Thị trường phục vụ mặt đất tại Long Thành: Ai sẽ chiếm ưu thế

SAGS, VIAGS đang đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng tại Cảng HKQT Long Thành, xem Long Thành là dự án chiến lược trong kế hoạch phát triển những năm tới.

Thị trường phục vụ mặt đất: Từ vai phụ thành trụ cột

Trong cấu trúc doanh thu của một cảng hàng không quốc tế hiện đại, dịch vụ phục vụ mặt đất không còn là lĩnh vực thuần túy hỗ trợ mà đã trở thành trụ cột vận hành và nguồn thu ổn định.

Với một sân bay có quy mô thiết kế lên tới hàng chục triệu hành khách mỗi năm, phục vụ mặt đất không chỉ bao gồm bốc xếp hành lý, kéo đẩy tàu bay hay làm thủ tục hành khách, mà còn mở rộng sang bảo dưỡng thiết bị, dịch vụ kỹ thuật thương mại, logistics hàng không và kết nối chuỗi cung ứng.

Tại Sân bay Quốc tế Long Thành, ngay từ giai đoạn 1, đã được quy hoạch theo mô hình sân bay trung chuyển quốc tế, với tiêu chuẩn khai thác cao, mật độ tàu bay lớn, tần suất xoay vòng nhanh.

Điều này đồng nghĩa với nhu cầu rất lớn về các nhà cung cấp dịch vụ mặt đất có năng lực kỹ thuật. Không ngẫu nhiên khi ngay từ trước thời điểm sân bay vận hành, các doanh nghiệp phục vụ mặt đất hàng đầu trong nước đã chủ động “đóng chốt”, đầu tư sớm để giành vị trí chiến lược.

Trong kế hoạch phục vụ các chuyến bay đầu tiên đến Long Thành trong ngày 19/12, Cục HKVN đã đề nghị Công ty Dịch vụ mặt đất sân bay Việt Nam (VIAGS) phục vụ mặt đất cho Vietnam Airlines và Công ty Cổ phần Phục vụ mặt đất Sài Gòn (SAGS) phục vụ mặt đất cho chuyến bay của Vietjet và Bamboo Airways tại Long Thành trong ngày 19/12.

Ở giai đoạn đầu, SAGS và VIAGS cũng là hai đơn vị chủ đạo trong hệ sinh thái phục vụ mặt đất tại Long Thành.

Ngày 25 – 26/5/2025, VIAGS, đơn vị thành viên của Vietnam Airlines, đã tổ chức lễ khởi công dự án “Xây dựng và kinh doanh dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng phương tiện, trang thiết bị hàng không và dịch vụ kỹ thuật thương mại mặt đất số 1 tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Dự án này được xác định là bước khởi đầu trong chiến lược đầu tư dài hạn của Vietnam Airlines vào hệ sinh thái dịch vụ mặt đất tại sân bay Long Thành, hướng tới phục vụ tối thiểu 12,5 triệu lượt hành khách và 600.000 tấn hàng hóa mỗi năm.

Việc Vietnam Airlines dự kiến khai thác các chuyến bay đầu tiên đến Long Thành, đồng thời định hướng chuyển dần hoạt động trung – dài hạn về sân bay mới, giúp VIAGS gần như “chắc suất” trong phân khúc phục vụ hãng hàng không truyền thống và các đối tác liên danh, liên minh.

Không chỉ dừng ở phục vụ chuyến bay, VIAGS còn đầu tư bài bản vào các hạng mục sửa chữa, bảo dưỡng trang thiết bị và dịch vụ kỹ thuật thương mại, cho thấy tham vọng chiếm lĩnh chuỗi giá trị sâu, thay vì chỉ làm dịch vụ tuyến đầu.

Trong khi đó, SAGS lựa chọn hướng đi linh hoạt hơn, dựa trên kinh nghiệm phục vụ nhiều hãng hàng không khác nhau tại Tân Sơn Nhất.

Tháng 3/2025, SAGS và HGS cùng góp vốn thành lập Công ty TNHH Saigon - Long Thanh Ground Services với quy mô đầu tư lớn, khoảng 31 triệu USD cho khu vực mặt đất quy mô rộng tới 7.000 m², trang bị đầy đủ thiết bị GSE hiện đại đảm bảo phục vụ hiệu quả các loại tàu bay khi sân bay Long Thành đi vào khai thác.

Trong bối cảnh bị mất khách hàng lớn tại các thị trường truyền thống, SAGS xác định mở rộng thị trường tại Long Thành là nhiệm vụ trọng tâm, nhằm bù đắp phần doanh thu bị sụt giảm và phát triển kinh doanh lâu dài tại sân bay mới.

