Pháp mạnh tay xử lý hành khách gây rối trên máy bay
Hành khách gây rối trên máy bay có thể bị phạt nặng, cấm bay. Các hãng hàng không như China Eastern huấn luyện tiếp viên võ thuật để tăng cường an ninh.
Tại Pháp, theo Nghị định số 2025-1063 có hiệu lực từ ngày 8/11, hành khách mất trật tự trong không phận Pháp có thể bị phạt lên tới 20.000 Euro và cấm bay tối đa 4 năm. Bộ trưởng Bộ Hàng không Dân dụng Pháp có quyền áp dụng mức phạt 10.000 Euro với các vi phạm thông thường và 20.000 Euro đối với các trường hợp tái phạm.
Các hành vi bị xử lý gồm sử dụng thiết bị điện tử khi bị cấm, cản trở nhiệm vụ an toàn của phi hành đoàn hoặc từ chối chấp hành các hướng dẫn an toàn. Trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, hành khách có thể bị cấm lên máy bay nhiều năm. Một cơ sở dữ liệu riêng cũng được lập để các hãng hàng không Pháp báo cáo “hành vi gây hại”, quản lý bởi Cơ quan Hàng không Dân dụng Pháp.
Ông Philippe Tabarot, Bộ trưởng Bộ Giao thông Pháp, nhấn mạnh: “An toàn của hành khách và phi hành đoàn là ưu tiên tuyệt đối. Hành vi gây rối trên máy bay là không thể chấp nhận, đe dọa an toàn chuyến bay và ảnh hưởng tới điều kiện làm việc của phi hành đoàn.”
Không chỉ ở Pháp, nhiều quốc gia khác cũng áp dụng các biện pháp nghiêm khắc. Ở Mỹ, Cục Hàng không Liên bang (FAA) có thể phạt hành khách lên tới 50.000 USD và cấm bay nhiều năm đối với những hành vi quấy rối phi hành đoàn. Ở Anh, mức phạt có thể lên tới 5.000 Bảng Anh và kèm theo lệnh cấm bay trong nước hoặc quốc tế. Ở Nhật Bản và Australia, hành khách mất trật tự cũng bị xử phạt tiền và có thể bị hạn chế bay hoặc nhập cảnh.
Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), một sự cố hành khách gây rối dự kiến xảy ra trên mỗi 395 chuyến bay vào năm 2024. Tại châu Âu, Cơ quan An toàn Hàng không Châu Âu (EASA) báo cáo từ 200 đến 500 vụ việc mỗi tháng. Simon Calder, phóng viên du lịch của The Independent, nhận định: “Mức phạt 10.000 Euro chỉ vì quên chuyển điện thoại sang chế độ máy bay có vẻ nghiêm khắc, nhưng như một biện pháp răn đe hành vi gây phiền hà và nguy hiểm trên máy bay, đây là mức xử lý cần thiết.”
Không chỉ ở Pháp, nhiều quốc gia khác cũng áp dụng các biện pháp nghiêm khắc. Ở Mỹ, Cục Hàng không Liên bang (FAA) có thể phạt hành khách lên tới 50.000 USD và cấm bay nhiều năm đối với những hành vi quấy rối phi hành đoàn. Ở Anh, mức phạt có thể lên tới 5.000 Bảng Anh và kèm theo lệnh cấm bay trong nước hoặc quốc tế. Ở Nhật Bản và Australia, hành khách mất trật tự cũng bị xử phạt tiền và có thể bị hạn chế bay hoặc nhập cảnh.
Quy định an toàn hàng không Việt Nam đối với hành khách gây rối
Tại Việt Nam, theo quy định của Cục Hàng không Việt Nam, hành khách có hành vi gây rối trên máy bay, bao gồm: Chống đối phi hành đoàn, cản trở hoạt động bay, gây mất trật tự hoặc không tuân thủ các hướng dẫn và quy định an toàn, có thể bị áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc. Mức xử phạt bao gồm cả phạt hành chính theo quy định hiện hành và cấm bay tạm thời hoặc dài hạn trên các chuyến bay nội địa và quốc tế. Quy định này nhằm đảm bảo hành khách và phi hành đoàn được bảo vệ trong mọi tình huống, đồng thời duy trì trật tự và an toàn trên toàn hệ thống hàng không.
