Hạng ghế phổ thông đặc biệt (Premium Economy) đang ngày một trở nên phổ biến, bao gồm cả tại Việt Nam, tuy nhiên chỉ có rất ít hãng bay mang tới giá trị “cao cấp” cho hạng ghế này.
Premium Economy - hạng ghế phổ thông đặc biệt là hạng ghế mới nhất trong ngành hàng không thương mại, nằm giữa hạng phổ thông (Economy) và thương gia (Business). Đây là lựa chọn dành cho hành khách muốn có trải nghiệm bay cao cấp hơn mà không cần bỏ một số tiền lớn cho ghế hạng thương gia.
Đúng như tên gọi của mình, hạng ghế này trông giống với ghế phổ thông nhưng có chỗ để chân rộng hơn, độ ngả lưng lớn hơn, kích thước ghế và màn hình giải trí đi kèm lớn hơn cùng các tiện ích dịch vụ được nâng cấp. Premium Economy lần đầu được giới thiệu vào năm 1992 bởi hãng hàng không EVA Air trên chuyến bay vận hành thương mại đầu tiên của hãng từ Đài Bắc đến Los Angeles.
Hiện nay, hầu hết các hãng hàng không lớn đều cung cấp hạng ghế Premium Economy với trải nghiệm tương tự. Tuy nhiên, chỉ một số hãng bay hiếm hoi cung cấp một tiện ích cao cấp thực sự cho người mua hạng ghế Premium Economy, đó là quyền sử dụng phòng chờ sân bay – vốn thường chỉ dành cho hành khách hạng thương gia hoặc hội viên ưu tiên.
All Nippon Airways
Hãng All Nippon Airways (ANA) cho phép hành khách hạng Premium Economy sử dụng miễn phí các phòng chờ "ANA Lounge" tại 3 sân bay: Narita (Tokyo), Haneda (Tokyo) và Honolulu (Hawaii). Con số trên trước kia là 4 khi bao gồm cả phòng chờ tại sân bay Kansai (Osaka), tuy nhiên phòng chờ này hiện nay không còn được hãng sử dụng.
Ngoài ra, hành khách ANA có thể sử dụng phòng chờ của một số đối tác hãng, một số trong đó cho phép khách Premium Economy sử dụng. Tại Đông Nam Á, hành khách có thể sử dụng phòng chờ Thai Airways, EVA Air và Miracle tại Bangkok; Garuda Indonesia và Sapphire-Plaza Premium tại Jakarta; Golden Lounge của Malaysia Airlines tại Kuala Lumpur; Le Saigonair tại TP.HCM, SATS Premier Lounge tại Singapore cùng phần lớn phòng chờ tại châu Âu và Bắc Mỹ.
Để được sử dụng các phòng chờ này, hành khách phải bay chặng do ANA hoặc các hãng thuộc tập đoàn ANA Group khai thác.
Japan Airlines
Tại Nhật Bản, thị trường hàng không chủ yếu do 2 hãng bay lớn chi phối: All Nippon Airways (ANA) và Japan Airlines (JAL). Cả hai đều đặt trụ sở tại Tokyo, khai thác các tuyến bay tương đồng và thường cạnh tranh trực tiếp.
Dù có quy mô nhỏ hơn, Japan Airlines lại được xem là hãng hàng không quốc gia thay vì All Nippon Airways. Hai hãng cũng thuộc các liên minh hàng không khác nhau: ANA là thành viên Star Alliance, còn JAL thuộc liên minh oneworld.
Japan Airlines hiện khai thác hạng ghế Premium Economy trên các máy bay Airbus A350-1000, Boeing 777-300ER và Boeing 787-9. Hành khách hạng này được sử dụng phòng chờ Sakura tại các sân bay Tokyo Narita, Tokyo Haneda, Osaka Kansai và Nagoya Chubu Centrair tại Nhật và Honolulu, Frankfurt, Bangkok và Manila trên quy mô quốc tế.
Tại các điểm đến đường dài khác, Japan Airlines thường sử dụng phòng chờ của đối tác hoặc bên thứ 3. Khách hạng Premium Economy được sử dụng các phòng chờ thuộc liên minh oneworld ngoại trừ trường hợp nâng hạng trong ngày hoặc bay trên chuyến bay liên danh (codeshare).
Lý do 2 hãng hàng không Nhật Bản sẵn sàng cung cấp quyền vào phòng chờ cho hạng Premium Economy phần lớn đến từ sự cạnh tranh tay đôi khốc liệt. ANA và Japan Airlines đều được đánh giá là những hãng hàng không hàng đầu thế giới. Do đó, khi một bên đưa ra chính sách mới, bên còn lại gần như buộc phải làm theo để không mất thị phần. Ngược lại, tại các thị trường khác, áp lực cạnh tranh không lớn đến mức buộc các hãng bay phải làm điều tương tự.
