Đại biểu Huỳnh Thị Phúc: Bay đi họp Quốc hội bị hoãn tới ba lần
Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận Luật Hàng không, Bộ trưởng nhấn mạnh các hãng cũng “sốt ruột” khi chậm chuyến, trong khi đại biểu đề nghị quy định rõ quyền lợi hành khách.
Chiều 12/11, trong khuôn khổ kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi). Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là tình trạng chậm, hủy chuyến bay và việc bảo đảm quyền lợi của hành khách. Cuối phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, đại diện cơ quan soạn thảo đã báo cáo, giải trình thêm về các nội dung được nêu ra.
Tỷ lệ chuyến bay đúng giờ chỉ đạt 65%
Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, trong 10 tháng đầu năm 2025, các hãng hàng không Việt Nam thực hiện khoảng 480.000 chuyến bay, vận chuyển gần 47 triệu hành khách, tăng so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, tỷ lệ chuyến bay đúng giờ chỉ đạt 65%, giảm gần 9 điểm phần trăm so với cùng kỳ.
Theo Bộ trưởng, nguyên nhân đến từ nhiều yếu tố cả khách quan lẫn chủ quan, trong đó có thời tiết xấu, thiếu hụt tàu bay, đứt gãy chuỗi cung ứng phụ tùng, hạ tầng sân bay hạn chế và mật độ khai thác quá cao tại các đầu mối lớn như Nội Bài và Tân Sơn Nhất.
Ông dẫn chứng: “Có chuyến bay vào sân bay Tân Sơn Nhất nhưng không có đường hạ cánh, phải chờ 15 phút, thậm chí cả tiếng đồng hồ ở trên trời. Các hãng hàng không cũng rất sốt ruột vì điều đó gây ô nhiễm môi trường, tốn kém nhiên liệu và ảnh hưởng dây chuyền đến lịch khai thác.”
Bộ trưởng nhấn mạnh, các hãng hoàn toàn không mong muốn tình trạng chậm, hủy chuyến xảy ra, song trong nhiều trường hợp họ bị động trước các yếu tố hạ tầng và thời tiết.
Cần quy định rõ quyền lợi của hành khách
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (TP.HCM) cho rằng dự thảo luật hiện mới dừng ở mức quy định khung, chưa nêu rõ trách nhiệm, chế tài và thời hạn hoàn tiền khi xảy ra chậm, hoãn hay hủy chuyến.
Bà nhấn mạnh: “Nếu không có cơ chế ràng buộc cụ thể thì quyền lợi của hành khách vẫn sẽ bị trôi lơ lửng như hiện nay.”
Đại biểu đề nghị các hãng hàng không phải công khai lý do chậm, hoãn, hủy chuyến và thời gian dự kiến khắc phục, đồng thời giới hạn số lần thay đổi thông báo không quá hai lần. Bà Phúc chia sẻ thêm: “Ngay tại Kỳ họp thứ 8 và 9, đã có những chuyến bay chở đại biểu Quốc hội đi họp bị hoãn đến ba lần và trễ hơn hai tiếng. Đó là thực tế mà nhiều đại biểu từng chứng kiến.”
Bà cũng kiến nghị quy định thời hạn hoàn tiền vé tối đa 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu hợp lệ. Nếu hãng chậm trễ, cần áp dụng chế tài hoặc bồi thường tương ứng. Ngoài ra, Cục Hàng không Việt Nam cần công bố định kỳ các chỉ số hoạt động của từng hãng như tỷ lệ hoàn tiền đúng hạn, tỷ lệ giải quyết khiếu nại, để tạo môi trường cạnh tranh minh bạch.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) cho rằng dự thảo luật cần cụ thể hóa các khái niệm còn mang tính định tính như “chậm kéo dài” hay “bồi thường ứng trước”.
Ông đề xuất cần quy định rõ ngưỡng thời gian theo cự ly bay, nguyên tắc bồi thường tối thiểu bằng tiền hoặc chứng từ có giá trị tương đương, chi trả trong vòng 7 ngày và cấm khấu trừ bất kỳ khoản phí nào khi hoàn tiền do lỗi hãng.
Bên cạnh đó, ông Hùng nhấn mạnh hành khách cần được lựa chọn giữa hoàn tiền hoặc chuyển sang chuyến bay khác mà không phải trả thêm chi phí nếu hãng không bố trí được chuyến thay thế trong 3 giờ. Ông cũng đề nghị không nên coi lý do kỹ thuật khai thác hay điều hành bay là yếu tố “bất khả kháng”, đồng thời cần có điều khoản riêng về thiệt hại do chậm vận chuyển và giới hạn trách nhiệm của hãng hàng không.
Các đại biểu thống nhất rằng hệ thống khiếu nại - bồi thường hiện nay còn phức tạp, thiếu đầu mối tiếp nhận và chưa có thời hạn xử lý rõ ràng.
Đại biểu Hùng đề xuất quy định rõ thời hạn phản hồi khiếu nại tối đa 3 ngày làm việc; chi trả bồi thường ứng trước trong 7 ngày; và giải quyết dứt điểm trong 30 ngày. Ông cũng kiến nghị thiết lập một đầu mối điện tử thống nhất để hành khách có thể theo dõi tiến trình giải quyết, công khai quy trình, biểu mẫu và trạng thái bồi thường nhằm tăng tính minh bạch.
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Minh khẳng định dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định mới về trách nhiệm của hãng hàng không khi chậm, hủy chuyến nhằm bảo đảm quyền lợi hành khách.
“Chúng ta đều mong muốn hạn chế tối đa tình trạng chậm, hủy chuyến. Tuy nhiên, đây là vấn đề liên quan đến cả hệ thống hạ tầng, điều hành bay và yếu tố thời tiết. Các hãng cũng rất sốt ruột, bởi họ chính là bên chịu thiệt hại đầu tiên,” Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông cho biết thêm, trong thời gian tới, khi năng lực hạ tầng hàng không được nâng cấp và các sân bay mới đi vào hoạt động, tình trạng chậm, hủy chuyến sẽ được cải thiện rõ rệt, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác và trải nghiệm của hành khách.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh kết luận: “Luật phải đủ cụ thể, đủ chặt chẽ để bảo đảm quyền lợi của người dân - những người trực tiếp sử dụng dịch vụ. Đồng thời, luật cũng cần khả thi để doanh nghiệp có thể thực hiện được, tạo sự hài hòa giữa quyền lợi hành khách và năng lực khai thác của hãng.”
Các ý kiến tại phiên họp đều thống nhất rằng việc sửa đổi luật lần này cần hướng tới mục tiêu bảo vệ hành khách, nâng cao tính minh bạch và tăng cường trách nhiệm của hãng hàng không trong bối cảnh ngành hàng không Việt Nam đang phát triển nhanh.