Gửi bình luận
Thanh Hải đầu tư gần 1 tỷ nhân dân tệ vào hàng không dân dụng, mở rộng mạng bay vùng cao nguyên – tạo bước đột phá trong chiến lược phát triển giao thông Tây Bắc Trung Quốc.
Trong khi các trung tâm đô thị phía Đông Trung Quốc bứt tốc với hạ tầng hàng không hiện đại, thì các tỉnh vùng cao nguyên như Thanh Hải lại đối mặt với bài toán kinh điển: kết nối và phát triển trong điều kiện địa hình khắc nghiệt.
Tuy nhiên, một bước ngoặt đã diễn ra khi chính quyền Thanh Hải công bố rót gần 1 tỷ nhân dân tệ (khoảng 3.400–3.500 tỷ VNĐ) vào quỹ phát triển hàng không dân dụng – đánh dấu một trong những khoản đầu tư công lớn nhất từ trước đến nay cho lĩnh vực vận tải ở khu vực này.
Không chỉ là vấn đề ngân sách, đây còn là một tín hiệu cho thấy Trung Quốc đang thử nghiệm chiến lược phát triển vùng sâu bằng chính sách hàng không – nơi khoảng cách địa lý đang được thu hẹp bằng các trục bay mới.
Theo Quảng Thanh Hải Tân Văn, ngày 8/7 vừa qua, tỉnh Thanh Hải công bố đã bổ sung gần 1 tỉ nhân dân tệ (3.639 tỷ đồng) vào quỹ phát triển hàng không dân dụng từ đầu kỳ “14 Kế hoạch 5 năm” (2021–2025).
Đây là khoản đầu tư có quy mô chưa từng có trong ngành vận tải hàng không ở vùng cao nguyên Tây Bắc, nơi địa hình hiểm trở, dân cư thưa thớt và hạ tầng truyền thống còn nhiều hạn chế.
Nguồn vốn này đã hỗ trợ 38 chuyến bay do 24 hãng vận hành, triển khai trên 50 đường bay và thu hút hơn 2 triệu lượt khách. Từ nền tảng đó, mạng lưới đường bay nội địa của Thanh Hải được mở rộng lên 125 tuyến, kết nối với 85 thành phố – bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu.
Với quy mô đầu tư hợp lý nhưng hiệu quả, tỉnh đang xây dựng một trục vận tải hàng không có khả năng định hình lại không gian phát triển vùng cao.
Trợ giá gắn với sản lượng, hành khách hưởng lợi gián tiếp
Theo quy định mới ban hành ngày 2/7của Sở Tài chính tỉnh Thanh Hải, chính sách trợ giá hàng không chỉ áp dụng cho các chuyến bay thực tế được khai thác.
Cụ thể, mỗi chuyến bay đủ điều kiện được hỗ trợ tối đa 10.000 nhân dân tệ (khoảng 34.5 triệu VNĐ), và mỗi máy bay chỉ được nhận tối đa 700.000 nhân dân tệ (khoảng 2.4 tỷ VNĐ) trong hai mùa bay liên tiếp. Đây là bước chuyển lớn so với cơ chế cũ vốn cấp phát cố định theo tuyến đăng ký, không gắn với hiệu quả vận hành.
Với cách làm mới này, ngân sách chỉ chi khi hãng bay thực sự hoạt động, đồng thời được giới hạn chặt chẽ theo chu kỳ khai thác. Dù văn bản chưa nêu cụ thể quy trình giám sát, nhưng việc đặt trần theo mùa bay đã thể hiện định hướng quản lý minh bạch và có điều kiện.
Mặc dù chính sách không hỗ trợ trực tiếp cho hành khách, nhưng khi hãng bay được chia sẻ chi phí vận hành, giá vé – đặc biệt trên các tuyến vùng cao hoặc nội tỉnh ít khách – sẽ có điều kiện giảm đáng kể. Nhờ đó, người dân các khu vực xa trung tâm có thêm cơ hội tiếp cận hàng không thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào đường bộ mất thời gian và kém ổn định.
Trước năm 2025, các tuyến bay tại Thanh Hải thường nhận hỗ trợ cố định từ Quỹ Hàng không địa phương hoặc nguồn bổ sung từ Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC). Cách hỗ trợ phổ biến là phân bổ ngân sách theo tuyến đăng ký, không yêu cầu sản lượng khai thác cụ thể.
