Quốc hội họp, xem xét chủ trương đầu tư Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, sau đó thảo luận dự án Luật Viên chức sửa đổi. Buổi chiều, Quốc hội tiếp tục biểu quyết Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2026 và thảo luận dự án Luật Thương mại điện tử sửa đổi.

Đáng chú ý, nội dung về Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình (Bắc Ninh), dự án hạ tầng hàng không quy mô lớn, được xem là “điểm nhấn chiến lược” của vùng Thủ đô sẽ được đưa ra xem xét, thảo luận và hoàn thiện hồ sơ để chuẩn bị thông qua chủ trương đầu tư.

Dự án chiến lược của vùng Thủ đô

Theo Tờ trình của Chính phủ, Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình là dự án cấp 4F theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), được đầu tư hoàn toàn bằng nguồn vốn tư nhân.

Dự án có quy mô khai thác 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến 2030, hướng tới 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm vào năm 2050. Cảng hàng không sẽ được xây dựng trên diện tích khoảng 1.885 ha, ảnh hưởng đến hơn 7.000 hộ dân và 118 tổ chức, với tổng mức đầu tư hơn 196 nghìn tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 khoảng 141 nghìn tỷ đồng.

Thời hạn hoạt động của dự án được xác định là 70 năm. Bắc Ninh dự kiến hoàn thành giải phóng mặt bằng trong tháng 12/2025, đảm bảo điều kiện khởi công sớm, hướng tới mục tiêu phục vụ Hội nghị Cấp cao APEC 2027.

Cảng Hàng không Gia Bình không chỉ đáp ứng nhu cầu vận tải hàng không đang tăng cao của vùng Thủ đô, mà còn giúp tái cấu trúc mạng lưới hàng không phía Bắc, hình thành mô hình “trung tâm kép” tương tự London (Heathrow – Gatwick) hay Tokyo (Narita – Haneda), góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng không Việt Nam trong khu vực.

Đảm bảo tính kết nối và bền vững trong quy hoạch

Trong phiên thảo luận ngày 12/11 về Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi, văn bản pháp lý điều chỉnh trực tiếp hoạt động của các sân bay mới như Gia Bình, nhiều đại biểu đã nhấn mạnh yêu cầu quy hoạch đồng bộ, đảm bảo kết nối vùng và tính bền vững.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) cho rằng việc phát triển cảng hàng không cần đặt trong tổng thể hệ thống giao thông quốc gia, tránh tình trạng đầu tư dàn trải hoặc trùng lặp chức năng. Ông đề nghị có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương trong khâu quy hoạch, phê duyệt dự án.

Đại biểu Tạ Đình Thi (Hà Nội) kiến nghị bổ sung điều khoản riêng về kết nối liên phương thức vận tải, tích hợp hạ tầng hàng không với đường sắt cao tốc, đường sắt đô thị, xe buýt, tàu điện, nhằm tạo hành trình liền mạch cho hành khách, giảm áp lực lên hệ thống giao thông đường bộ.

Trong khi đó, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề xuất quy định rõ hơn về quyền lợi hành khách trong các trường hợp chậm, hủy chuyến, đảm bảo tính minh bạch và công bằng giữa hành khách và hãng hàng không.

Các ý kiến đều thống nhất rằng hệ thống pháp luật phải được sửa đổi đồng bộ để hỗ trợ các dự án lớn như Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình, trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới phát triển ngành hàng không xanh, thông minh và bền vững, tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế.

Cảng hàng không “lưỡng dụng”

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình được thiết kế theo mô hình “lưỡng dụng”, phục vụ song song mục tiêu dân dụng và quốc phòng - an ninh. Dự án sẽ có nhà ga VIP rộng 5.000 m², đáp ứng yêu cầu đón tiếp nguyên thủ quốc gia, đoàn cấp cao và các sự kiện quốc tế lớn, đặc biệt là Hội nghị APEC 2027.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc quy hoạch và đầu tư sân bay phải gắn liền với quy hoạch tổng thể quốc gia, đảm bảo kết nối hạ tầng, an toàn bay và tầm nhìn phát triển dài hạn. Gia Bình vì thế không chỉ là một dự án kinh tế mà còn mang ý nghĩa chiến lược về an ninh và đối ngoại.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh cho biết, công tác bồi thường và tái định cư cho người dân trong khu vực dự án đang được triển khai “dân chủ, công khai và nhận được sự đồng thuận cao”.

Theo ông Thịnh, những khu vực có yếu tố tôn giáo, tín ngưỡng, nghĩa trang, vốn là thách thức lớn trong quá trình giải phóng mặt bằng đã được quy hoạch di chuyển đến vị trí mới tốt hơn, phù hợp phong tục địa phương. “Dự kiến trong tuần này, tỉnh sẽ chi trả xong tiền bồi thường cho người dân, đảm bảo tháng 12/2025 có mặt bằng sạch để khởi công xây dựng,” ông Thịnh khẳng định.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình đủ điều kiện thuộc thẩm quyền Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư, nhưng cần tiếp tục hoàn thiện một số nội dung then chốt. Ủy ban đề nghị rà soát năng lực tài chính của nhà đầu tư, minh bạch tỷ lệ vốn chủ sở hữu và vốn vay; bổ sung phương án bảo vệ môi trường, xử lý nền đất yếu, thoát nước, tác động thủy văn sông Ngụ; đồng thời xây dựng cơ chế bảo tồn 25 di tích lịch sử - văn hóa bị ảnh hưởng, tuân thủ quy định của Luật Di sản.

Báo cáo cũng nhấn mạnh yêu cầu đánh giá tính khả thi của tiến độ phục vụ APEC 2027, đảm bảo hoàn thành đúng hạn, và thiết lập cơ chế giám sát định kỳ 5 năm/lần để cập nhật doanh thu, chi phí, điều chỉnh linh hoạt thời hạn hoạt động.

Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi khẳng định: “Đây là dự án đặc biệt, vừa phục vụ phát triển kinh tế, vừa đảm bảo quốc phòng và đối ngoại. Quốc hội cần xem xét cơ chế đặc thù để triển khai khẩn trương, nhưng phải giám sát chặt chẽ, bảo đảm công khai, minh bạch và hiệu quả lâu dài.”

Theo các chuyên gia, việc đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình mang ý nghĩa chiến lược sâu rộng

Về kinh tế, sân bay sẽ mở rộng không gian phát triển của vùng Thủ đô, thu hút đầu tư, logistics, du lịch và công nghiệp công nghệ cao.

Về hàng không, dự án giúp chia sẻ áp lực cho Nội Bài, tạo năng lực khai thác song song hai trung tâm hàng không lớn ở miền Bắc.

Về đối ngoại, Gia Bình sẽ trở thành cửa ngõ mới hiện đại, đủ khả năng đón các chuyến bay quốc tế đường dài, phục vụ sự kiện ngoại giao lớn.

Về an ninh - quốc phòng, dự án góp phần tăng cường năng lực ứng phó linh hoạt, bảo vệ vùng trọng yếu phía Bắc của đất nước.

Cùng với các nội dung kinh tế - xã hội quan trọng khác, Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình được xem là một trong những dự án trọng tâm được Quốc hội đặc biệt quan tâm trong kỳ họp lần này. Dự án không chỉ là một công trình giao thông quy mô lớn, mà còn là bước ngoặt chiến lược trong quy hoạch phát triển vùng Thủ đô, đánh dấu giai đoạn mới trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng hàng không Việt Nam - bền vững, thông minh và đạt chuẩn quốc tế.

Phương Thảo