Gửi bình luận
Trong khi ngành hàng không Trung Quốc đang nỗ lực phục hồi sau đại dịch, một đối thủ ngay trên mặt đất đã âm thầm “soán ngôi” – đó là tàu đường sắt cao tốc. Với tốc độ, tiện nghi và khả năng kết nối vượt trội, tàu cao tốc đang giành lấy hàng chục triệu hành khách từng trung thành với máy bay.
Theo South China Morning Post, tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải, vốn được coi là trục giao thông huyết mạch quốc gia, đang chứng kiến làn sóng hành khách rời bỏ máy bay để chuyển sang tàu cao tốc – một xu hướng khiến các hãng bay không khỏi lo lắng.
Theo số liệu thống kê, năm ngoái có hơn 52 triệu lượt hành khách di chuyển bằng tàu cao tốc giữa hai siêu đô thị này, trong khi con số tương ứng bằng đường hàng không chỉ là 8,6 triệu lượt – chênh lệch gấp hơn 6 lần.
Không chỉ chiếm ưu thế về lượng hành khách, tuyến tàu cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải còn trở thành "con gà đẻ trứng vàng" cho ngành đường sắt nước này.
Trong năm 2024, doanh thu tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải đạt 42 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 5,8 tỷ USD), tăng hơn 3,6% so với năm trước đó. Lợi nhuận ròng cũng tăng vọt hơn 10%, đạt 12,8 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 1,77 tỷ USD).
Tốc độ tối đa lên tới 350 km/h, hơn 100 chuyến tàu mỗi ngày cả hai chiều, ghế ngồi hạng thương gia ngả phẳng như giường ngủ, bàn làm việc có thể điều chỉnh cùng hệ thống sạc điện đa điểm – tất cả đã biến mỗi toa tàu thành một "văn phòng di động".
Quan trọng hơn, hành khách luôn được kết nối internet ổn định trong suốt hành trình dài hơn 1.300 km trong khoảng 4 giờ – điều mà ngành hàng không vẫn chưa thể giải quyết triệt để.
Một trong những nhóm khách hàng chuyển hướng rõ rệt nhất là giới doanh nhân – lực lượng vốn từng là nguồn thu chủ lực của các hãng bay.
“Tàu cao tốc giờ không chỉ là phương tiện di chuyển, mà còn là không gian làm việc di động đích thực. Giới doanh nhân coi đây là lựa chọn tối ưu cho cả công việc lẫn thời gian” ông Từ Lập Cường, chuyên gia giao thông tại Đại học Giao thông Bắc Kinh, nhận định.
Còn theo ông Đồng Lệ Quân – Phó Giám đốc Ga Hồng Kiều Thượng Hải: “Khách doanh nhân ưu tiên sự đúng giờ, di chuyển từ trung tâm thành phố này đến trung tâm thành phố kia mà không mất thời gian làm thủ tục rườm rà như ở sân bay”.
“Hành khách cũng đánh giá cao khả năng làm việc xuyên suốt hành trình – điều mà việc phải ‘mất sóng’ khi lên máy bay khiến họ phải cân nhắc lại” ông Đồng Lệ Quân nhấn mạnh
Sự chuyển hướng này không chỉ làm thay đổi thói quen đi lại mà còn đặt ra thách thức lớn cho các hãng bay nội địa Trung Quốc hiện nay.
Hiệp hội Vận tải Hàng không Trung Quốc đã thẳng thắn cảnh báo trong một báo cáo hồi tháng 4 vừa qua rằng: “Đường sắt cao tốc đang ăn mòn thị phần hàng không, đặc biệt ở phân khúc cao cấp.
Nếu không cải thiện trải nghiệm khách hàng, ngành hàng không sẽ ngày càng bị đẩy vào thế yếu”. Báo cáo này cũng cho rằng, lợi thế về tổng thời gian di chuyển "từ cửa đến cửa" cùng tính ổn định của đường sắt cao tốc đang dần đẩy hàng không vào thế bị động.