Việc thành lập pháp nhân chuyên trách cho Long Thành, cùng các dự án đầu tư lớn vào cơ sở vật chất và thiết bị, cho thấy SAGS coi đây là địa bàn chiến lược dài hạn, không chỉ nhằm bù đắp thị phần bị thu hẹp ở sân bay cũ mà còn để tái cấu trúc mô hình kinh doanh.

Cạnh tranh bằng công nghệ và khả năng thích ứng

Trong bối cảnh ngành hàng không Việt Nam đang hồi phục và phát triển mạnh mẽ, dịch vụ mặt đất là lĩnh vực có biên lợi nhuận tốt, các doanh nghiệp thường xuyên có lãi.

Trực thuộc Vietnam Airlines Group, VIAGS là đơn vị duy nhất trong hệ sinh thái đảm nhiệm toàn bộ dịch vụ mặt đất cho Hãng tại ba sân bay quốc tế lớn nhất Việt Nam. Bên cạnh đó, công ty còn phục vụ hơn 90 hãng hàng không đối tác quốc tế và nội địa.

Riêng trong năm 2024, tổng doanh thu của VIAGS đạt khoảng 111,47% kế hoạch 2024 và lợi nhuận trước thuế đạt 170% so với kế hoạch. Đây cũng là mức lợi nhuận cao nhất kể từ khi thành lập VIAGS vào năm 2016 cho tới nay.

Trong khi đó, kết quả kinh doanh những tháng đầu năm 2025 của SAGS dù bị ảnh hưởng bởi việc khách hàng lớn là Vietjet ngừng hợp đồng nhưng vẫn đạt mức cao.

6 tháng đầu năm 2025, SAGS vẫn ghi nhận doanh thu thuần 774 tỷ đồng và lãi sau thuế 142 tỷ đồng, tăng tương ứng 3% và 4% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đó, trong Quý III, lợi nhuận ròng của SAGS giảm 44% xuống còn 38 tỷ đồng và doanh thu giảm 8% xuống 351 tỷ đồng trong quý 3.

Nguyên nhân chủ yếu do mất hợp đồng phục vụ mặt đất trọn gói với Vietjet từ tháng 4/2025. Công ty cũng phát sinh nhiều chi phí bất thường như chuyển văn phòng đến T3, chi phí xúc tiến tìm khách hàng mới và khoản lỗ từ công ty con Sài Gòn - Long Thành mới thành lập.

Tuy vậy, ban lãnh đạo SAGS cho rằng, đây là giai đoạn bản lề, kiến tạo. SAGS kỳ vọng dự án ở sân bay mới Long Thành là cơ hội định vị lại vai trò, từ "người phục vụ mặt đất" thành "người giữ chuẩn mực dịch vụ ngay từ mặt đất".

Trong giai đoạn tới, doanh nghiệp này xác định ba mục tiêu sẵn sàng cung cấp dịch vụ tại Long Thành từ năm 2026, mở rộng hợp tác với các hãng hàng không quốc tế để tăng nguồn thu.

Một chuyên gia phân tích, điểm đáng chú ý tại Long Thành là thị phần phục vụ mặt đất không được quyết định đơn thuần bởi số chuyến bay, mà bởi mức độ tích hợp dịch vụ.

Một hãng hàng không lựa chọn nhà cung cấp không chỉ vì giá hay kinh nghiệm, mà còn vì khả năng đáp ứng đồng bộ từ mặt đất, sân đỗ, kỹ thuật đến kết nối hệ thống số hóa của sân bay.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp phục vụ mặt đất không chỉ cạnh tranh lẫn nhau mà còn phải đồng bộ với hạ tầng sân bay mới và hệ thống quản lý sân bay thông minh. Các công nghệ sẽ phải được chuẩn hóa quy trình theo ICAO, CANSO...

Trong giai đoạn đầu khai thác, thị trường phục vụ mặt đất tại Long Thành nhiều khả năng hình thành thế song trụ, với VIAGS và SAGS nắm phần lớn thị phần.

VIAGS có thể chiếm ưu thế ở các hãng hàng không truyền thống, đường bay quốc tế dài, trong khi SAGS mạnh ở nhóm hãng hàng không giá rẻ, khai thác tần suất cao.

Tuy vậy, điều này sẽ thay đổi qua thời gian dựa vào khả năng mở rộng hoạt động nhanh khi sản lượng hành khách đến sân bay này gia tăng.

Nam Bình