Chính sách

EU siết chặt quảng cáo “xanh” trong ngành hàng không

Phương Thảo • 08/11/2025 14:13

EU siết chặt quảng cáo “xanh” trong hàng không, yêu cầu minh bạch phát thải carbon và cảnh báo hành khách.

Ủy ban châu Âu (EC) ngày 7/11 thông báo 21 hãng hàng không tại châu Âu đã thống nhất chấm dứt các tuyên bố gây hiểu lầm về khả năng trung hòa khí thải carbon từ các chuyến bay.

Theo thỏa thuận, các hãng sẽ không được quảng cáo, lượng khí thải của một chuyến bay có thể “được bù đắp hoặc triệt tiêu trực tiếp” thông qua đóng góp vào các dự án môi trường hoặc sử dụng nhiên liệu thay thế. EC cảnh báo những thông điệp như vậy có thể dẫn đến hành vi “tẩy xanh”, khiến hành khách đánh giá sai tác động thực tế của ngành hàng không đối với khí hậu.

Ủy ban châu Âu nhấn mạnh: “Để không gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng, các hãng hàng không phải tránh sử dụng ngôn ngữ mơ hồ về môi trường và đảm bảo, mọi tuyên bố liên quan đến hiệu suất môi trường trong tương lai đều phải được chứng minh”.

Các hãng cũng cam kết minh bạch hơn trong công bố dữ liệu phát thải và phải cung cấp bằng chứng khoa học cho mọi tuyên bố về hiệu quả môi trường. EC nhấn mạnh, mọi lời quảng cáo cần tránh ngôn ngữ mơ hồ và các cam kết về cải thiện môi trường trong tương lai phải được chứng minh bằng số liệu xác thực.

Thỏa thuận là kết quả của quá trình tham vấn giữa EC, các hãng hàng không và các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng, diễn ra trong bối cảnh nhiều vụ kiện “tẩy xanh” trong ngành hàng không châu Âu thời gian qua.

Trước đó, tháng 3/2024, Tòa án Hà Lan kết luận hãng KLM vi phạm luật quảng cáo vì đưa ra thông điệp gây hiểu nhầm về tính bền vững của các chuyến bay. Tại Đức, Lufthansa cũng bị yêu cầu ngừng quảng bá hoạt động bù trừ carbon, trong khi Air France đã chuyển từ chương trình bù trừ khí thải sang khuyến khích hành khách đóng góp vào quỹ phát triển nhiên liệu hàng không bền vững (SAF).

Hiệu quả thực tế của các biện pháp bù trừ carbon

Theo ông Richard Aboulafia, chuyên gia hàng không tại Teal Group (Mỹ), các chương trình bù trừ carbon chỉ là giải pháp bổ trợ, không thể thay thế cắt giảm phát thải trực tiếp.

“

Một chuyến bay có thể xả hàng tấn CO2 trong vài giờ, trong khi một dự án trồng rừng cần nhiều năm mới hấp thụ lượng tương đương. Việc quảng cáo rằng lượng khí thải được ‘triệt tiêu hoàn toàn’ là không thực tế

Ông Richard Aboulafia, chuyên gia hàng không tại Teal Group (Mỹ)

Các chuyên gia cũng lưu ý, SAF hiện mới chỉ thay thế được một phần nhiên liệu truyền thống, với chi phí sản xuất cao và nguồn cung hạn chế, do đó không thể dựa vào SAF để đạt “carbon neutral” trong ngắn hạn.

EC nhấn mạnh, nếu quảng cáo không minh bạch, hành khách dễ hình thành nhận thức sai, từ đó duy trì thói quen bay nhiều mà không quan tâm tác động môi trường thực tế.

Đo lường phát thải CO2 cho từng chuyến bay là một thách thức. Các công cụ tính toán đa dạng, với phương pháp và giả định khác nhau, dẫn đến rủi ro nhầm lẫn cho hành khách.

Động thái của EU cũng đặt ra bài học quan trọng cho ngành hàng không Việt Nam, nơi các hãng bắt đầu áp dụng SAF và một số chương trình bù trừ carbon.

Hãng Hàng không Việt Nam cần chủ động minh bạch thông tin phát thải và tránh ngôn từ gây hiểu lầm khi quảng cáo tính bền vững của các chuyến bay quốc tế. Việc tuân thủ các chuẩn mực quốc tế không chỉ nâng cao uy tín mà còn giảm rủi ro pháp lý nếu khai thác đường bay tới châu Âu.

Cam kết quốc tế

EU xem việc kiểm soát quảng cáo “xanh” là một bước quan trọng để đạt mục tiêu “Net Zero”, đồng thời tạo chuẩn mực trước Hội nghị COP30 tại Brazil. Việc minh bạch hóa thông tin giúp hành khách đưa ra quyết định có trách nhiệm hơn, thúc đẩy ngành hàng không giảm phát thải thực sự thay vì chỉ dựa vào bù trừ carbon.

Hiện ngành hàng không chiếm khoảng 3% lượng phát thải CO₂ toàn cầu, nhưng tác động tổng thể còn lớn hơn nhờ phát thải nhiều loại khí nhà kính khác và hiệu ứng vệt ngưng tụ ở độ cao lớn.

Các quy định về quảng cáo “xanh” của EU hiện được đánh giá là nghiêm ngặt nhất trên thế giới, vượt xa các chuẩn mực ở Mỹ hay nhiều nước châu Á, nơi các quy định tương tự vẫn chưa được ban hành hoặc chỉ mang tính khuyến nghị.

Ở châu Âu, động thái này không chỉ nhằm bảo vệ người tiêu dùng mà còn đặt ra một tiêu chuẩn minh bạch và trách nhiệm môi trường cho toàn ngành hàng không. Việc áp dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) và các chương trình bù trừ carbon trên toàn cầu vẫn còn hạn chế, chủ yếu do chi phí sản xuất cao, nguồn cung giới hạn và hiệu quả thực tế chưa thể đáp ứng toàn bộ nhu cầu giảm phát thải.

Bên cạnh đó, các hãng châu Á, trong đó có Việt Nam, sẽ phải cân nhắc chiến lược marketing và truyền thông khi khai thác đường bay quốc tế, tránh sử dụng ngôn từ gây hiểu lầm về tính bền vững. Việc tuân thủ chuẩn mực này không chỉ nâng cao uy tín và trách nhiệm xã hội mà còn giảm rủi ro pháp lý khi tham gia thị trường châu Âu, đồng thời thúc đẩy ngành hàng không toàn cầu đi theo hướng minh bạch, bền vững hơn.

Phương Thảo