AirAsia tái khởi động kế hoạch đặt chân vào thị trường Việt Nam
AirAsia xác nhận đang đàm phán với đối tác Việt Nam, mở lại kế hoạch thâm nhập thị trường đầy tiềm năng sau nhiều lần lỡ hẹn trong gần hai thập kỷ.
Hãng hàng không giá rẻ AirAsia, thuộc tập đoàn Capital A, xác nhận đang trong quá trình trao đổi với một đối tác địa phương tại Việt Nam nhằm mở rộng sự hiện diện trong khu vực ASEAN.
Tuy nhiên, ông Tan Sri Tony Fernandes, CEO của Capital A cho biết, các cuộc đàm phán vẫn đang diễn ra và chưa có thỏa thuận nào được ký kết.
"Không có gì bí mật khi tôi đã mong muốn hoạt động tại Việt Nam từ lâu. Với tư cách là một hãng hàng không ASEAN, việc có mặt tại một trong những quốc gia năng động và giàu tiềm năng nhất khu vực là điều hoàn toàn hợp lý", ông Fernandes chia sẻ trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Bernama bên lề Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN 2025.
"Tôi có thể khẳng định chúng tôi đang thảo luận với một đối tác Việt Nam, nhưng chưa có gì được chốt", CEO của Capital A nói, cho biết rằng các cuộc trao đổi diễn biến tích cực, song cũng lưu ý rằng từ đàm phán đến triển khai thực tế có nhiều thách thức.
“Dù vậy, tôi lạc quan hơn bao giờ hết về khả năng AirAsia hiện diện tại Việt Nam”, ông nhấn mạnh.
Ngoài Việt Nam, AirAsia cũng đang có những cuộc tiếp xúc ban đầu tại Lào và Brunei. Như vậy, chỉ còn Myanmar và Singapore là hai thị trường ASEAN mà hãng chưa đặt chân tới.
“Tôi từng rất kiên trì theo đuổi kế hoạch hoạt động tại Singapore, nhưng giờ đây có lẽ chúng tôi đã từ bỏ ý định đó”, ông Fernandes thừa nhận.
Ông khẳng định tham vọng mở rộng khắp ASEAN trước khi nghỉ hưu: “Ước mơ của tôi là đưa AirAsia hiện diện ở càng nhiều quốc gia ASEAN càng tốt. Và tôi đặc biệt kỳ vọng vào Việt Nam”.
Cho đến nay, AirAsia đã nhận được chứng chỉ khai thác hàng không để hoạt động tại 5 quốc gia ASEAN, gồm Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines và Campuchia.
Nếu văn phòng tại Việt Nam của AirAsia cất cánh, hãng sẽ trở thành hãng hàng không giá rẻ thứ ba trên thị trường, sau Vietjet và Pacific Airlines (công ty con của Vietnam Airlines).
AirAsia và những lần lỡ hẹn với thị trường Việt Nam
Thực tế, AirAsia đã nhiều lần tìm cách thâm nhập thị trường hàng không Việt Nam nhưng đều bất thành.
Năm 2005, hãng từng tham gia cuộc đua góp vốn tái cơ cấu Pacific Airlines (nay là Jetstar Pacific) cùng Temasek (Singapore) và Qantas (Australia). Tuy nhiên, AirAsia thất bại vì muốn góp vốn bằng máy bay, trong khi Pacific cần vốn tiền mặt.
Hai năm sau đó, AirAsia lại bắt tay với Vinashin để thành lập hãng Vina AirAsia, dự kiến vốn đầu tư 30 triệu USD và đội bay 9 chiếc. Nhưng dự án không thành, do thời điểm đó Chính phủ chưa có chủ trương cho thành lập hãng hàng không mới, nhất là hãng hàng không có vốn đầu tư nước ngoài.
Lần thứ ba, AirAsia tìm đường vào Việt Nam bằng việc mua 30% cổ phần Vietjet Air (khoảng 9 triệu USD, tương đương 180 tỷ đồng) vào tháng 2/2010. Kế hoạch lập liên doanh VietJet AirAsia dự kiến khai thác ngay từ cuối tháng 7/2010 với 4 máy bay Airbus A320.
Tuy nhiên, một lần nữa, việc đầu tư này gặp trục trặc khi điều kiện tiên quyết: VietJet Air phải được phép sử dụng thương hiệu AirAsia cho các hoạt động thương mại, đã không được cơ quan quản lý chấp thuận. Sau gần 2 năm chờ đợi và đeo đuổi liên doanh với VietJet Air, AirAsia đành phải thoái vốn và từ bỏ tham vọng của mình.
