Gửi bình luận
Tư lệnh Không quân Ấn Độ tuyên bố rằng S-400 đã góp công bắn hạ 5 tiêm kích và một máy bay cỡ lớn của Pakistan ở khoảng cách kỷ lục.
Tại một sự kiện ở Bengaluru, Tư lệnh Không quân Ấn Độ (IAF) Amar Preet Singh công bố rằng Không quân Ấn Độ đã bắn rơi 6 máy bay của Pakistan trong các cuộc đụng độ hồi tháng 5, trong đó phần lớn “nhờ tổ hợp phòng không tầm xa S-400”.
Theo thông báo mới nhất, “ít nhất 5 tiêm kích và một máy bay cỡ lớn (nghi là máy bay trinh sát AEW&C)” bị hạ, trong đó có một pha bắn trúng ở khoảng cách 300 km.
Thành tích này gần như chắc chắn cho thấy New Delhi đã nhận được tên lửa 40N6, phiên bản đạn mới nhất của S-400, có tầm bắn tối đa 400 km, và hiện vẫn là loại vũ khí độc quyền của Nga và các khách hàng được chọn lọc.
Hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumf, do Tập đoàn Almaz-Antey của Nga phát triển, từ lâu đã được coi là một trong những biểu tượng sức mạnh phòng không tầm xa hàng đầu thế giới.
Được đưa vào biên chế từ năm 2007, S-400 không chỉ là “vũ khí răn đe” mà còn là công cụ ngoại giao, thương mại đầy chiến lược của Moscow.
Theo các phân tích quân sự, S-400 mạnh nhất khi được tích hợp trong một mạng lưới phòng không đa tầng, có sự phối hợp giữa nhiều loại radar, tên lửa tầm ngắn, tầm trung và tầm xa. Nếu bị cô lập, hoặc triển khai ở những vị trí thiếu bảo vệ, hệ thống này sẽ dễ trở thành mục tiêu cho các đòn tấn công chính xác cao.
Bên cạnh yếu tố chiến thuật, các chuyên gia cũng lưu ý rằng hiệu quả thực chiến của S-400 còn chịu ảnh hưởng từ tốc độ thay đổi của công nghệ vũ khí.
Khi Nga giới thiệu S-400 vào năm 2007, đó là một bước tiến vượt bậc, nhưng gần hai thập kỷ sau, các đối thủ tiềm năng đã phát triển nhiều biện pháp đối phó, từ tàng hình radar tới tấn công điện tử. Điều này đồng nghĩa với việc, ngay cả các hệ thống phòng không tiên tiến nhất cũng cần được nâng cấp liên tục để duy trì ưu thế.
S-400 có khả năng phát hiện và tiêu diệt các mục tiêu trên không ở khoảng cách lên tới 400 km, bao gồm máy bay tiêm kích thế hệ 4++ và thế hệ 5, máy bay ném bom chiến lược, UAV, tên lửa hành trình, thậm chí cả một số loại tên lửa đạn đạo.
Việc sử dụng nhiều loại đạn tên lửa khác nhau từ 48N6, 40N6 cho tới 9M96 cho phép hệ thống bao phủ nhiều tầng phòng thủ, tương tự cách Mỹ triển khai. Theo các chuyên gia quân sự, lợi thế của S-400 là tính linh hoạt và khả năng kết hợp với mạng lưới radar cảnh giới tầm xa, giúp tạo thành một “vòm thép” bảo vệ khu vực rộng lớn.
Một sĩ quan phòng không Nga từng ví von: “Nếu Patriot là chiếc khiên, thì S-400 là cả một pháo đài cơ động.”
Ngoài yếu tố quân sự, S-400 còn là quân bài chính trị của Nga. Các thương vụ xuất khẩu sang Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ hay Trung Quốc không chỉ mang về hàng tỷ USD, mà còn mở ra ảnh hưởng chiến lược.
Đáng chú ý, hợp đồng S-400 giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến Ankara phải đối mặt với trừng phạt từ Mỹ theo Đạo luật CAATSA – minh chứng cho sức nặng địa chính trị của loại vũ khí này.
Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, S-400 đã nhiều lần được triển khai để bảo vệ các khu vực trọng yếu, trong đó có bán đảo Crimea và các căn cứ quân sự tại miền Nam Nga.
