Bí thư xã Long Thành: Sân bay quốc tế là 'cơ hội vàng' kiến tạo cực tăng trưởng mới
Trong 5 năm tới, xã Long Thành (Đồng Nai) quyết tâm xây dựng mô hình “Thành phố sân bay” (Aerotropolis) hiện đại, lấy sân bay Long Thành làm hạt nhân phát triển với đầy đủ các dịch vụ từ logistics, thương mại, dịch vụ…
Ông Dương Minh Dũng, Bí thư Đảng ủy xã Long Thành (Đồng Nai) chia sẻ niềm vui của người dân địa phương khi sân bay mới khánh thành, chuẩn bị đi vào khai thác.
Tầm nhìn về siêu đô thị sân bay
Là người dân địa phương, ông nghĩ gì khi Sân bay quốc tế Long Thành đã nên hình hài sau hơn 2.000 ngày thi công xây dựng, chuẩn bị đón những chuyến bay “xông đất” trong ngày 19/12 tới?
Không chỉ bản thân tôi, hàng nghìn người dân Long Thành háo hức chờ đợi giây phút sân bay mới khánh thành và đi vào hoạt động.
Đây là động lực phát triển không chỉ riêng của Long Thành hay Đồng Nai mà sẽ là niềm tự hào của thế hệ những người quản lý, những kỹ sư cũng như hàng chục nghìn công nhân đã góp sức xây dựng công trình thế kỷ này suốt những năm qua...
Riêng về xã Long Thành, được thành lập trên cơ sở sáp nhập, hợp nhất từ 4 đơn vị hành chính, gồm xã Bình Sơn, Lộc An, Long An, và thị trấn Long Thành, xã Long Thành (mới) hiện có diện tích đạt 130,12 km2, dân số có 93.000 người.
Long Thành sở hữu vị trí địa lý đặc biệt quan trọng, nằm ở trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Vị trí này không chỉ thuận lợi về giao thông mà còn đặt Long Thành vào một “chuỗi đô thị Đông Nam” quan trọng.
Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành không chỉ là một công trình giao thông trọng điểm quốc gia mà còn mang tầm cỡ khu vực và quốc tế, là cơ hội vàng để Đồng Nai kiến tạo một cực tăng trưởng mới, đưa tỉnh nhà cất cánh và vươn mình ra thế giới.
Do đó, tầm nhìn chiến lược cho Long Thành không phải là một đô thị thông thường, mà là một “Thành phố sân bay” (Aerotropolis) hiện đại, lấy cảng hàng không làm hạt nhân phát triển kết nối với các trục động lực như Vành đai 3 – TP.HCM; cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; Bến Lức - Long Thành.
Đây là một mô hình đô thị năng động, hoạt động 24/7, nơi các khu đô thị, thương mại, công nghiệp, logistics và dịch vụ cao cấp được kết nối trực tiếp với sân bay, tạo cơ hội đưa Long Thành trở thành trung tâm công nghiệp - dịch vụ - đô thị xanh.
Theo ông, để tận dụng những lợi thế từ sân bay quốc tế mới này, Long Thành cần thêm những gì để nhanh chóng phát triển xứng với kỳ vọng?
Sau nhiều tháng ngày chờ đợi, sân bay Long Thành cuối cùng cũng cơ bản hoàn thành và chuẩn bị đưa vào khai thác trong nửa đầu năm 2026.
Đây là thời điểm quyết định để Long Thành chuyển mình, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều yêu cầu khắt khe về quản lý, quy hoạch, năng lực thu hút đầu tư xanh và bền vững.
Để kích thích thương mại và thu hút đầu tư, cần xây dựng mô hình Khu thương mại tự do (FTZ) tại khu vực xung quanh Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành.
Mô hình Khu thương mại tự do (FTZ) không chỉ mang lại ưu đãi về thuế mà còn là “phòng thí nghiệm” cho các cải cách thể chế, thu hút đầu tư chất lượng cao vào các ngành giá trị gia tăng lớn, thúc đẩy dòng chảy đầu tư vào địa bàn.
Từ đó, tạo nền tảng để phát triển các khu công nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, đô thị vệ tinh, khu dịch vụ logistics, trung tâm Logistics hàng không và các dịch vụ hỗ trợ hàng không, du lịch, thương mại.
Để thực hiện thành công những mục tiêu nêu trên, xã Long Thành xác định, cần hoàn thiện, cập nhật và đồng bộ quy hoạch chung đô thị Long Thành gắn với quy hoạch tỉnh Đồng Nai và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Việc quy hoạch sẽ thực hiện tích hợp giữa sân bay quốc tế Long Thành với hệ thống đô thị, khu công nghiệp, khu dịch vụ thương mại, logistics, nhằm phát triển đồng bộ và hiện đại.
