Tự học qua video, nam sinh chế tạo tên lửa bay 400 m

Zhang Shijie, 18 tuổi, sống tại một ngôi làng ở tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc. Cậu đam mê chế tạo tên lửa từ năm lớp 8, sau khi xem buổi phát sóng trực tiếp một vụ phóng tên lửa cùng cha mình.

Mới đây, Zhang vui mừng thông báo rằng cậu đã trúng tuyển ngành kỹ thuật hàng không vũ trụ của Đại học Hàng không Vũ trụ Thẩm Dương, một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu Trung Quốc về lĩnh vực này.

Không có kiến thức nền tảng về chế tạo tên lửa, Zhang tìm đến các nền tảng video ngắn để học hỏi, tiếp thu kiến thức từ các video chia sẻ về tên lửa tự chế. Tính đến tháng 11/2023, Douyin, phiên bản TikTok ở Trung Quốc, có tới 4,7 triệu video thí nghiệm khoa học, trong đó video về tên lửa chạy bằng nước tăng gấp 8 lần trong năm đó.

Cô Long Yanjiao, giáo viên trung học của Zhang, cho biết internet đã “hỗ trợ rất nhiều” trong việc nuôi dưỡng đam mê của cậu, khi nguồn lực của trường làng rất hạn chế.

Tận dụng mọi công cụ sẵn có, Zhang dần nâng cao kỹ năng. Cậu sử dụng chiếc laptop cũ của chị gái để tham gia nhiều diễn đàn sáng tạo khoa học trực tuyến.

Ban đầu, Zhang cạo nitrat từ chuồng lợn của gia đình để làm nhiên liệu, nấu với đường và nước ngay trong bếp. Tuy nhiên, nhận thấy nhiên liệu bị tạp chất, cậu áp dụng kiến thức lọc học ở trường để tinh chế nhiên liệu từ phân bón.

Zhang từng thử dùng ống nhựa PVC và xi măng để chế tạo động cơ tên lửa, song không thành công. Sau đó, cậu tự học phần mềm thiết kế và mô hình 3D, mua một chiếc máy in 3D cũ bằng tiền lì xì Tết cùng khoản vay từ bạn bè để in các bộ phận tên lửa.

Trong ngày sinh nhật tháng 6/2023, Zhang mời cha và các bạn cùng lớp chứng kiến vụ phóng thử đầu tiên. Dù thất bại vì trời mưa, cậu đã thành công trong lần phóng hôm sau.

Sau hơn 100 lần thử, Zhang đã phát triển được bốn loại động cơ, nhiều tên lửa một tầng và một tên lửa hai tầng có thể đạt tới độ cao 400 m.

Trường học cũng ủng hộ nỗ lực của Zhang, tài trợ 3.500 nhân dân tệ (khoảng 13 triệu đồng), hỗ trợ tuyển thêm học sinh cùng tham gia và thiết kế riêng cho nhóm một phòng làm việc.

Zhang gọi căn phòng đó là “ngôi nhà tinh thần” của mình. Cậu cũng cách bán một số sản phẩm cho các tổ chức, dùng tiền thu được để trả nợ bạn bè và nuôi dưỡng đam mê của mình.

Cô Long, người đã có 30 năm giảng dạy, nhận xét rằng Zhang là học sinh đầu tiên cô gặp có niềm đam mê khoa học sâu sắc đến vậy.

Bà nhấn mạnh: “Đam mê chính là người thầy tốt nhất của mỗi con người”.

Gia đình Zhang luôn ủng hộ ước mơ của cậu. Cha cậu làm nghề lái xe công nghệ ở thành phố Trường Sa, còn mẹ làm bảo mẫu tại một thành phố khác.

Cha Zhang cho biết con trai ông khác với nhiều đứa trẻ khác. Thay vì mê trò chơi điện tử, cậu luôn thích tháo rời đồ chơi để khám phá cấu tạo bên trong.

Nói về việc đỗ đại học, Zhang chia sẻ mục tiêu cuối cùng của mình là “thiết kế một tên lửa thật sự”.

Một cư dân mạng bình luận: “Trẻ em ở nông thôn thường gặp khó khăn khi theo đuổi sở thích khoa học công nghệ, vì trường lớp thiếu thốn và cha mẹ lo ngại chuyện tốn kém hoặc sao nhãng học hành”.

Một người khác suy ngẫm: “Hạt giống gieo khi còn nhỏ có thể lớn thành cây to, miễn là được chăm sóc đúng cách”.

Hoa Vũ