Long Neptune xuất hiện trong video chiến đấu, tên lửa tấn công sâu lãnh thổ Nga
Tên lửa Long Neptune, dù mới chỉ được nhìn thấy công khai lần đầu, đã chứng minh rằng, nó sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trên chiến trường.
Lần đầu tiên, Ukraine công bố đoạn video được cho là ghi lại cảnh phóng tên lửa hành trình tầm xa Long Neptune – phiên bản mở rộng của dòng Neptune vốn nổi tiếng trong chiến sự.
Đây là một phần của nỗ lực mở rộng kho vũ khí tấn công tầm xa do Ukraine tự sản xuất. Long Neptune từng được giới thiệu vào tháng Ba năm nay, khi Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố, loại vũ khí này đã được thử nghiệm trong chiến đấu.
Trong đoạn video do chính ông Zelensky chia sẻ, ông nói rằng cảnh quay cho thấy Long Neptune được phóng vào một mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Ukraine không tiết lộ thời điểm hay mục tiêu cụ thể của vụ tấn công.
“Chúng tôi đang sản xuất thêm,” Zelensky viết kèm video, nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của dòng tên lửa này trong chiến dịch của Kyiv.
Trước đó, Zelensky từng khẳng định lực lượng Ukraine “đã sử dụng thành công Long Neptune tấn công những mục tiêu được chỉ định trên lãnh thổ Nga – và đây là phản ứng hoàn toàn chính đáng trước hành động khủng bố liên tục của Moscow. Hiệu quả của các tên lửa Ukraine ngày càng mạnh và chính xác theo từng tháng”.
Bệ phóng mới và tên lửa tầm bắn tăng vượt trội
Video mới cho thấy Long Neptune được phóng từ một xe mang ống phóng – dựng thẳng bệ (TEL) với thiết kế khác biệt so với phiên bản Neptune trước đó. Ngoài ống phóng dài hơn để chứa tên lửa kích thước lớn, TEL mới còn có khoảng cách lớn hơn giữa các trục bánh thứ nhất – thứ hai và thứ ba – thứ tư. Đồng thời, không còn khoảng trống giữa cabin lái và khoang chỉ huy như trên mô hình cũ.
Long Neptune là phiên bản tầm xa nâng cấp từ mẫu Neptune tấn công mặt đất, vốn phát triển từ tên lửa chống hạm Neptune trang bị động cơ turbofan cỡ nhỏ. Bản tấn công mặt đất sử dụng hệ thống dẫn đường kết hợp giữa quán tính – GPS và đầu dò hồng ngoại thay cho radar chủ động của phiên bản chống hạm.
Ukraine từng gây tiếng vang quốc tế năm 2022 khi dùng Neptune đánh chìm tuần dương hạm Moskva của Nga. Dòng Neptune vốn là phiên bản Ukraine phát triển từ tên lửa Kh-35 thời Liên Xô (cũ), loại được NATO gọi là SS-N-25 Switchblade.
Long Neptune có thân được kéo dài để mang thêm nhiên liệu, cho phép tầm bắn lên tới khoảng 1.000km, theo tuyên bố của ông Zelensky. Con số này vượt xa rất nhiều so với phiên bản tấn công mặt đất đầu tiên của Neptune, vốn chỉ đạt khoảng 360km, và càng vượt trội hơn so với bản chống hạm với tầm bắn tối đa khoảng 300km.
Chưa rõ Long Neptune mang loại đầu đạn nào, song Neptune chống hạm hiện dùng đầu đạn nổ nặng khoảng 150kg. Về ngoại hình, Long Neptune có thân dài và rộng hơn, phần mũi và đuôi thuôn hơn, trong khi các cánh điều khiển lớn hơn nhưng không vuốt chéo như trước.
Ukraine cũng từng phát triển một phiên bản Neptune khác với các “u bể nhiên liệu” lồi ra bên thân nhằm tăng tầm bắn – một biến thể tầm trung nằm giữa mẫu Neptune ban đầu và Long Neptune.
Nghi vấn Long Neptune tham gia tấn công cảng Novorossiysk
Một số nguồn tin chưa kiểm chứng cho rằng Ukraine đã dùng Long Neptune trong đợt tấn công qua đêm nhằm vào cảng Novorossiysk ở miền nam nước Nga – điểm xuất khẩu dầu quan trọng và là nơi neo đậu một phần lớn Hạm đội Biển Đen của Nga sau khi bị Ukraine buộc phải rút khỏi vùng biển gần Crimea.
Theo Kênh Telegram Supernova+ của Ukraine thì, có thể hơn một tên lửa Long Neptune đã được sử dụng, nhắm vào nhà máy dầu Sheskharis – nơi bùng phát đám cháy lớn theo các video chưa xác thực trên mạng xã hội.