Bên cạnh đó, tầm nhìn chiến lược cho Long Thành không phải là phát triển đơn lẻ mà là để trở thành một mắt xích quan trọng trong “Mạng lưới Đô thị Năng động” của toàn vùng.
Thay vì cạnh tranh, Long Thành sẽ bổ sung và cộng hưởng với các cực đô thị để biến Long Thành thành một phần không thể thiếu của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phía Nam.
Những trụ cột vững chắc
Đâu là những trụ cột phát triển đột phá của Long Thành trong những năm tới khi sân bay quốc tế Long Thành đi vào khai thác, thưa ông?
Có ba trụ cột phát triển đột phá cho Long Thành để có thể phát triển bền vững trong tương lai, khi sân bay quốc tế Long Thành trở thành điểm đến hàng không hàng đầu khu vực.
Trụ cột thứ nhất là xương sống logistics, gồm trục kết nối vàng sân bay - cảng biển. Sân bay Quốc tế Long Thành sẽ kết nối chiến lược với cụm cảng biển Phước An - Cái Mép, tạo ra một hành lang logistics đường ngắn độc đáo. Cảng Phước An, cảng biển lớn nhất của Đồng Nai, nằm cách sân bay chỉ khoảng 15km.
Sự liên kết giữa hai cửa ngõ giao thương quốc tế này tạo ra một mô hình vận tải kết hợp đường biển-hàng không (Sea-Air Intermodal) hiệu quả, cho phép hàng hóa luân chuyển nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và thời gian.
Điều này sẽ đưa Long Thành từ một điểm đến cuối cùng thành một trung tâm trung chuyển, tái xuất khẩu hàng hóa của khu vực, thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực logistics, kho vận và chuỗi cung ứng toàn cầu. Do đó, cần ưu tiên xây dựng một Trung tâm logistics đa phương thức đóng vai trò là “nút giao” giữa luồng hàng không và hàng hải.
Trụ cột 2 là hệ sinh thái kinh tế hiện đại và sáng tạo. Để kích thích thương mại và thu hút đầu tư, cần sớm xây dựng mô hình Khu thương mại tự do (FTZ) tại các phân khu chức năng trọng điểm xung quanh sân bay Long Thành.
Cuối cùng là việc phát triển xanh, bền vững và hài hòa. Trong quá trình phát triển thành một trung tâm công nghiệp và đô thị, vấn đề môi trường cần được đặt lên hàng đầu để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Tầm nhìn cho Long Thành không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn là một đô thị sân bay kiểu mẫu về phát triển xanh. Điều này bao gồm việc bảo vệ các vùng sinh thái quan trọng khỏi tác động của việc mở rộng hạ tầng và công nghiệp.
Vậy, ông nghĩ Long Thành cần sự hỗ trợ nào từ Trung ương cũng như tỉnh Đồng Nai để tầm nhìn trên sớm thành hiện thực?
Trên cơ sở đánh giá tiềm năng, lợi thế, cũng như những khó khăn, thách thức đang đặt ra, Long Thành đề xuất Trung ương ưu tiên vốn ngân sách Trung ương, vốn ODA và các nguồn lực khác để hoàn thành các dự án giao thông kết nối chiến lược (cao tốc, đường sắt tốc độ cao, vành đai 3, vành đai 4). Qua đó, bảo đảm kết nối đồng bộ sân bay Long Thành với TP.HCM và toàn vùng Đông Nam Bộ và các dự án trọng điểm tạo cú hích ban đầu trong giai đoạn 2025-2030.
Cùng với đó là xem xét sớm thành lập Khu Thương mại Tự do Long Thành với cơ chế đặc thù, đủ sức cạnh tranh quốc tế. Đồng thời, cho phép Đồng Nai được điều tiết một phần nguồn thu từ các khu này để tái đầu tư hạ tầng và dịch vụ công.
Áp dụng chính sách ưu đãi thuế, tín dụng xanh cho các dự án công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ hàng không và đô thị xanh.
Đối với cấp tỉnh, Long Thành mong muốn được ưu tiên bố trí vốn ngân sách tỉnh và huy động nguồn lực xã hội để đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông kết nối trực tiếp với sân bay Long Thành và các đô thị vệ tinh; phân bổ nguồn lực cho hạ tầng xã hội như y tế, giáo dục, đào tạo nghề.
Đặc biệt là sớm có chính sách đào tạo nghề, học bổng cho người dân địa phương, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Cùng với đó là phân cấp, ủy quyền hợp lý cho địa phương trong việc thẩm định, phê duyệt, quản lý dự án để tăng tính chủ động, linh hoạt.
Với cột mốc ngày hôm nay, Long Thành kỳ vọng sẽ vươn mình, trở thành địa phương đóng góp sức mình vào công cuộc phát triển của đất nước, vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc…
Xin cám ơn ông!