Scandinavian Airlines
Hãng hàng không Scandinavian Airlines (SAS) cung cấp 3 hạng ghế: SAS Business, SAS Plus và SAS Go – tương ứng với thương gia, phổ thông đặc biệt và phổ thông. Hành khách SAS Plus (Premium Economy) được sử dụng các phòng chờ của hãng tại Copenhagen, Oslo, Stockholm và Gothenburg, cùng một số phòng chờ đối tác tại châu Âu và các phòng chờ của thành viên liên minh SkyTeam tại châu Âu.
Ở thời điểm hiện tại, SAS là hãng bay duy nhất cung cấp lợi ích dùng phòng chờ thương gia cho hạng Premium Economy tại châu Âu. Trên thực tế, hãng cấp quyền sử dụng phòng chờ cho nhóm khách hàng SAS Plus trong phạm vi châu Âu do đây là hạng ghế cao cấp nhất trong khu vực, hãng không khai thác hạng thương gia trên các chuyến bay nội châu Âu.
SAS chỉ có hạng ghế thương gia thực sự trên các chuyến bay quốc tế đường dài. Hành khách SAS Plus bay đường dài cần có thẻ hội viên cao cấp hoặc mua thêm dịch vụ nếu muốn sử dụng phòng chờ.
LATAM
Trái ngược với SAS, hãng LATAM của Nam Mỹ lại chỉ cung cấp quyền vào phòng chờ cho hành khách Premium Economy trên các chuyến bay quốc tế.. Tuy nhiên, LATAM không khai thác hạng Premium Economy trên đội bay thân rộng như những cái tên trên mà chỉ có trên dòng máy bay thân hẹp Airbus A320. Hạng này sử dụng ghế phổ thông tiêu chuẩn với ghế giữa bị chặn – tương đồng với hạng thương gia nội địa của các hãng châu Âu.
LATAM cho phép hành khách Premium Economy sử dụng phòng chờ tại Santiago, Bogotá, São Paulo, Buenos Aires và Miami. Ngoài ra, hãng còn hợp tác với nhiều bên thứ 3 để cung cấp dịch vụ phòng chờ tại các sân bay quốc tế khác phục vụ khách Premium Economy.
Như vậy, Premium Economy của LATAM về mặt trải nghiệm tương đương với hạng thương gia đường dài ngoại trừ trải nghiệm trên máy bay vì khác biệt lớn về phần cứng giữa máy bay thân rộng và hẹp. LATAM cũng là hãng bay duy nhất ở Nam Mỹ cho phép hành khách hạng Premium Economy tiếp cận phòng chờ sân bay.
Tổng quan về hạng ghế Premium Economy trên toàn cầu
Trên phương diện toàn cầu, Premium Economy chủ yếu có trải nghiệm tương đồng: ghế rộng hơn, khoảng trống để chân thoải mái cùng màn hình giải trí lớn hơn. Một số hãng cấu hình máy bay Airbus A350 với 7 ghế mỗi hàng, trong khi phần lớn là 8 ghế. Ngoài ra, một số hãng dùng ghế dạng vỏ cứng, nhưng đa số vẫn sử dụng kiểu ngả lưng truyền thống.
Dù nằm giữa phổ thông và thương gia, trải nghiệm hạng Premium Economy nghiêng về phổ thông nhiều hơn. Trong khi hạng thương gia cung cấp giường phẳng, dịch vụ cao cấp và luôn bao gồm quyền vào phòng chờ, thì Premium Economy chủ yếu chỉ là lựa chọn ngồi thoải mái hơn cho hành khách phổ thông.
Mặc dù là hạng ghế mới nhất, Premium Economy đang nhanh chóng trở thành lựa chọn phổ biến được nhiều hành khách lựa chọn. Một số hãng bay thậm chí đánh giá khoang Premium Economy mang lại lợi nhuận cao nhất tính trên cùng một diện tích. Nhiều hãng đang có xu hướng mở rộng quy mô khoang này để khai thác hạng ghế mới.
Việc cung cấp quyền vào phòng chờ cho hạng Premium Economy vẫn là chiến lược phân hóa sản phẩm của số ít hãng. LATAM làm điều này để vượt trội hơn so với các đối thủ trong khu vực, dù khoang Premium Economy của họ thực chất là hạng thương gia đường ngắn. Với SAS, SAS Plus/Premium Economy chính là hạng thương gia trong các chuyến bay châu Âu, vậy nên chính sách phòng chờ tương đương với các đối thủ ở phân khúc này.
Tính đến nay, trên các chuyến bay thân rộng toàn cầu, thực tế chỉ 2 hãng hàng không – ANA và Japan Airlines – cho phép hành khách Premium Economy sử dụng phòng chờ mà không cần thẻ hội viên hay mua thêm dịch vụ. Với tình hình cạnh tranh như hiện tại, khó có khả năng các hãng hàng không hàng đầu khác như Emirates hay Singapore sẽ đưa ra chính sách tương tự.
Premium Economy tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện tại có 2 hãng bay đang khai thác hạng ghế Premium Economy là Vietnam Airlines và Vietravel Airlines. Cả 2 hãng đều không cho phép hành khách Premium Economy sử dụng phòng chờ. Mỗi phía đều cung cấp các lợi ích riêng đi kèm hạng ghế mới.