Boeing bế tắc trong đàm phán lao động, đối mặt nguy cơ đình công kéo dài
Giữa lúc ngành hàng không - quốc phòng Mỹ đang chịu sức ép lớn về tiến độ và chi phí, tập đoàn Boeing tiếp tục rơi vào thế bế tắc trong nỗ lực thương lượng với người lao động.
Ngày 26/10, hơn 3.000 công nhân thuộc bộ phận quốc phòng của hãng tại khu vực St. Louis, bang Missouri đã bỏ phiếu bác đề xuất hợp đồng mới nhất, khiến cuộc đình công bước sang tuần thứ 13 - một trong những cuộc đình công kéo dài nhất trong lịch sử gần đây của tập đoàn.
Theo tuyên bố của Nghiệp đoàn Công nhân Cơ khí và Hàng không quốc tế (IAM) khu vực 837, Boeing vẫn chưa đáp ứng được “những yêu cầu cốt lõi” của người lao động. Chủ tịch IAM Quốc tế Brian Bryant chỉ trích hãng đã “không thực sự lắng nghe tiếng nói của công nhân”, nhấn mạnh rằng ban lãnh đạo Boeing “tiếp tục xem nhẹ những con người đang trực tiếp chế tạo nên các máy bay chiến đấu tiên tiến nhất thế giới”.
Ở chiều ngược lại, Boeing bày tỏ thất vọng trước kết quả bỏ phiếu và tuyên bố sẽ “kích hoạt kế hoạch dự phòng” để duy trì sản xuất trong khi đình công tiếp diễn. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định kế hoạch này khó có thể bù đắp được tác động thực tế, khi nhiều dây chuyền sản xuất đang bị đình trệ, đặc biệt là chương trình tiêm kích F-15EX, mẫu chiến đấu cơ chủ lực được Không quân Mỹ kỳ vọng thay thế phi đội F-15 cũ.
Mâu thuẫn chưa thể tháo gỡ
Đề xuất hợp đồng 5 năm mới của Boeing gần như không mang lại đột phá. Hãng giảm khoản thưởng ký hợp đồng, bổ sung 3.000 USD cổ phiếu chia trong 3 năm, thưởng giữ chân nhân viên 1.000 USD sau 4 năm, và tăng lương cho nhóm công nhân có thâm niên từ năm thứ tư của hợp đồng.
Phó Chủ tịch Boeing Dan Gillian cho rằng hãng đã “phải thực hiện nhiều đánh đổi” để duy trì các phúc lợi này, bao gồm việc cắt giảm mức tăng lương theo giờ và các khoản phụ cấp làm việc ca đặc biệt.
Tuy nhiên, phía nghiệp đoàn IAM vẫn cho rằng đề xuất này chưa đáp ứng công bằng mong muốn của người lao động. Đại diện công đoàn yêu cầu Boeing tăng đóng góp vào quỹ hưu trí và đưa ra khoản thưởng ký hợp đồng 12.000 USD, tương đương mức mà công nhân bộ phận hàng không thương mại của hãng tại vùng Tây Bắc nước Mỹ từng nhận được sau cuộc đình công năm 2024.
Ông Gillian khẳng định đây là “thỏa thuận mang tính cột mốc và dẫn đầu thị trường”, đồng thời tuyên bố Boeing sẽ không tăng tổng giá trị hợp đồng, chỉ điều chỉnh cấu trúc phúc lợi trong phạm vi đã đề xuất. Quan điểm cứng rắn này khiến các cuộc đàm phán giữa hai bên tiếp tục rơi vào ngõ cụt.
Bế tắc với người lao động diễn ra chỉ ít ngày trước khi Boeing dự kiến công bố báo cáo tài chính quý III/2025 (ngày 30/10). Giới phân tích dự đoán hãng sẽ tiếp tục thua lỗ, có thể ghi nhận khoản chi phí hàng tỷ USD liên quan đến chương trình máy bay 777X - vốn chậm tiến độ 6 năm và vẫn chưa được cấp phép bay thương mại.
Tháng 9 vừa qua, ban lãnh đạo IAM từng phê chuẩn một đề xuất hợp đồng 4 năm, với chi phí cao hơn khoảng 50 triệu USD so với phương án của Boeing, song hãng từ chối xem xét. Trong khi đó, thông tin cho biết Giám đốc điều hành Boeing Kelly Ortberg có thể nhận mức lương 22 triệu USD trong năm nay càng khiến làn sóng bất bình trong đội ngũ công nhân dâng cao.
Ngày 16/10, IAM đã nộp đơn khiếu nại lên Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB), cáo buộc Boeing “thương lượng không thiện chí”. Chủ tịch Bryant tuyên bố: “Đã đến lúc Boeing phải thôi ‘keo kiệt’ với những người lao động đã làm nên thành công của hãng, và đưa ra một thỏa thuận công bằng, tôn trọng kỹ năng cùng sự hy sinh của họ”.
Nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng
Sau hơn 3 tháng đình công, nhiều công nhân đang phải sống dựa vào khoản trợ cấp 300 USD/tuần từ nghiệp đoàn, hoặc tìm việc làm tạm thời để trang trải cuộc sống. Boeing xác nhận bảo hiểm y tế của người đình công đã hết hiệu lực từ ngày 30/8, càng khiến tình hình thêm khó khăn.
Mặc dù hãng khẳng định đã triển khai kế hoạch ứng phó để duy trì sản xuất, song theo báo cáo của Tướng Kenneth Wilsbach gửi Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ ngày 9/10, việc bàn giao tiêm kích F-15EX cho Không quân Mỹ đã bị trì hoãn đáng kể.
Các chuyên gia nhận định, nếu đình công kéo dài thêm vài tuần nữa, Boeing có thể đối mặt nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng trong các chương trình quốc phòng trọng điểm, đồng thời làm suy yếu hình ảnh của hãng trong mắt Lầu Năm Góc - đối tác chủ lực của mảng sản xuất quân sự.
Cuộc đình công tại St. Louis không chỉ là vấn đề nội bộ của Boeing, mà còn phản ánh làn sóng bất mãn gia tăng trong ngành hàng không – quốc phòng Mỹ, nơi người lao động yêu cầu mức lương và phúc lợi tương xứng với năng suất và rủi ro công việc.
Trong bối cảnh Boeing đang vật lộn với các vấn đề chất lượng, chậm giao hàng và thiệt hại tài chính kéo dài, sự bế tắc hiện nay được xem là “phép thử niềm tin” giữa ban lãnh đạo và lực lượng lao động.
Nếu không sớm đạt được thỏa thuận, Boeing có nguy cơ mất thêm nhiều kỹ sư và công nhân lành nghề, đồng thời đối mặt với thiệt hại kinh tế, uy tín lâu dài. Với một tập đoàn đang nỗ lực khôi phục hình ảnh sau hàng loạt khủng hoảng, đây có thể là đòn giáng mới vào hành trình tái thiết niềm tin đối với người lao động, khách hàng và nhà đầu tư.