Gửi bình luận
Trước diễn biến nhanh của dịch Chikungunya, Trung Quốc sử dụng drone như một giải pháp khẩn cấp nhằm kiểm soát nguồn lây truyền.
Tâm điểm của đợt bùng phát lần này là thành phố Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông, chỉ cách Hồng Kông, Trung Quốc khoảng 170km. Theo số liệu cập nhật đến ngày 6/8, Trung Quốc ghi nhận hơn 7.000 ca mắc Chikungunya, quá nửa trong số đó đến từ Phật Sơn.
Đây là đợt bùng phát Chikungunya nghiêm trọng nhất tại Trung Quốc. Do người dân chưa từng tiếp xúc với loại virus này trước đây, miễn dịch cộng đồng gần như bằng không, tạo điều kiện cho virus lây lan mạnh.
Ông César López - Camacho - Nhà nghiên cứu về virus tại Đại học Oxford
Trong bối cảnh nguồn lực phòng dịch bị căng thẳng, chính quyền địa phương đã triển khai drone để rà soát các điểm sinh sôi tiềm năng của muỗi, điều gần như không thể thực hiện nhanh chóng bằng phương pháp truyền thống.
Các máy bay không người lái trang bị camera hồng ngoại và cảm biến được sử dụng để quét các mái nhà, công trình xây dựng và khu vực khó tiếp cận nhằm phát hiện nơi nước đọng, môi trường lý tưởng cho muỗi vằn sinh sản.
Sau khi phát hiện, lực lượng chức năng sẽ lập tức phun thuốc diệt côn trùng hoặc thả cá ăn lăng quăng, một biện pháp sinh học đang được đẩy mạnh.
Bên cạnh đó, loài muỗi voi, một loại muỗi không mang mầm bệnh nhưng ấu trùng có khả năng ăn ấu trùng muỗi vằn cũng được thả vào các vùng sinh thái đô thị như hồ nước, ao tù.
Theo giới chức Quảng Đông, việc áp dụng công nghệ giám sát không người lái không chỉ giúp tiết kiệm nhân lực mà còn nâng cao tốc độ phản ứng trước khi dịch lan rộng, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa và biến đổi khí hậu đang mở rộng “sân chơi” cho các dịch bệnh do muỗi truyền.
Trung Quốc đang tái áp dụng một số biện pháp từng được dùng trong đại dịch COVID-19, như cách ly các ca nhiễm trong khu chuyên biệt, yêu cầu nằm màn chống muỗi, truy vết thông qua hệ thống mua thuốc kê đơn bằng CMND thật, và xử phạt nặng những ai vi phạm quy định vệ sinh môi trường.
Những hình ảnh từ Phật Sơn lan truyền trên mạng xã hội cho thấy đường phố vắng lặng, sương mù dày đặc do phun thuốc, trong khi nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ đi từng nhà kiểm tra. Người dân nếu để nước đọng quanh nhà có thể bị phạt tới 10.000 nhân dân tệ (khoảng 36 triệu đồng) hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Virus chikungunya được phát hiện lần đầu tại Tanzania năm 1952, lây qua muỗi vằn. Người bệnh thường sốt cao đột ngột, đau khớp dữ dội, phát ban và mệt mỏi kéo dài. Dù ít gây tử vong, bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động và sức khỏe tâm lý trong nhiều tháng.
Theo WHO, hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Một số vắc-xin đã được phê duyệt tại Anh, Canada và châu Âu nhưng chưa phổ biến rộng rãi ở các nước đang bùng phát dịch.
Chikungunya không chỉ là vấn đề riêng của Trung Quốc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh châu Âu (ECDC), tính đến tháng 7 vừa qua, thế giới ghi nhận hơn 240.000 ca bệnh và 90 ca tử vong tại 16 quốc gia, bao gồm Brazil, Peru, Bolivia và Ấn Độ.
Kinh nghiệm dùng UAV của Trung Quốc trong thảm họa, dịch bệnh
Việc Trung Quốc triển khai máy bay không người lái trong chiến dịch phòng chống dịch Chikungunya tại phía Nam nước này không phải là điều mới mẻ.
Trong suốt hơn một thập kỷ qua, Trung Quốc đã không ngừng mở rộng ứng dụng drone vào các lĩnh vực quản lý khẩn cấp từ đại dịch toàn cầu, lũ lụt nghiêm trọng, đến cứu hộ động đất quy mô lớn.
Mỗi lần đối mặt với thảm họa, Bắc Kinh lại thêm một lần thử nghiệm và nâng cấp công nghệ bay không người lái như một phần không thể thiếu trong bộ công cụ phản ứng nhanh.
