Gửi bình luận
Tên lửa Burevestnik sử dụng động cơ hạt nhân khiến tầm bay gần như vô hạn, được mệnh danh là vũ khí “không thể đánh chặn” của Nga.
Tổng thống Vladimir Putin ngày 26/10 xác nhận, Nga đã thử nghiệm thành công tên lửa hành trình năng lượng hạt nhân Burevestnik, một loại vũ khí mà Moscow khẳng định, có thể xuyên thủng mọi hệ thống phòng thủ hiện tại và tương lai. Tổng thống Nga Putin cho biết, nước này sẽ sớm tiến tới giai đoạn triển khai thực tế.
Cuộc thử nghiệm diễn ra song song với cuộc diễn tập hạt nhân quy mô lớn của Nga hồi tuần trước, được xem như lời khẳng định, Moscow sẽ “không bao giờ khuất phục trước sức ép của phương Tây” liên quan đến xung đột ở Ukraine, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gia tăng sức ép ngoại giao nhằm buộc Nga chấp nhận lệnh ngừng bắn.
Theo báo cáo của Đại tướng Valery Gerasimov – Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga – trong lần thử ngày 21/10, tên lửa Burevestnik đã bay 14.000km trong 15 giờ liên tục, sử dụng năng lượng hạt nhân làm động lực.
Moscow gọi loại tên lửa này là 9M730 Burevestnik (nghĩa là “Chim báo bão”), trong khi NATO đặt mã định danh là SSC-X-9 Skyfall. Vũ khí được cho là “bất khả chiến bại”, có tầm bay gần như vô hạn và quỹ đạo khó dự đoán, khiến mọi hệ thống radar hoặc lá chắn tên lửa hiện nay không thể đánh chặn.
“Đây là một loại vũ khí độc nhất vô nhị mà không quốc gia nào khác trên thế giới sở hữu,” ông Putin tuyên bố trong trang phục quân sự tại cuộc họp với các tướng lĩnh chỉ huy chiến dịch ở Ukraine.
Từ dự án “bất khả thi” đến bước đột phá chiến lược
Khi lần đầu công bố Burevestnik vào năm 2018, Tổng thống Putin mô tả, đây là phản ứng của Nga trước việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước Chống tên lửa đạn đạo (ABM) năm 1972 và mở rộng NATO về phía Đông.
Ông tiết lộ, ban đầu, các chuyên gia Nga từng khẳng định công nghệ động cơ hạt nhân trên tên lửa hành trình là không khả thi. Nhưng đến nay, Nga đã hoàn tất “giai đoạn thử nghiệm then chốt”, mở đường cho việc triển khai.
Tổng thống Putin chỉ đạo ông Gerasimov tiếp tục đánh giá cách phân loại vũ khí mới này, đồng thời chuẩn bị cơ sở hạ tầng cho việc bố trí chiến đấu.
Việc Tổng thống Putin đích thân công bố kết quả thử nghiệm trong trang phục dã chiến, giữa lúc Nga đang giao tranh ác liệt ở Ukraine, được giới quan sát cho là thông điệp gửi thẳng tới Washington và cá nhân Tổng thống Trump.
Với ông Trump – người từng gọi Nga là “con hổ giấy” vì không thể nhanh chóng kiểm soát Ukraine – thì vụ thử này là lời nhắc, Moscow vẫn là cường quốc quân sự toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực vũ khí hạt nhân.
Thông điệp rộng hơn mà Điện Kremlin muốn gửi tới phương Tây là Nga sẵn sàng đáp trả nếu bị tấn công, nhất là sau khi Mỹ được cho là đã cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của phương Tây để tấn công cơ sở năng lượng trên lãnh thổ Nga.
Trước đó, Wall Street Journal đưa tin chính quyền Trump đã gỡ bỏ hạn chế về việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa, khiến Moscow phản ứng gay gắt. Putin cảnh báo: “Nếu Nga bị tấn công, phản ứng của chúng tôi sẽ rất nghiêm khắc, nếu không muốn nói là áp đảo.”
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov lặp lại thông điệp này trên truyền hình quốc gia, khẳng định Nga sẽ không do dự sử dụng mọi công cụ răn đe cần thiết.
Tên lửa Burevestnik: “Chim báo bão” mang động cơ hạt nhân
Theo giới thiệu của Nga, 9M730 Burevestnik là tên lửa hành trình bay thấp, phóng từ mặt đất, vừa có thể mang đầu đạn hạt nhân, vừa được cung cấp năng lượng bằng lò phản ứng hạt nhân thu nhỏ. NATO gọi nó là SSC-X-9 Skyfall.
Khác với các động cơ phản lực truyền thống vốn bị giới hạn bởi lượng nhiên liệu mang theo, động cơ hạt nhân giúp Burevestnik có thể bay hàng chục nghìn km và duy trì trên không trong thời gian cực dài – thậm chí hàng ngày liền trước khi tấn công mục tiêu.
Tổ chức Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NTI) của Mỹ nhận định trong báo cáo năm 2019 rằng tên lửa này có thể “lang thang” trên bầu trời trong nhiều ngày, mang theo một hoặc nhiều đầu đạn hạt nhân, bay ở độ cao thấp, tránh radar và thả đầu đạn xuống những vị trí không thể đoán trước.