Tuy nhiên, phía Ukraine tuyên bố đã tìm ra cách “vượt qua” hệ thống này bằng các đòn tấn công phối hợp, sử dụng UAV cảm tử và tên lửa tầm xa do phương Tây viện trợ. Điều này cho thấy, dù hiện đại, S-400 vẫn phải đối mặt với các mối đe dọa ngày càng phức tạp từ chiến tranh phi đối xứng và công nghệ mới.
Trong tương lai, Nga dự kiến sẽ nâng cấp S-400 để tăng khả năng chống lại các mục tiêu siêu vượt âm, đồng thời tích hợp sâu hơn với hệ thống S-500 Prometey, thế hệ phòng không chiến lược mới. Tuy nhiên, lệnh trừng phạt quốc tế có thể gây khó khăn cho việc sản xuất hàng loạt, đặc biệt là ở khâu linh kiện điện tử và radar.
Được biên chế tại Nga từ cuối thập niên 2010, loại đạn 40N6 khắc phục nhiều hạn chế của loại 48N6 trước đó. Loại đạn này có khả năng bay lên độ cao gần 30 km, vượt qua đường cong Trái Đất để tấn công mục tiêu, sau đó đổ xuống với tốc độ siêu thanh.
Kết hợp với dữ liệu mục tiêu từ radar mặt đất tiền duyên, máy bay cảnh báo sớm A-50 hoặc tiêm kích Su-30MKI, 40N6 có thể tiêu diệt mục tiêu ở độ cao từ 30.000 m xuống chỉ còn 5 m, bao trùm toàn bộ dải độ cao mà máy bay đối phương có thể hoạt động.
Điểm đáng chú ý là tầm bắn 400 km không chỉ mở rộng "vùng cấm" trên không mà còn trực tiếp thu hẹp chiều sâu chiến lược của Pakistan.
Với 6 tiểu đoàn S-400 dự kiến triển khai gần biên giới, Không quân Ấn Độ về lý thuyết có thể đe dọa máy bay Pakistan ngay cả khi chúng còn ở sâu trong nội địa, buộc đối phương phải thay đổi toàn bộ cách bố trí và quỹ đạo bay.
Máy bay AEW&C như Saab 2000 Erieye vốn là “bộ não” chỉ huy và dẫn bắn cho tiêm kích Pakistan. Mất khí tài này đồng nghĩa không quân bị “mù” ở tầm xa, giảm mạnh hiệu quả tác chiến ngoài tầm nhìn.
Trong học thuyết hiện đại, vô hiệu hóa AEW&C luôn là ưu tiên hàng đầu, hiệu quả hơn nhiều so với việc chỉ bắn hạ một tiêm kích.
Nếu thông tin từ Không quân Ấn Độ là chính xác, đây sẽ là minh chứng hiếm cho khả năng thực chiến của S-400/40N6, tương tự cách Nga từng phối hợp S-400 và A-50 để hạ máy bay Ukraine từ khoảng cách xa.
Kể từ năm 2018, Ấn Độ đã ký hợp đồng 10 tiểu đoàn S-400 trị giá 5,43 tỷ USD, bất chấp sức ép trừng phạt phương Tây. Hệ thống này được triển khai sát biên giới Pakistan và Trung Quốc từ 2021. Sự kiện tháng 5 vừa qua gần như xác nhận Ấn Độ đã nhận tên lửa 40N6.
Trong bối cảnh tiêm kích Rafale chưa đáp ứng kỳ vọng, S-400 trở thành trụ cột phòng thủ kiêm răn đe tầm xa, đủ sức vô hiệu hóa khí tài chiến lược đối phương trước khi không chiến xảy ra. Nếu kết hợp với Su-57, năng lực cảm biến và dẫn bắn của Ấn Độ sẽ được nâng lên đáng kể.
Tuy nhiên, Pakistan phủ nhận thiệt hại và chưa có bằng chứng độc lập xác nhận vụ bắn hạ ở 300 km. Nếu được xác thực, đây sẽ là bước ngoặt kỹ thuật và thông điệp răn đe chiến lược rõ rệt với Pakistan, phản ánh xu hướng mới trong chiến tranh trên không là ưu tiên tiêu diệt khí tài hỗ trợ chiến lược từ khoảng cách cực xa.