Công ty an ninh hàng hải Anh Ambrey cho hay họ ghi nhận “những vụ nổ lớn”, trong đó có một vụ xảy ra ở bãi container của cảng, làm hư hại nhiều thiết bị và khiến một tàu container không nằm trong diện bị trừng phạt bị ảnh hưởng bởi mảnh vỡ. Ba thủy thủ reportedly bị thương.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã bắn hạ tới 216 máy bay không người lái của Ukraine, đồng thời chính quyền Novorossiysk ban bố tình trạng khẩn cấp. Hãng TASS đưa tin, một số tòa chung cư bị trúng đạn và có ít nhất hai người bị thương.
Trong khi Ukraine đẩy mạnh tấn công tầm xa, Nga tiếp tục gia tăng oanh kích vào các thành phố Ukraine, đặc biệt là Kyiv. Theo nhà chức trách Ukraine, hàng chục người bị thương trong đợt tấn công xuyên đêm, nhiều chung cư bị đánh trúng.
Ông Zelensky mô tả đây là “một cuộc tấn công độc ác”, trong đó Nga đã sử dụng khoảng 430 máy bay không người lái và 18 tên lửa, bao gồm cả tên lửa hành trình phóng từ mặt đất. Ngoài Kyiv, các khu vực Kharkiv và Odesa cũng bị tập kích.
Dù vẫn chưa xác định Long Neptune có tham gia vụ tấn công Novorossiysk hay không, Ukraine xác nhận các phiên bản Neptune tấn công mặt đất đã trở thành vũ khí chủ lực trong những đòn đánh xuyên biên giới. Chỉ trong năm qua, hơn 50 mục tiêu tại Nga đã bị tấn công bằng các loại tên lửa Neptune.
Tên lửa Flamingo – một loại hành trình mặt đất khác với tầm bắn tới 3.000 km và đầu đạn nặng hơn 1,150 kg – cũng thuộc nhóm vũ khí nội địa đang được Ukraine dùng để mở rộng khả năng tấn công sâu. Flamingo được cho là đã góp mặt trong đợt tấn công qua đêm mới đây.
Đi cùng tên lửa là hàng loạt máy bay không người lái cảm tử tầm xa, cùng các loại vũ khí “lai” giữa UAV và tên lửa, như dòng Peklo. Tuy nhiên, chương trình tên lửa đạn đạo nội địa của Ukraine vẫn còn ít thông tin.
So với UAV tầm xa, Long Neptune và Flamingo có ưu thế rõ rệt: tầm bắn xa hơn, đầu đạn chuẩn hóa mạnh hơn và khả năng tấn công các mục tiêu kiên cố với mức sát thương lớn hơn.
Ưu tiên sản xuất trong nước – trụ cột chiến lược mới của Kyiv
Lực lượng Ukraine hiện cũng đang triển khai tên lửa hành trình Storm Shadow và SCALP-EG từ Anh, Pháp, Ý, cùng tên lửa đạn đạo tầm ngắn ATACMS từ Mỹ. Tuy nhiên, nhiều vũ khí phương Tây bị hạn chế mức độ sử dụng, đặc biệt khi tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Ukraine không gặp rào cản này với vũ khí tự sản xuất.
Kyiv nhiều lần yêu cầu Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk, có thể đánh trúng mục tiêu cách xa 1.600 km, nhưng Washington từ chối. Tổng thống Donald Trump nói rằng ông “không muốn chứng kiến xung đột leo thang”.
Dù vậy, Mỹ đã đồng ý cung cấp hàng nghìn vũ khí tấn công giá rẻ thuộc chương trình Extended Range Attack Munitions (ERAM), nhưng chưa rõ Ukraina có bị giới hạn sử dụng hay không.
Trong bối cảnh Kiev cần tăng khả năng tấn công tầm xa nhưng vẫn bị hạn chế bởi các ràng buộc từ phương Tây, Long Neptune nổi lên như biểu tượng của sự tự lực quốc phòng.
Những thành tựu của dòng Neptune – từ việc đánh chìm Moskva cho tới tấn công sâu vào lãnh thổ Nga – thể hiện sự trưởng thành nhanh chóng của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine. Long Neptune, với tầm bắn được mở rộng đáng kể và khả năng linh hoạt trong sử dụng, trở thành một trong những mũi tấn công chủ lực của Kyiv trong chiến lược làm suy yếu hậu phương Nga.
Trong lúc lập trường của Mỹ và phương Tây còn thay đổi theo bối cảnh chính trị, Ukraine ngày càng phụ thuộc vào chính năng lực sản xuất trong nước để duy trì các đòn tấn công chiến lược. Và tên lửa Long Neptune – dù mới chỉ được nhìn thấy công khai lần đầu – đã chứng minh rằng nó sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trên chiến trường.