Trong thử nghiệm ngày 21/10, tướng Gerasimov xác nhận tên lửa hoạt động hoàn toàn bằng năng lượng hạt nhân, có tầm bay không giới hạn và có thể vượt qua mọi hệ thống phòng thủ tên lửa hiện nay.
Theo báo cáo năm 2020 của Trung tâm Tình báo Không gian và Không quân Mỹ (NASIC), nếu được đưa vào trang bị, Burevestnik sẽ mang lại cho Nga “một loại vũ khí độc đáo với khả năng tấn công liên lục địa thực sự.”
Tên lửa này được phóng bằng động cơ tên lửa nhiên liệu rắn nhỏ, sau đó khởi động lò phản ứng hạt nhân mini để tạo lực đẩy nhờ dòng không khí siêu nhiệt – có thể chứa phóng xạ – thổi ra phía sau.
Tuy nhiên, hành trình phát triển của Burevestnik không hề suôn sẻ. Theo các chuyên gia phương Tây, chương trình này gặp nhiều thất bại trong thử nghiệm. Năm 2019, ít nhất năm chuyên gia hạt nhân Nga thiệt mạng trong một vụ nổ tại Biển Trắng khi thử nghiệm thiết bị được cho là liên quan tới Burevestnik, gây rò rỉ phóng xạ.
Putin sau đó trao huân chương cao quý cho các kỹ sư đã hy sinh, gọi họ là những người “đã cống hiến cho một dự án không có đối thủ trên thế giới,” dù ông không nêu tên cụ thể.
Tới tháng 10/2023, Điện Kremlin tuyên bố đã có một cuộc thử nghiệm thành công, và nay, vụ phóng ngày 21/10/2025 được xem là xác nhận cuối cùng cho khả năng hoạt động của loại vũ khí này.
Theo hai nhà nghiên cứu Mỹ, trong năm 2024, họ đã xác định được vị trí triển khai tiềm năng của Burevestnik gần một cơ sở lưu trữ đầu đạn hạt nhân có tên Vologda-20 hoặc Chebsara, cách Moscow khoảng 475km về phía Bắc.
Đây được cho là khu vực có hạ tầng an toàn cao, gần Bắc Băng Dương, thuận lợi cho việc phóng tên lửa đi theo các hướng khác nhau, bao phủ toàn bộ Bắc Mỹ và châu Âu.
Trong cuộc diễn tập hạt nhân ngày 23/10, ông Putin trực tiếp chỉ huy các cuộc phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa Yars, tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm Sineva và tên lửa hành trình phóng từ máy bay Kh-102. Ông tuyên bố lực lượng răn đe hạt nhân của Nga “đạt mức hiện đại hóa cao nhất trong lịch sử”, vượt trên mọi cường quốc khác.
Dù Moscow ca ngợi Burevestnik là biểu tượng của “sức mạnh công nghệ Nga”, nhiều chuyên gia phương Tây lại hoài nghi giá trị chiến lược thực sự của vũ khí này.
Họ cho rằng tên lửa bay với tốc độ cận âm, khiến nó dễ bị phát hiện nếu ở trên không quá lâu. Ngoài ra, việc sử dụng động cơ hạt nhân phóng xạ có thể gây ô nhiễm phóng xạ trên quỹ đạo bay, biến chính vũ khí này thành mối nguy môi trường khổng lồ.
Đáp lại, chuyên gia quân sự Nga Alexei Leonkov từng viết rằng Burevestnik không được thiết kế để tấn công đầu tiên, mà sẽ “quét sạch tàn dư” của đối phương sau khi Nga phóng loạt tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM). Khi đó, hệ thống phòng không của đối phương đã bị vô hiệu hóa, cho phép Burevestnik “đưa các quốc gia gây hấn trở về thời kỳ đồ đá.”
Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Burevestnik có thể đạt tầm bắn lên tới 20.000km hoặc hơn nhờ năng lượng hạt nhân, cho phép nó bay nhiều vòng nếu cần trước khi tấn công. Nghĩa là Nga có thể phóng tên lửa từ bất kỳ đâu trong lãnh thổ của mình và vẫn đánh trúng mục tiêu tại Mỹ. Tên lửa bay ở độ cao chỉ 50–100 mét, thấp hơn nhiều so với các loại tên lửa hành trình thông thường, khiến radar đối phương khó phát hiện.
Với vụ thử thành công Burevestnik, Nga muốn chứng minh rằng mình vẫn là người chơi hàng đầu trong cuộc đua vũ khí hạt nhân toàn cầu, bất chấp trừng phạt và cô lập quốc tế.
Tên lửa hành trình năng lượng hạt nhân – từng bị xem là ý tưởng điên rồ của thời Chiến tranh Lạnh – nay lại trở thành biểu tượng cho chiến lược răn đe kiểu mới của Nga: linh hoạt, khó phát hiện, và có thể tấn công bất cứ nơi nào trên Trái Đất.
Dù giới chuyên gia còn tranh cãi về hiệu quả và độ an toàn, “chim báo bão” Burevestnik rõ ràng đã phát đi một thông điệp mạnh mẽ: Nga sẵn sàng đi xa đến đâu để bảo vệ vị thế của mình.