Nỗ lực gần nhất là năm 2018, AirAsia ký biên bản ghi nhớ với Công ty hàng không Hải Âu (thuộc Tập đoàn Thiên Minh) để thành lập một hãng bay giá rẻ tại Việt Nam. Ông Fernandes khi ấy tự tin “giấc mơ lớn” sẽ thành hiện thực, thậm chí đặt mục tiêu chuyến bay đầu tiên cất cánh vào tháng 8 năm đó. Nhưng chỉ vài tháng sau, AirAsia Investment, Gumin và Hải Âu đã chính thức hủy bỏ thỏa thuận liên doanh.
Dù vậy, ông Fernandes nhiều lần khẳng định ông vẫn đặc biệt quan tâm tới thị trường Việt Nam, nhờ vị trí địa lý chiến lược, tốc độ phát triển của ngành hàng không và tiềm năng tăng trưởng dài hạn.
Gỡ bỏ "cái bóng" Covid-19
Trở lại với hoạt động của Capital A, ngoài chiến lược mở rộng, ông Fernandes cũng cho biết tập đoàn kỳ vọng hoàn tất việc chuyển nhượng mảng hàng không cho AirAsia X Bhd (AAX) vào tháng 10, qua đó mở đường để tập đoàn xin gỡ bỏ tình trạng doanh nghiệp PN17 trước cuối năm nay.
Theo CEO Capital A, để hoàn tất thương vụ trên, cần đáp ứng ba điều kiện: huy động được 1 tỷ ringgit vốn (khoảng 210 triệu USD), hoàn tất 6 thư chấp thuận và nhận được miễn trừ từ Sở Giao dịch Chứng khoán Thái Lan về yêu cầu chào mua công khai.
“Chúng tôi đang tiến triển tốt. Khi công bố đã hoàn thành ba điều kiện then chốt, phần còn lại chỉ là thủ tục giấy tờ, mất khoảng ba đến bốn tuần. Tôi tin rằng trong tháng 10 sẽ có thể đưa ra thông báo chính thức”, ông Fernandes nói.
Ông mô tả tiến trình tái cấu trúc tập đoàn như một chiếc máy bay: “Chúng tôi đã rời ống lồng, ra đường băng, đang lăn bánh và sẵn sàng cất cánh”.
PN17 là một quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán Malaysia. Doanh nghiệp bị xếp vào diện PN17 khi rơi vào tình trạng tài chính khó khăn hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn niêm yết.
Capital A bị xếp vào diện PN17 từ tháng 1/2022 do tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 đối với ngành hàng không. Ông Fernandes hy vọng đến cuối tháng 11 hoặc tháng 12 năm nay, tập đoàn sẽ chính thức khép lại giai đoạn khó khăn này.
“Đại dịch, cùng với quy định PN17, đã tạo ra gánh nặng khổng lồ. Nhưng tôi tin rằng quá trình tái cấu trúc này sẽ mở ra một khởi đầu mới”, ông nói.
Theo ông Fernandes, việc chuyển nhượng mảng hàng không là bước đi quan trọng để Capital A hướng tới mục tiêu dài hạn, đó là xây dựng một tập đoàn hàng không, dịch vụ hàng không mang tầm khu vực, tinh gọn và sẵn sàng tăng trưởng.
Ông cũng nhấn mạnh thành công của Capital A trong việc gây dựng 6 công ty mới trong giai đoạn đại dịch, hiện trở thành trụ cột cho danh mục đa dạng hóa của tập đoàn.
Bao gồm: Asia Digital Engineering, đơn vị bảo trì, sửa chữa và đại tu máy bay; Teleport, bộ phận hậu cần và vận chuyển hàng hóa; AirAsia Move, công ty du lịch trực tuyến nội địa đầu tiên của Malaysia; Santan, một thương hiệu thực phẩm Đông Nam Á đã tiếp thị thành công các suất ăn trên chuyến bay của AirAsia trên mặt đất; BigPay, nền tảng công nghệ tài chính; và ABC, một liên doanh mới tập trung vào thương hiệu, lòng trung thành và tài sản kỹ thuật số.
“Những công ty này trước Covid-19 chưa hề tồn tại, nhưng nay đã trở thành doanh nghiệp thực thụ, đóng góp cho nền kinh tế Malaysia. Người ta từng nghi ngờ liệu chúng tôi có sống sót qua đại dịch hay không, nhưng giờ đây chúng tôi đã tạo dựng được các lĩnh vực kinh doanh mang lại giá trị dài hạn. Nhóm hàng không sẽ trở nên mạnh mẽ hơn”, ông Fernandes tuyên bố.
Ông cũng tiết lộ Capital A đang tìm kiếm cơ hội trên thị trường vốn ngoài Malaysia, trong đó có khả năng niêm yết kép tại Hong Kong, với sự quan tâm lớn từ giới đầu tư Trung Quốc.