Các hãng hàng không Việt Nam cũng đã triển khai nhiều biện pháp giám sát chặt chẽ trên chuyến bay. Các tổ bay được hướng dẫn nhận diện các hành vi mất trật tự, kịp thời báo cáo cho cơ quan chức năng và phối hợp xử lý sự cố theo đúng quy trình. Ngoài ra, các hãng cũng tăng cường kiểm tra trước khi lên máy bay, triển khai camera giám sát trong khoang và huấn luyện phi hành đoàn các kỹ năng quản lý tình huống khẩn cấp, từ xử lý xung đột với hành khách đến phối hợp với lực lượng an ninh tại sân bay.
Một số quy định có thể bị xử lý theo quy định của ngành hàng không Việt Nam:
1. Hành khách từ chối cất điện thoại hoặc thiết bị điện tử khi phi hành đoàn yêu cầu chuyển sang chế độ máy bay, gây nguy cơ mất an toàn trong giai đoạn cất/hạ cánh.
2. Hành khách tranh cãi, la hét, hoặc chống đối nhân viên phục vụ khi bị nhắc nhở về quy định đeo dây an toàn, gây hoảng loạn cho các hành khách khác.
3. Hành khách cố tình mở cửa thoát hiểm, trèo lên khoang kỹ thuật, hoặc cản trở lối đi, ảnh hưởng tới công tác an toàn và khẩn cấp trên máy bay.
4. Hành khách uống rượu, sử dụng chất kích thích quá mức, gây mất kiểm soát hành vi và đe dọa phi hành đoàn cũng như những người xung quanh.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, hành khách vi phạm có thể bị lập hồ sơ xử lý hành chính, bị lưu thông tin vào hệ thống dữ liệu chung của Cục Hàng không, và hạn chế quyền đi lại trên các chuyến bay tiếp theo. Các biện pháp này được phối hợp chặt chẽ với công an và an ninh sân bay để đảm bảo tuân thủ pháp luật, xử lý nghiêm các hành vi nguy hiểm và bảo vệ quyền lợi của hành khách tuân thủ luật.
Những biện pháp này phản ánh nỗ lực của ngành hàng không Việt Nam trong việc thích ứng với xu hướng toàn cầu, đảm bảo trật tự, an toàn và trải nghiệm bay an tâm cho tất cả hành khách, đồng thời gửi thông điệp rõ ràng rằng mọi hành vi gây rối sẽ không được dung thứ.
Đào tạo võ thuật cho tiếp viên
Trong bối cảnh hành khách mất trật tự trở thành mối đe dọa ngày càng lớn, một số hãng hàng không đã tăng cường an ninh trên máy bay. China Eastern Airlines (Trung Quốc) đang huấn luyện các tiếp viên học Qin na, một môn võ thuật Trung Quốc, nhằm hỗ trợ cảnh sát hàng không và lực lượng an ninh khi xảy ra tình huống khẩn cấp. Nhóm đầu tiên gồm 20 tiếp viên đã tham gia lớp học từ ngày 16/12, với kế hoạch mở rộng chương trình cho hơn 2.600 tiếp viên tại Thượng Hải.
Ông Zhang Yuhong, quan chức cấp cao của China Eastern, cho biết: “Tiếp viên được đào tạo để hỗ trợ an ninh khi phi hành đoàn và hành khách gặp nguy hiểm. Họ là mục tiêu đầu tiên của những kẻ tấn công, nên việc học võ cơ bản giúp họ tự bảo vệ mình và giành thời gian cho cảnh sát hàng không can thiệp.” Trước China Eastern, Hong Kong Airlines cũng yêu cầu tiếp viên mới học Wing Chun - môn kungfu nổi tiếng của Bruce Lee.
Tuy nhiên, các hãng khác như Spring Airlines hay Dragonair vẫn chỉ áp dụng các khóa huấn luyện an ninh thông thường, chưa triển khai đào tạo võ thuật cho rằng, chương trình hiện tại đủ cho nhu cầu vận hành. Các biện pháp pháp lý và huấn luyện an ninh đang được áp dụng rộng rãi nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho hành khách, phi hành đoàn và các chuyến bay trên toàn thế giới.