Đối mặt với nguy cơ “rỗng khoang”, các hãng bay lớn như China Eastern Airlines và Air China đã tung ra nhiều biện pháp cứu vãn thị phần. Kể từ tháng 5 này, cả hai hãng đã triển khai dịch vụ đưa đón tận nhà đến sân bay cho khách VIP, đồng thời cho phép đổi chuyến linh hoạt giữa hai hãng.
Trong khi đó, một cuộc “đại chiến giá vé” cũng đang diễn ra. Trên một số chặng bay, giá vé máy bay thậm chí rẻ hơn cả tàu cao tốc – điều từng hiếm thấy trước đây.
“Các hãng bay đang phải hy sinh lợi nhuận để giữ khách,” bà Trần Vũ Hà, chuyên gia hàng không tại Viện Nghiên cứu Giao thông Trung Quốc, phân tích. “Nhưng về lâu dài, cạnh tranh bằng giá là không bền vững. Cần một chiến lược trải nghiệm khách hàng toàn diện hơn.”
Tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải không chỉ là tuyến đường có lưu lượng hành khách lớn nhất Trung Quốc mà còn kết nối hai trung tâm kinh tế với tổng GDP vượt 10.000 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 1.385 tỷ USD) trong năm 2023. Nhu cầu di chuyển giữa hai đô thị này được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới, khiến cuộc cạnh tranh giữa hàng không và đường sắt ngày càng khốc liệt.
Một số chuyên gia giao thông còn kêu gọi nâng tần suất tàu cao tốc trên trục Bắc Kinh - Thượng Hải để tiệm cận với tiêu chuẩn của Shinkansen Nhật Bản – nơi có gần 150 chuyến tàu mỗi ngày giữa Tokyo và Osaka, với tần suất vài phút một chuyến trong giờ cao điểm.
Trong khi đó, các hãng bay hiện vẫn đang phải đối mặt với thách thức về độ tin cậy dịch vụ, khi các yếu tố như thời tiết xấu và kiểm soát không lưu có thể gây ra sự chậm trễ, ảnh hưởng đến trải nghiệm của hành khách.
.jpg)
Sự phát triển mạnh mẽ của tàu cao tốc đặt ra câu hỏi về tương lai của ngành hàng không Trung Quốc. Liệu các hãng bay sẽ tiếp tục cạnh tranh trực tiếp, hay sẽ tìm cách hợp tác với ngành đường sắt để cung cấp dịch vụ liên kết, mang lại lợi ích cho cả hai bên và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của hành khách?
Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia, việc đổi mới dịch vụ, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tìm kiếm các mô hình hợp tác hiệu quả sẽ là chìa khóa để ngành hàng không Trung Quốc thích nghi và phát triển trong tương lai.
Tại Việt Nam, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến hoàn thành vào năm 2035 được kỳ vọng sẽ trở thành đối thủ đáng gờm của hàng không.
Theo dự thảo của Bộ Giao thông Vận tải, giá vé tàu cao tốc dự kiến chỉ bằng khoảng 75% so với vé máy bay phổ thông và giá rẻ, trong khi thời gian di chuyển giữa Hà Nội và TP.HCM sẽ được rút ngắn đáng kể nhờ tốc độ khai thác lên đến 350 km/h và thời gian từ Hà Nội đến TP HCM chỉ khoảng 7-8h.
Dự kiến đến năm 2050, nhu cầu vận tải hành khách trên hành lang Bắc – Nam có thể đạt hơn 1,3 tỷ lượt người mỗi năm, trong khi hàng không hiện đối mặt nhiều áp lực về hạ tầng, khi một số sân bay lớn như Tân Sơn Nhất đã vượt công suất thiết kế.
Việc đầu tư đường sắt cao tốc được xem là giải pháp tối ưu để chia sẻ gánh nặng cho hàng không, hướng đến cơ cấu vận tải hợp lý hơn. Trong tương lai không xa, cạnh tranh giữa hai ngành này tại Việt Nam hứa hẹn sẽ ngày càng sôi động, mang lại nhiều lợi ích hơn cho hành khách.
