ turbojet, đầu đạn và gói dẫn đường. Thiết kế này cho phép RAACM được phóng từ không khí, đất liền hoặc biển, với các biến thể lớn hơn có tầm bắn hàng trăm dặm. Nó đã được thử nghiệm thành công, bao gồm chuyến bay từ máy bay chiến đấu vào tháng 3 năm 2025, và các chuyến bay tầm xa dự kiến vào mùa hè 2025
RAACM cũng đang được thử nghiệm thực tế và đã chứng minh khả năng vận hành hiệu quả. Điều này khiến nó trở thành lựa chọn gần như “chắc chắn” trong gói viện trợ quốc phòng dành cho Kiev.
Về phía Zone 5 Technologies, công ty này chưa từng công khai thử nghiệm tên lửa của mình trong khuôn khổ chương trình ERAM. Tuy nhiên, Zone 5 hiện tham gia một dự án cạnh tranh khác do Không quân Mỹ khởi xướng mang tên Enterprise Test Vehicle (ETV).
Sản phẩm mà Zone 5 đề xuất cho ETV chính là Rusty Dagger. Đáng chú ý, loại tên lửa này cũng được thử nghiệm tại cùng bãi phóng và trên cùng nền tảng máy bay với RAACM – một dấu hiệu cho thấy Rusty Dagger có thể đồng thời thuộc cả hai chương trình, ETV và ERAM.
Không chỉ vậy, Rusty Dagger được cho là có thể đạt tầm bay tới 500 dặm (khoảng 900 km) – gấp đôi RAACM. Tuy nhiên, một số nguồn tin lưu ý phiên bản đạt tầm xa này có thể không mang đầu đạn, do nằm trong khái niệm “đa chức năng” của ETV – tức vừa là vũ khí, vừa là nền tảng mang theo cảm biến hoặc thiết bị khác.
Tên lửa Rusty Dagger còn được tích hợp nhiều công nghệ dẫn đường tiên tiến, bao gồm GPS kết hợp hệ thống tham chiếu địa hình (TERCOM, DSMAC) và dẫn đường quang học. Bên cạnh đó, tên lửa này áp dụng các công nghệ tàng hình, như vật liệu trong suốt với sóng radar, hình dáng khí động học giảm bộc lộ, và ống xả động cơ được che giấu để hạn chế tín hiệu hồng ngoại.
Thương vụ 825 triệu USD không chỉ cung cấp vũ khí mà còn bao gồm thiết bị hỗ trợ, đào tạo và dịch vụ, dưới sự giám sát chặt chẽ của Lầu Năm Góc. Điều này mang lại tác động chiến lược đa chiều.
Đối Với Ukraine, ERAM nâng cao đáng kể khả năng tấn công "standoff" (từ xa) của Ukraine, cho phép các máy bay chiến đấu tấn công mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga mà không mạo hiểm.
Với tầm bắn lên tới 400 km, Ukraine có thể nhắm vào các căn cứ quân sự, kho đạn, đường sắt, hệ thống phòng không, sân bay và điểm phóng drone Shahed ở Crimea, các vùng chiếm đóng và thậm chí lãnh thổ Nga (nếu được phép).
Số lượng lớn (3.350 quả) cho phép các cuộc tấn công đồng loạt, có thể áp đảo hệ thống phòng không Nga, làm chậm lại các cuộc tiến công và gây thiệt hại lớn hơn cho lực lượng Nga. Điều này giúp Ukraine chuyển từ phòng thủ sang chủ động hơn, đặc biệt trong bối cảnh Nga đẩy mạnh tấn công bằng bom dẫn đường.
Đối Với Nga, thương vụ này đặt Nga vào tình trạng báo động cao, vì ERAM đe dọa trực tiếp các cơ sở hạ tầng quân sự then chốt. Nga có thể phản ứng bằng cách tăng cường hệ thống EW, phòng không hoặc thậm chí leo thang xung đột, chẳng hạn như các cuộc tấn công trả đũa vào cơ sở hạ tầng Ukraine.
Tuy nhiên, với thiết kế chống nhiễu của ERAM, Nga có thể gặp khó khăn hơn so với các vũ khí trước đây như GLSDB.
Trên bình diện châu Âu, thương vụ củng cố liên minh NATO, với sự tài trợ từ các nước Bắc Âu, nhấn mạnh cam kết hỗ trợ Ukraine lâu dài. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến leo thang căng thẳng Nga-Phương Tây, đặc biệt dưới chính quyền Trump – người từng nhấn mạnh đàm phán nhưng vẫn duy trì hỗ trợ quân sự.
Toàn cầu, ERAM thể hiện xu hướng phát triển vũ khí giá rẻ, sản xuất nhanh để đối phó với các xung đột bất đối xứng, có thể ảnh hưởng đến các khu vực khác như Trung Đông hoặc châu Á-Thái Bình Dương.
Mặc dù có hạn chế sử dụng (không tấn công sâu vào Nga mà không có phép), thương vụ này có thể thay đổi cán cân lực lượng, thúc đẩy đàm phán hòa bình bằng cách tăng chi phí chiến tranh cho Nga
Các chuyên gia quân sự nhận định, với chi phí trung bình khoảng 246.000 USD/quả, ERAM mang lại tỷ lệ chi phí – hiệu quả rất cao nếu so với các loại tên lửa tầm xa khác, vốn thường có giá từ 1–2 triệu USD mỗi quả.
Tuy vậy, cũng có lo ngại rằng việc Ukraine sở hữu thêm vũ khí tấn công mới sẽ gia tăng căng thẳng với Nga. Moscow từng nhiều lần cảnh báo rằng các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga bằng vũ khí phương Tây sẽ kéo theo hậu quả “nghiêm trọng và khó lường”.
Việc Mỹ bật đèn xanh cho gói ERAM còn phản ánh chiến lược đa dạng hóa nguồn cung vũ khí cho Ukraine. Thay vì chỉ dựa vào những hệ thống đắt đỏ và phức tạp, Washington và các đồng minh đang thúc đẩy những giải pháp linh hoạt, giá rẻ hơn nhưng vẫn đủ sức răn đe.
Cùng với các chương trình viện trợ khác, thương vụ ERAM cũng cho thấy sự kết hợp ngày càng chặt chẽ giữa các doanh nghiệp quốc phòng Mỹ và châu Âu trong việc phát triển và sản xuất vũ khí cho Ukraine.
