American Airlines đặt cược vào taxi bay điện – hướng tới “xa lộ trên trời” cho giao thông đô thị tương lai
Vertical Aerospace, công ty hàng không vũ trụ đến từ Anh được hậu thuẫn bởi các ông lớn như American Airlines, Honeywell và Rolls-Royce, đang dần hiện thực hóa viễn cảnh về một hệ thống giao thông không phát thải – với máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy hoàn toàn bằng điện (eVTOL).
Kể từ khi thành lập năm 2016, Vertical đã theo đuổi mục tiêu phát triển dòng máy bay điện phục vụ cho nhu cầu di chuyển đô thị. Mẫu máy bay VX4 – hiện là sản phẩm chủ lực của công ty – có thể bay với vận tốc 241 km/giờ, phạm vi hoạt động hơn 161 km mỗi lần sạc. Theo CEO mới Stuart Simpson, người kế nhiệm nhà sáng lập Stephen Fitzpatrick từ tháng 5/2024, VX4 sẽ là “nền móng đầu tiên cho một hệ sinh thái xa lộ trên bầu trời”.
Lĩnh vực taxi bay điện, từng bị coi là xa vời, giờ đây đang thu hút nguồn vốn khổng lồ lên tới 2,5 tỷ USD từ các nhà đầu tư toàn cầu. Vertical không đơn độc trong cuộc đua.
Các đối thủ như Archer Aviation (hợp tác với United Airlines) hay Joby Aviation (bắt tay với Delta và Uber) đều đang chạy đua để giành vị trí tiên phong. Archer dự kiến ra mắt mẫu Midnight tại Abu Dhabi trong năm nay, còn Joby đặt mục tiêu vận hành tại Dubai và sau đó là Mỹ trong vài năm tới.
Vertical đã đảm bảo được các đơn đặt hàng trị giá 7–8 tỷ USD, bao gồm 350 đơn hàng từ American Airlines, cùng với Japan Airlines và AirAsia. Công ty dự kiến triển khai dịch vụ thương mại tại Anh từ năm 2028, trước khi mở rộng sang Mỹ trong vòng 3–6 tháng sau đó, tùy vào tiến độ chứng nhận từ các cơ quan quản lý.
Dịch vụ taxi bay của Vertical ban đầu sẽ nhắm đến khách hạng thương gia, với chi phí khoảng 2 USD/km/ghế, tương đương Uber Black. Cabin VX4 được thiết kế 4 ghế rộng rãi, có thể nâng cấp lên 6 ghế, kèm 32 kg/người. Khoang hành khách được cách biệt với buồng lái để đảm bảo sự riêng tư và an toàn.
Tuy là nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM), Vertical không định giá trực tiếp vé bay mà để các hãng hàng không quyết định, nhằm đảm bảo sự linh hoạt cho mô hình kinh doanh.
Khác với các đối thủ, Vertical chọn chiến lược hiệu quả vốn và hợp tác với các nhà cung ứng hàng đầu thay vì tự phát triển toàn bộ chuỗi giá trị. Công ty cũng đang phát triển phiên bản lai của VX4 với tầm bay 1.609 km và tải trọng tới 27.216 kg – mở đường cho các ứng dụng trong lĩnh vực quốc phòng.
Simpson nhấn mạnh: “Chúng tôi không xây dựng chuỗi cung ứng cho những thứ mình không hiểu. Vertical hợp tác với những công ty tốt nhất thế giới để đảm bảo chất lượng và tiến độ”.
Trong bối cảnh đô thị hóa tăng nhanh, với ước tính hơn 500 triệu người sẽ đổ về các thành phố trong vài thập kỷ tới, Simpson cho rằng hạ tầng mặt đất sẽ không thể đáp ứng. “Không thể mở rộng đường bộ, cũng không thể đào thêm hầm – không gian chiều cao là lựa chọn duy nhất còn lại”, ông nói. “Những chiếc máy bay như VX4 sẽ là bước đầu tiên để hiện thực hóa nền kinh tế ở độ cao thấp”.