.jpg "Doanh nghiệp hàng không Việt Nam trong cuộc đua chuyển đổi số")
.jpg "VABA là tiếng nói quan trọng của doanh nghiệp hàng không")
Gửi bình luận
Sự lớn mạnh của các doanh nghiệp Nhà nước trong lĩnh vực hàng không góp phần đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng và nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Trong suốt gần bốn thập niên Đổi mới, khu vực doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) giữ vai trò then chốt trong các ngành trọng yếu, đảm bảo ổn định vĩ mô, an sinh xã hội và an ninh quốc gia, trong đó, ngành hàng không là minh chứng sinh động nhất cho vai trò này.
Tại Hội thảo khoa học “Vai trò của doanh nghiệp Nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không” chiều 14/10, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, câu chuyện của Vietnam Airlines là minh chứng sống động cho vai trò của doanh nghiệp Nhà nước trong việc giữ ổn định nền kinh tế, bảo đảm kết nối, đồng thời thể hiện hiệu quả của các chính sách kịp thời, linh hoạt của Quốc hội và Chính phủ.
Thực tiễn giai đoạn đại dịch Covid-19 cho thấy rõ vai trò trụ đỡ của doanh nghiệp Nhà nước. Khi toàn bộ hoạt động hàng không toàn cầu bị đình trệ, Vietnam Airlines rơi vào giai đoạn khó khăn nghiêm trọng, doanh thu sụt giảm tới 80% và đối mặt nguy cơ mất thanh khoản.
Trong bối cảnh đó, Quốc hội và Chính phủ đã nhanh chóng ban hành cơ chế đặc thù, cho phép hãng tiếp cận gói tín dụng ưu đãi, tái cơ cấu tài chính và tăng vốn chủ sở hữu.
Nhờ sự hỗ trợ quyết liệt của Nhà nước cùng nỗ lực tự thân, Vietnam Airlines đã vượt qua khủng hoảng, phục hồi mạnh mẽ và tái khẳng định vị thế hãng hàng không quốc gia hàng đầu khu vực.
Từ trường hợp này, có thể rút ra những bài học quan trọng về mô hình quản trị hiện đại, chiến lược đầu tư dài hạn, tầm nhìn công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, những yếu tố nền tảng để DNNN khẳng định vai trò chủ lực trong nền kinh tế.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ đang xây dựng Nghị quyết mới về phát triển kinh tế Nhà nước với mục tiêu hình thành một số tập đoàn quy mô lớn đủ sức cạnh tranh quốc tế.
Cụ thể, phấn đấu có ít nhất ba doanh nghiệp lọt vào danh sách Fortune Global 500 và 100% tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước áp dụng nguyên tắc quản trị tiên tiến theo chuẩn mực OECD. Trong đó, các doanh nghiệp hàng không được kỳ vọng sẽ trở thành lực lượng tiên phong trong quá trình hội nhập và phát triển bền vững.
Theo ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch HĐQT Vietnam Airlines thì, hàng không không chỉ là ngành dịch vụ vận tải đơn thuần, mà cần được định vị lại như một hạ tầng kinh tế – xã hội chiến lược ngang tầm với năng lượng, viễn thông, đường bộ hay cảng biển.
Nguyên nhân là trong nền kinh tế toàn cầu hóa, năng lực kết nối hàng không chính là thước đo sức mạnh của một quốc gia trong giao thương, du lịch và hội nhập quốc tế.
Các doanh nghiệp Nhà nước trong ngành hàng không, nòng cốt là Vietnam Airlines và Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV), đóng vai trò quyết định trong bảo đảm các kết nối giao thông thiết yếu trong nước và quốc tế, nhất là trên những tuyến bay mang tính chiến lược về kinh tế, chính trị và ngoại giao.
Với năng lực tài chính vững vàng và tầm nhìn dài hạn, các doanh nghiệp này cũng là lực lượng chủ đạo trong đầu tư hạ tầng hàng không quy mô lớn, tiêu biểu là dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Theo ông Hòa, Long Thành cần được nhìn nhận không chỉ là một công trình giao thông trọng điểm, mà là trung tâm hàng không – logistics – công nghiệp dịch vụ đa chức năng tầm khu vực. Một hướng đi chiến lược là xây dựng trung tâm bảo dưỡng, sửa chữa máy bay (MRO) quy mô lớn, công nghệ cao tại khu vực này.
