Boeing 777-300ER bị 'khai tử', Airbus A350 trỗi dậy

Sau gần hai thập kỷ thống trị bầu trời đường dài, Boeing chính thức ngừng sản xuất mẫu 777-300ER, dòng máy bay thân rộng bán chạy nhất lịch sử hàng không thương mại.

Quyết định này không chỉ khép lại một kỷ nguyên vàng của tập đoàn Mỹ mà còn phản ánh sự dịch chuyển lớn trong cấu trúc ngành hàng không toàn cầu, nơi Airbus A350 đang nổi lên như đối thủ nặng ký, định hình tương lai vận tải hàng không đường dài.

Kỷ nguyên 777-300ER

Ra mắt năm 2004, Boeing 777-300ER nhanh chóng trở thành “con cưng” của nhiều hãng hàng không nhờ tầm bay tới 7.370 hải lý và khả năng chuyên chở gần 400 hành khách. Đây là mẫu máy bay kết hợp được cả hai yếu tố là sức chứa lớn như máy bay bốn động cơ và tính kinh tế vượt trội của dòng hai động cơ.

Động cơ GE90 từng là loại động cơ thương mại lớn và mạnh nhất thế giới giúp chiếc 777-300ER vận hành hiệu quả, giảm chi phí nhiên liệu và mở ra khả năng khai thác nhiều đường bay thẳng xuyên lục địa. Không ít hãng hàng không châu Á và Trung Đông, từ Emirates, Qatar Airways đến Singapore Airlines, đã xây dựng thương hiệu toàn cầu nhờ dòng máy bay này.

Theo giới phân tích, 777-300ER chính là sản phẩm đưa Boeing trở thành bá chủ thị trường máy bay thân rộng trong suốt hai thập kỷ qua. Dữ liệu bàn giao năm 2024 cho thấy Boeing chỉ còn giao duy nhất một chiếc 777-300ER, đánh dấu sự kết thúc của chương trình. Giới chuyên gia nhận định, đây là bước ngoặt tất yếu khi hãng quyết định dồn nguồn lực vào dòng 777X, phiên bản hiện đại hóa với cánh gấp bằng sợi carbon và khoang hành khách rộng hơn.

Việc ngừng sản xuất cũng phản ánh thay đổi trong nhu cầu thị trường. Sau đại dịch COVID-19, các hãng hàng không ngày càng ưu tiên dòng máy bay tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện môi trường và linh hoạt hơn về quy mô, thay vì những “khổng lồ” như 777-300ER.

Airbus và lợi thế A350

Nếu Boeing có 777-300ER thì Airbus có A350 XWB, mẫu máy bay được coi là “kẻ kế thừa” hợp thời hơn trong kỷ nguyên giảm khí thải.

A350 sử dụng vật liệu composite chiếm tới hơn 50% khung thân, giúp giảm trọng lượng và tiết kiệm nhiên liệu. Nhờ vậy, nhiều hãng hàng không đã chuyển hướng sang A350 như lựa chọn chủ lực cho các đường bay dài. Thậm chí, Emirates, hãng vốn nổi tiếng trung thành với Boeing 777 cũng đã tăng đơn hàng A350 để cân bằng đội bay.

Trong khi đó, Boeing 777X, dù hứa hẹn nhiều cải tiến, lại đối mặt với tiến độ chậm trễ kéo dài. Dự án liên tục lùi ngày bàn giao do các vấn đề kỹ thuật và quy định, khiến Airbus tận dụng cơ hội mở rộng thị phần.

Song song với sự chuyển dịch ở phân khúc thân rộng, Boeing còn phải đối mặt với “cơn đau đầu” khác ở phân khúc hẹp, dòng 737 MAX. Các biến thể Max 7 và Max 10 đang gặp vướng mắc trong quy trình chứng nhận an toàn từ Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA).

Theo các chuyên gia, sự kết thúc của 777-300ER và sự trỗi dậy của A350 phản ánh rõ ba xu thế lớn đang định hình ngành hàng không toàn cầu. Trước hết là cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa Mỹ và châu Âu, khi Boeing và Airbus vẫn chia đôi thị trường thân rộng, song Airbus đang chiếm ưu thế nhờ những dòng máy bay đáp ứng tốt hơn các tiêu chí về môi trường và hiệu quả vận hành.

Thứ hai, niềm tin và an toàn trở thành yếu tố sống còn, đặc biệt sau những vướng mắc liên quan đến chứng nhận 737 MAX, cho thấy cơ quan quản lý hàng không ngày càng siết chặt tiêu chuẩn, buộc nhà sản xuất phải minh bạch và kiên định hơn với chất lượng. Cuối cùng, áp lực môi trường là thách thức không thể né tránh.

Với các yêu cầu cắt giảm khí thải CO2 từ ICAO và nhiều tổ chức quốc tế, các hãng bay buộc phải chuyển sang thế hệ máy bay mới tiết kiệm nhiên liệu, dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn.

Giới phân tích cho rằng, Boeing cần chứng minh hai yếu tố là đảm bảo tiến độ giao hàng để lấy lại niềm tin khách hàng, và chứng minh được lợi ích kinh tế, môi trường đủ sức cạnh tranh với A350. Trong khi đó, Airbus tiếp tục gia tăng đơn hàng A350 và tận dụng lợi thế “đi trước một bước”.

Dù vậy, các chuyên gia cũng nhận định, thị trường hàng không đường dài có thể đủ lớn cho cả hai “ông lớn”. Sự cạnh tranh trực diện giữa Boeing 777X và Airbus A350 sẽ là tâm điểm trong thập kỷ tới, định hình lại bầu trời quốc tế sau kỷ nguyên của 777-300ER.