Tỉ lệ hành khách sử dụng sinh trắc học tại sân bay còn thấp
Tỉ lệ hành khách sử dụng sinh trắc học toàn trình tại các sân bay có xu hướng tăng dần, khả năng đáp ứng về cơ sở hạ tầng, thiết bị tại nhiều sân bay vẫn chưa hoàn thiện.
Cùng với đó, thời gian qua vẫn còn tình trạng phát sinh lỗi kết quả về chậm hoặc không thành công tại cửa an ninh tự động ở một số cảng hàng không khiến hành khách e ngại với trải nghiệm mới.
Hạ tầng chưa thể đáp ứng ngay
Theo Chỉ thị 24 của Thủ tướng về việc thúc đẩy triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp gắn với dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử, từ ngày 1/12 tới, phần lớn khách bay nội địa sẽ đi thẳng qua an ninh và ra cửa lên máy bay bằng sinh trắc học gắn với VNeID hoặc qua kiosk tự phục vụ. Quầy truyền thống chỉ còn dành cho người có hành lý ký gửi và các trường hợp đặc biệt.
Lãnh đạo Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, việc ứng dụng công nghệ sinh trắc học vào quy trình thủ tục hàng không là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Giai đoạn từ giữa tháng 8 đến 15/9 vừa qua được ACV đánh giá là giai đoạn cao điểm và mang tính then chốt trong việc mở rộng phạm vi áp dụng cũng như gia tăng tỷ lệ hành khách trải nghiệm dịch vụ sinh trắc học toàn trình.
Do đó, đơn vị này đã khảo sát, lắp đặt các thiết bị như kiosk xác thực sinh trắc học cũng như thiết bị phục vụ kiểm tra an ninh bằng công nghệ sinh trắc học. Tuy nhiên, điều khó khăn hiện nay là việc nhập khẩu, lắp đặt hệ thống công nghệ cao như e-gate, camera nhận diện, đường truyền kép dự phòng...
Đây là những công việc cần thời gian, không thể hoàn thành gấp trong thời gian ngắn. Hơn nữa, chi phí đầu tư cho các hệ thống thiết bị hiện đại này cũng ở mức cao. Toàn bộ hệ thống để thực hiện quét sinh trắc học tại sân bay bao gồm cổng tự động, camera AI và phần mềm tích hợp. Cùng với đó là chi phí đào tạo đội ngũ "trợ lý số" tại sân bay.
“Phía ACV cũng đã khảo sát nhu cầu lắp đặt thiết bị của từng cảng hàng không, sân bay để bổ sung trong thời gian tới”, đại diện ACV cho biết thêm.
Cũng theo ACV, doanh nghiệp này đã phối hợp cùng các đơn vị liên quan để bảo đảm hạ tầng thiết bị, quy trình khai thác và công tác hướng dẫn hành khách được thực hiện đồng bộ.
Tuy vậy, hiện nay ứng dụng sinh trắc học thông qua ứng dụng định danh điện tử VNeID vẫn chưa áp dụng với một số đối tượng. Cụ thể như trẻ em chưa có tài khoản định danh điện tử VNeID; người trên 60 tuổi do sự thay đổi nét mặt nhanh nên sinh trắc học chưa có độ chính xác cao; người qua phẫu thuật thẩm mỹ mà chưa cập nhật định danh, người nước ngoài không sử dụng VNeID…
Do đó, tại các cảng hàng không quá trình triển khai vẫn phải đồng thời đảm bảo duy trì tối thiểu số làn kiểm tra an ninh truyền thống. Việc này nhằm hạn chế ùn tắc, xử lý tình huống bất thường khi cửa kiểm soát an ninh tự động bị lỗi và đảm bảo luồng di chuyển thông suốt cho hành khách chưa thể sử dụng VNeID.
Ví dụ như tại Cảng HKQT Cam Ranh, cửa an ninh tự động được lắp đặt thay thế hàng rào inox nhưng vẫn duy trì làn kiểm tra an ninh truyền thống, bảo đảm đáp ứng yêu cầu khai thác theo yêu cầu thực tế.
Trao đổi với Tạp chí Hàng không, một chuyên gia hàng không cho rằng, một vấn đề cần quan tâm nữa hiện nay là việc kết nối giữa thông tin giữa các cảng hàng không với cơ sở dữ liệu quốc gia. Điều này phải được thực hiện thông suốt, đảm bảo tính chính xác, ổn định thì việc triển khai sử dụng VNeID vào quy trình thủ tục hàng không mới đạt hiệu quả cao.
Về vấn đề này, Trung tá Trần Duy Hiền, Phó Giám đốc Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư (Bộ Công an) thông tin, từ năm 2024, đơn vị này bắt đầu triển khai phối hợp với các hãng bay trong việc ứng dụng công nghệ sinh trắc học vào quy trình làm thủ tục bay.
Trước mắt, hệ thống nhận diện sinh trắc học được áp dụng cho hành khách của hai hãng hàng không gồm Vietnam Airlines và Vietjet trên các chuyến bay nội địa.
Trước đó, từ năm 2022, Bộ Công an bắt đầu triển khai cấp tài khoản định danh cho người dân. Đến nay đã cấp được 65 triệu tài khoản định danh cá nhân cho người dân.