Thị trường MRO toàn cầu năm 2023 đạt hơn 90 tỷ USD, trong đó châu Á chiếm gần 40%. Việt Nam hiện vẫn chưa có trung tâm nào đạt chuẩn quốc tế – một “khoảng trống” mà doanh nghiệp Nhà nước hoàn toàn có thể lấp đầy nếu được giao cơ chế chủ động đầu tư.
Ở góc độ văn hóa – xã hội, PGS.TS Lê Hải Bình, Thứ trưởng thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, hàng không còn là thiết chế văn hóa đối ngoại mới, góp phần định vị bản sắc quốc gia trong không gian toàn cầu.
“Nếu chỉ cạnh tranh bằng giá vé hay mạng lưới, mà thiếu yếu tố văn hóa, hàng không Việt Nam sẽ khó tạo khác biệt bền vững. Khi bản sắc bị mờ nhạt, trải nghiệm thiếu cảm xúc, giá trị văn hóa không còn là lợi thế cạnh tranh”, ông Bình nhận định.
Theo ông, cần có cách tiếp cận liên ngành - kết nối hàng không, văn hóa, ngoại giao và truyền thông - nhằm xây dựng thương hiệu hàng không quốc gia gắn liền với thương hiệu Việt Nam. Trong đó, Vietnam Airlines có thể trở thành “đại sứ văn hóa trên bầu trời”, thể hiện tầm vóc của đất nước trong tiến trình hội nhập toàn cầu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định, quan điểm của Đảng và Nhà nước luôn nhất quán: Doanh nghiệp Nhà nước là lực lượng vật chất quan trọng của nền kinh tế, công cụ để Nhà nước định hướng, điều tiết và thúc đẩy phát triển bền vững.
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định rõ vai trò chủ đạo của khu vực này trong bảo đảm cân đối lớn, ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh quốc gia.
Chính phủ hiện đang xây dựng đề án phát triển kinh tế Nhà nước theo hướng đổi mới toàn diện cơ chế tài chính, quản trị và đánh giá hiệu quả, chuyển từ mô hình “quản lý chặt để không sai” sang “quản lý hiệu quả để tạo giá trị”.
Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước năm 2025 là bước đột phá thể chế, tăng quyền tự chủ, phân cấp mạnh mẽ và gắn trách nhiệm giải trình với kết quả hoạt động.
Tại hội thảo, ông Trịnh Xuân An, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội, đề nghị cần có cơ chế đặc thù, vượt trội cho các doanh nghiệp trụ cột như: Vietnam Airlines hay ACV trong đó có việc được giữ lại một phần lợi nhuận để tái đầu tư, mở rộng năng lực cạnh tranh.
Cùng quan điểm này, ông Đặng Ngọc Hòa kiến nghị Nhà nước sớm xây dựng chiến lược tổng thể về phát triển hàng không Việt Nam, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch hạ tầng giao thông quốc gia và phát triển kinh tế – xã hội.
“Cần tạo mọi điều kiện thuận lợi để Vietnam Airlines trở thành hãng hàng không mạnh, có năng lực cạnh tranh quốc tế, từng bước mở rộng mạng bay toàn cầu và khai thác hiệu quả các cảng trung chuyển trong nước”, ông Hòa nhấn mạnh.
Ở góc độ quản trị, ông Đặng Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines cho biết, Hãng đang đẩy mạnh tái cơ cấu, ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data) trong phân tích hành vi khách hàng, tối ưu hóa đường bay và dự báo nhu cầu.
Nhìn rộng hơn, các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp Nhà nước trong ngành hàng không cần được trao cơ chế linh hoạt hơn về đầu tư, nhân sự, quản trị và hợp tác quốc tế, nhằm khai thác tối đa lợi thế quy mô, thương hiệu và niềm tin xã hội.
Đây không chỉ là yêu cầu kinh tế, mà còn là nhiệm vụ chính trị gắn với mục tiêu xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập sâu rộng.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Kiên thì, trên thế giới mô hình hãng hàng không đồng thời là nhà khai thác cảng hàng không như tại Thổ Nhĩ Kỳ đang cho thấy những lợi thế cạnh tranh lớn ở tầm quốc gia. Đây là vấn đề cũng cần được tính đến tại Việt Nam trong thời gian tới.