Một số chương trình như “Dịch vụ hàng không cơ bản” áp dụng tại các sân bay vùng sâu như Đức Lăng Hạ, Hoa Thổ Câu từ năm 2018, chủ yếu trợ giá vé, miễn phí sân bay và hỗ trợ nhiên liệu – nhưng gần như không có ràng buộc về hiệu quả vận hành thực tế.
So với đó, chính sách trợ giá năm 2025 của tỉnh Thanh Hải có sự thay đổi căn bản. Thay vì cấp phát ngân sách cố định, tỉnh chuyển sang cơ chế tính toán theo sản lượng thực tế: mỗi chuyến bay được trợ giá tối đa 10.000 nhân dân tệ, và mỗi máy bay chỉ được nhận tối đa 700.000 nhân dân tệ trong hai mùa bay liên tiếp.
Quan trọng hơn, để được nhận hỗ trợ, hãng bay buộc phải khai thác chuyến bay thực tế và báo cáo sản lượng cụ thể. Cơ chế trợ giá cũng đi kèm giới hạn theo chu kỳ mùa bay – một bước đệm hướng đến kiểm soát định kỳ và minh bạch ngân sách.
Nếu như trước đây, chỉ cần mở tuyến là có thể nhận tiền, thì hiện tại, chính quyền đang áp dụng cách làm “mua dịch vụ có điều kiện” – chi ngân sách khi có sản phẩm thực và hiệu quả đo lường được.
Đây là sự chuyển đổi mang tính nguyên tắc, tạo nền tảng cho chính sách hàng không địa phương minh bạch và hiệu quả hơn trong tương lai.
Với độ cao trung bình trên 3.000 mét và nhiều khu dân cư biệt lập, Thanh Hải là một trong những tỉnh khó tiếp cận nhất Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, hàng không trở thành phương tiện then chốt để thu hẹp khoảng cách địa lý và thúc đẩy liên kết vùng.
Không dừng ở nối tuyến, chính quyền tỉnh định hướng tích hợp hàng không vào mạng vận tải liên thông – kết hợp đường sắt, đường bộ để hình thành hệ sinh thái giao thông hiện đại. Chỉ với 50 tuyến bay, Thanh Hải đã phục vụ hơn 2 triệu lượt khách, góp phần mở ra các hành lang thương mại – du lịch, đồng thời kết nối vùng cao với các trung tâm như Bắc Kinh, Quảng Châu.
Tuy vậy, phát triển hàng không vùng cao vẫn đối mặt với ba thách thức lớn. Thứ nhất là kỹ thuật: khí hậu khắc nghiệt và áp suất thấp buộc các sân bay như Cao Gia Bảo, Đê Lăng Hạ phải đầu tư hệ thống hạ cánh chuyên biệt.
Thứ hai là tài chính: mật độ dân cư thấp khiến nhiều tuyến bay khó hòa vốn nếu không có trợ giá linh hoạt. Thứ ba là môi trường: theo Chiến lược hàng không dân dụng quốc gia, Thanh Hải cần triển khai kiểm toán carbon, phát triển tuyến bay ít phát thải và dần tích hợp máy bay sử dụng năng lượng sạch – đặc biệt ở các tuyến ngắn nội tỉnh.
Trong bối cảnh Trung Quốc thúc đẩy chiến lược cân bằng vùng miền, Thanh Hải đang nổi lên như một mô hình thử nghiệm thành công cho phát triển hàng không vùng sâu.
Việc kết hợp đầu tư hạ tầng với cải cách thể chế và giám sát tài chính bài bản giúp tỉnh này không chỉ tăng năng lực di chuyển mà còn nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy du lịch, thương mại và chất lượng sống cho người dân vùng cao.
Từ góc độ chiến lược quốc gia, mô hình Thanh Hải có thể được nhân rộng sang các khu vực có điều kiện tương đồng như Tân Cương, Cam Túc, Tây Tạng hay Vân Nam – những nơi mà khoảng cách địa lý và khí hậu từng là rào cản lớn cho phát triển. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả dài hạn, cần duy trì các nguyên tắc cốt lõi: minh bạch tài chính, giám sát độc lập và điều phối liên vùng.
Việc đầu tư gần 1 tỉ nhân dân tệ là bước đi quan trọng nhưng chưa phải đích đến. Thành công thực sự sẽ chỉ được ghi nhận khi mạng bay Thanh Hải trở thành một phần không thể thiếu của chiến lược phát triển vùng bền vững và toàn diện của Trung Quốc trong dài hạn.