Gần đây nhất, cơ quan này cũng đã bắt đầu triển khai cấp tài khoản định danh cho người nước ngoài và tài khoản định danh cho các tổ chức doanh nghiệp. Đối với tổ chức doanh nghiệp, hiện cũng đã có khoản 980.000 tài khoản định danh được cấp.
Theo trung tá Trần Duy Hiền, việc cung cấp các tài khoản định danh điện tử mức 2 được thực hiện đảm bảo yêu cầu về bảo mật thông tin cho người dân. Đồng thời, việc cập nhật các thông tin về địa chỉ hành mới sau sáp nhập cũng được thực hiện nhanh chóng.
Do đó, người dân có thể an tâm sử dụng ứng dụng VNeID khi làm thủ tục tại sân bay cũng như các giao dịch mua bán hay các dịch vụ công khác.
Hành khách sử dụng sinh trắc học toàn trình đang tăng dần
ACV cho rằng, sau một thời gian triển khai thử nghiệm tại một số cảng hàng không, từ 16/7 đến 15/9/2025, các cảng hàng không trực thuộc đã bước vào giai đoạn triển khai thực tế, với mục tiêu từng bước xây dựng một hệ sinh thái hàng không thông minh.
Kết quả, từ 1/8 đến 15/9, tất cả các phương thức sử dụng định danh điện tử và thiết bị kiểm soát đều tăng trưởng tốt hơn về tỷ lệ đạt được. Điều này cho thấy mức độ triển khai và thói quen hành khách sử dụng dịch vụ đã được cải thiện rõ rệt.
Cụ thể, tỉ lệ hành khách thực hiện làm thủ tục bay qua ứng dụng VNeID có tốc độ tăng trưởng nhanh nhưng thị phần còn nhỏ. Ứng dụng VNeID cũng chỉ mới bắt đầu được hành khách quen dần, còn nhiều tiềm năng mở rộng.
Trong khi đó, tại quầy làm thủ tục có thiết bị ACV-ID, đây là điểm chạm có tốc độ tăng ổn định và cao nhất. Tỉ lệ hành khách thực hiện quét sinh trắc học để qua cửa kiểm soát an ninh (AGAC) cũng có mức tăng trưởng nhanh.
Điều này chứng tỏ hành khách đã quen dần với việc sử dụng sinh trắc học trong khâu kiểm soát an ninh, giúp rút ngắn thời gian và giảm ùn tắc tại sân bay.
.jpg)
Còn tại cửa lên tàu bay (eGate), ACV cho rằng, mặc dù tốc độ tăng gần gấp 3 lần so với ban đầu nhưng tỷ lệ này vẫn chưa đạt mục tiêu kế hoạch. Điều này cho thấy cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn hành khách sử dụng và mở rộng hạ tầng.
“Như vậy, sau hơn một tháng triển khai chính thức tại các cảng hàng không trực thuộc ACV, hành khách đã bắt đầu làm quen và sử dụng sinh trắc học tại các điểm chạm, gồm quầy thủ tục, cổng an ninh, cửa khởi hành. Tỷ lệ sử dụng ghi nhận có xu hướng tăng dần, phản ánh sự tiếp nhận tích cực từ phía hành khách”, đại diện ACV phân tích.
Tới thời điểm hiện nay, một số cảng hàng không đã đạt kết quả tốt và ổn định, khẳng định tính khả thi của hệ thống như Tân Sơn Nhất, Cát Bi, Phú Bài, Chu Lai, Tuy Hòa, Buôn Ma Thuột, Cần Thơ, Côn Đảo và Rạch Giá. Đây là nhóm dẫn đầu trong việc thực hiện ứng dụng công nghệ sinh trắc học vào quy trình tại sân bay.
Tiếp đó là nhóm khá và trung bình, gồm các Cảng HKQT Phú Bài và Cảng HKQT Cát Bi. Hai cảng hàng không này đã có bước cải thiện rõ rệt, đặc biệt trong nửa đầu tháng 9, cho thấy tiềm năng bứt phá nếu tiếp tục được hỗ trợ về hạ tầng và nhân lực.
Riêng một số Cảng HKQT như Phú Quốc, Đà Nẵng, Nội Bài vẫn chưa đạt mức kỳ vọng, đặc biệt ở cửa khởi hành, nơi hành khách có xu hướng chọn luồng truyền thống nhiều hơn.
Lãnh đạo ACV cũng cho rằng, trong thời gian thực hiện vừa qua có phát sinh lỗi kết quả về chậm hoặc không thành công tại cửa an ninh tự động tại một số cảng hàng không, trong đó nguyên nhân một vài trường hợp là do lỗi từ hệ thống sinh trắc học ACV, nhiều trường hợp là do hãng hàng không trả dữ liệu về chậm. Hiện ACV đang cùng với các hãng hàng không khắc phục lỗi này.
Bên cạnh đó, ACV cũng đang tiếp tục duy trì nhóm báo lỗi sinh trắc học, hotline kỹ thuật 24/7 hàng ngày để theo dõi, giám sát các lỗi hiện hữu bao gồm nguyên nhân, phương án khắc phục, thời gian khắc phục và trạng thái đã khắc phục.