Cuộc triệu hồi khẩn lớn nhất 55 năm của Airbus với 6.000 máy bay A320 trên toàn cầu

Sự cố gây gián đoạn hàng loạt chuyến bay toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng các hãng lớn từ Mỹ đến châu Âu.

Hãng Airbus của châu Âu hôm 28/11 thông báo lệnh sửa chữa khẩn cấp đối với 6.000 máy bay thuộc dòng A320, đợt triệu hồi lớn nhất trong 55 năm hoạt động của hãng.

Lệnh triệu hồi này dự kiến ảnh hưởng tới hơn một nửa số máy bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu, gây nguy cơ gián đoạn nghiêm trọng đúng vào cuối tuần du lịch bận rộn nhất trong năm tại Mỹ và tạo hiệu ứng lan rộng trên khắp thế giới.

Nguyên nhân do đâu?

Động thái triệu hồi này của Airbus diễn ra chỉ vài tuần sau khi A320 vượt qua Boeing 737 để trở thành mẫu máy bay được bàn giao nhiều nhất lịch sử. Khi Airbus gửi thông báo kỹ thuật đến hơn 350 hãng khai thác dòng A320, đã có khoảng 3.000 máy bay A320 đang bay trên trời.

Theo Airbus, nguyên nhân dẫn đến việc triệu hồi hàng nghìn máy bay dòng A320 xuất phát từ một sự cố nghiêm trọng trên chuyến bay JetBlue ngày 30/10 từ Cancún (Mexico) đến Newark (Mỹ), khi máy bay A320 bất ngờ lao xuống do lỗi dữ liệu trong hệ thống điều khiển ELAC (Elevator and Aileron Computer).

Điều tra ban đầu cho thấy, bức xạ mặt trời cường độ mạnh đã làm hỏng dữ liệu quan trọng trong bộ máy tính này, khiến máy bay mất khả năng kiểm soát độ chúi và buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Tampa (Florida).

Sự cố khiến nhiều hành khách bị thương và dẫn tới cuộc điều tra của Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA).

Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) ngay sau đó ban hành chỉ thị khẩn, buộc Airbus phải rà soát toàn bộ dòng A320 - mẫu máy bay bán chạy nhất thế giới.

Hãng kết luận lỗi xuất phát từ phiên bản phần mềm ELAC mới và yêu cầu tất cả hãng bay quay về phiên bản phần mềm cũ, bảo đảm không lặp lại sự cố tương tự.

Hệ thống ELAC do tập đoàn quốc phòng Thales (Pháp) sản xuất. Thales khẳng định, thiết bị của họ "tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật do Airbus ban hành" và đã được EASA cũng như FAA chứng nhận.

Tuy nhiên, Thales nhấn mạnh, bộ phận gặp sự cố liên quan đến phần mềm, và "phần mềm đó không phải do Thales chịu trách nhiệm phát triển", ngụ ý lỗi nằm trong phần mềm do Airbus hoặc nhà thầu thứ ba cung cấp.

Với hơn 6.000 máy bay bị ảnh hưởng, đây là một trong những cuộc triệu hồi lớn nhất trong lịch sử 55 năm của Airbus. Toàn bộ đội bay A320 hiện có khoảng 11.300 chiếc, trong đó 6.000 chiếc thuộc diện triệu hồi - tương đương một nửa số máy bay A320 đang khai thác trên toàn cầu.

Quy mô lớn chưa từng có, Airbus chạy đua khắc phục

Người phát ngôn Airbus cho biết khoảng 6.000 máy bay cần được sửa, thuộc nhiều biến thể khác nhau. Tuy nhiên, hơn 1.000 máy bay trong số đó có thể còn phải thay đổi phần cứng, khiến thời gian nằm đất kéo dài hơn.

Theo Airbus, biện pháp sửa chữa chủ yếu là quay lại sử dụng phiên bản phần mềm cũ, tương đối đơn giản nhưng phải hoàn tất trước khi máy bay được phép bay trở lại, ngoại trừ những chuyến bay điều chuyển về trung tâm sửa chữa, theo bản thông báo gửi các hãng hàng không.

American Airlines, hãng vận hành đội bay A320 lớn nhất thế giới, cho biết 340/480 máy bay cần sửa và dự kiến hoàn tất phần lớn trong vòng 1-2 ngày. Lãnh đạo America Airlines kỳ vọng có thể hoàn tất trong hôm 29/11, mỗi máy bay cần khoảng 2 giờ để xử lý.

Trong khi đó, Hãng hàng không Avianca của Colombia bị ảnh hưởng nặng nhất với hơn 70% đội bay nằm trong diện triệu hồi, buộc hãng tạm dừng bán vé đến ngày 8/12.

Lệnh triệu hồi ngay lập tức tạo hiệu ứng lan rộng. Ở Bắc Âu, một chuyến bay Finnair trễ gần 1 giờ khi tổ bay kiểm tra phiên bản phần mềm. Ở Paris, Air France-KLM hủy 38 chuyến, tương đương 5% tổng số chuyến/ngày. Hãng Volaris (Mexico) cảnh báo gián đoạn trong tối đa 72 giờ.

Hàng loạt hãng hàng không từ Mỹ, Nam Mỹ, châu Âu đến Ấn Độ đồng loạt cảnh báo nguy cơ hoãn hoặc hủy chuyến.

Các hãng khác như: Lufthansa (Đức), IndiGo (Ấn Độ) và easyJet (Anh) xác nhận sẽ tạm rút máy bay khỏi khai thác để sửa chữa.

Hiện có khoảng 11.300 máy bay A320 đang hoạt động, gồm 6.440 chiếc A320 tiêu chuẩn. Trong số 10 hãng bay A320 lớn nhất thế giới có 4 hãng Mỹ: American Airlines, Delta Air Lines, JetBlue và United Airlines. Các hãng Trung Quốc, châu Âu và Ấn Độ cũng là khách hàng lớn của dòng máy bay này.

Với khoảng 2/3 số máy bay bị ảnh hưởng, đợt triệu hồi khiến các máy bay bị ngưng khai thác tạm thời để cài phần mềm cũ. Thời điểm này, ngành sửa chữa máy bay đang quá tải vì hàng trăm chiếc Airbus phải nằm đất chờ bảo dưỡng động cơ kéo dài, cộng thêm tình trạng thiếu hụt nhân lực bảo dưỡng.

Việc sắp xếp lịch sửa chữa trong giai đoạn nhu cầu bay tăng cao khiến nhiều hãng gặp thách thức lớn, theo một nguồn tin trong ngành.

Chuyên gia hàng không Rob Morris đặt câu hỏi liệu các nhà chứa máy bay có đủ chỗ để đáp ứng nhu cầu sửa chữa khẩn cấp hay không.

Truyền thông thế giới cho rằng, sự cố này của Airbus diễn ra đúng giai đoạn cao điểm du lịch cuối năm, gây gián đoạn nghiêm trọng tại Mỹ, châu Âu, Nam Mỹ và châu Á, buộc hàng loạt hãng hàng không phải tạm dừng khai thác hoặc hủy chuyến.

Airbus khẳng định đang phối hợp chặt chẽ với các hãng bay để đẩy nhanh tiến độ sửa chữa, đồng thời nhấn mạnh phần cứng ELAC vẫn đạt chuẩn và lỗi nằm ở phần mềm mới.

Nam Bình