Trong đại dịch COVID-19, Trung Quốc từng triển khai hàng nghìn drone tại các đô thị như Vũ Hán, Thượng Hải, Bắc Kinh… để phát loa tuyên truyền, giám sát giãn cách, phun khử trùng, giao hàng thiết yếu cho người cách ly. Một số mô hình UAV còn tích hợp camera AI, cảm biến thân nhiệt để phát hiện người sốt trong đám đông.
Đáng chú ý hơn là trong các trận lũ lụt nghiêm trọng như ở tỉnh Hà Nam năm 2021, drone đóng vai trò then chốt trong việc trinh sát từ trên không, phát hiện dòng chảy nguy hiểm, xác định điểm ngập nặng, và định vị người bị mắc kẹt trên mái nhà hoặc khu vực bị chia cắt hoàn toàn.
Nhờ camera hồng ngoại và bản đồ 3D thời gian thực, UAV giúp lực lượng cứu hộ lên phương án di tản nhanh hơn, chính xác hơn, nhất là tại những khu vực mà trực thăng không thể hạ cánh.
Không chỉ vậy, trong trận động đất tại Tứ Xuyên, drone còn được sử dụng để quét đống đổ nát, tìm kiếm dấu hiệu sinh tồn và đánh giá mức độ sập đổ của các công trình. Tại một số vùng núi hẻo lánh, UAV chính là "mắt thần" duy nhất có thể gửi dữ liệu hình ảnh về trung tâm điều phối trong vòng vài phút sau thảm họa.
Và lần này, việc Trung Quốc áp dụng công nghệ drone và sinh học kiểm soát muỗi cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận y tế công cộng, từ phương pháp thủ công sang mô hình kết hợp công nghệ cao.
Đây có thể là một mô hình tham khảo cho các quốc gia khác đang đối mặt với nguy cơ bùng phát các bệnh do muỗi truyền, như sốt xuất huyết, Zika hay virus Tây Sông Nile.
Ngành hàng không Trung Quốc chưa bị ảnh hưởng trực tiếp
Hiện tại, chưa có hãng hàng không nào chính thức thông báo điều chỉnh lịch bay do dịch Chikungunya bùng phát ở miền Nam Trung Quốc.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng tác động gián tiếp đã bắt đầu, đặc biệt là ở mảng du lịch và vận chuyển hành khách nội địa. Nhiều du khách quốc tế, đặc biệt từ Mỹ và Châu Âu đang cân nhắc lại kế hoạch đến khu vực Quảng Châu, Thâm Quyến vì lo ngại dịch bệnh.
Lượng đặt vé đến hai thành phố này có nguy cơ sụt giảm trong khi đây vốn là hai đầu mối hàng không quan trọng kết nối Trung Quốc với phần còn lại của châu Á. Điều này là tín hiệu đáng lo với ngành hàng không Trung Quốc đang nỗ lực phục hồi sau đại dịch COVID-19.
Theo Travel and Tour World, nhiều tour du lịch trong nước đến các điểm như Quảng Châu, Phật Sơn, Hải Nam đã bị hủy hoặc tạm dừng do lo ngại dịch bệnh và các biện pháp siết kiểm soát y tế. Điều này kéo theo sự sụt giảm lượng khách qua các sân bay lớn như Bạch Vân, Quảng Châu và Bảo An, Thâm Quyến.
Nếu tình trạng kéo dài, các hãng nội địa như China Southern và China Eastern có thể sẽ phải điều chỉnh lịch bay để ứng phó với nhu cầu sụt giảm.
Cùng lúc với dịch bệnh, miền Nam Trung Quốc còn hứng chịu mưa lũ nghiêm trọng. Theo Reuters, riêng tại Quảng Châu, hơn 300 chuyến bay đã bị hoãn hoặc hủy trong tuần qua. Đáng lo hơn, điều kiện ẩm ướt kéo dài cũng khiến muỗi, tác nhân truyền bệnh Chikungunya sinh sôi mạnh, làm dịch khó kiểm soát.
Dù chưa có lệnh hạn chế bay chính thức, các hãng hàng không có đường bay đến miền Nam Trung Quốc có thể sẽ sớm điều chỉnh chính sách hoàn hủy linh hoạt hơn.
Nếu dịch lan tới các đô thị lớn nơi có lưu lượng hành khách cao nguy cơ gián đoạn vận tải hàng không sẽ rõ rệt hơn, đặc biệt trong mùa du lịch cao điểm sắp tới.
