Dịch vụ hàng không tư nhân và tiềm năng ‘cất cánh’ ở Việt Nam

Dịch vụ hàng không tư nhân thường được hiểu là các dịch vụ bay không thuộc hãng hàng không thương mại truyền thống. Đây là loại hình phục vụ cho cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp có nhu cầu riêng, mang lại sự linh hoạt, riêng tư và thoải mái mà các hãng hàng không thương mại không thể có.

Tại Việt Nam, dịch vụ hàng không tư nhân vẫn ở giai đoạn khởi đầu, song tiềm năng phát triển là rất lớn với sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp giàu có, cùng sự bùng nổ của ngành du lịch cao cấp.

Hình thức dịch vụ hàng không tư nhân

Một trong những lựa chọn phổ biến nhất trong ngành hàng không tư nhân là dịch vụ thuê máy bay phản lực riêng. Dịch vụ này cho phép khách hàng thuê toàn bộ máy bay cho một chuyến đi cụ thể, hoàn toàn chủ động về kế hoạch di chuyển. Dù là một cuộc họp kinh doanh ngắn hay một kỳ nghỉ dài, thuê máy bay phản lực riêng đều không gặp bất kỳ rắc rối nào.

Khách hàng có thể lựa chọn từ nhiều loại máy bay khác nhau phù hợp với nhu cầu của mình, từ máy bay phản lực hạng nhẹ cho những chuyến đi ngắn đến máy bay phản lực tầm xa cho những chuyến du lịch liên lục địa. Sự linh hoạt này khiến dịch vụ thuê máy bay phản lực trở nên hoàn hảo cho những ai mong muốn vừa sang trọng vừa hiệu quả.

Ngoài ra còn có các hình thức khác như:

Máy bay cá nhân: Chủ sở hữu hoặc người thuê dùng cho công việc, du lịch, tiếp khách... với sự riêng tư và tiện lợi cao.

Taxi hàng không: Chuyến bay ngắn bằng máy bay nhỏ hoặc trực thăng, phục vụ nhanh chóng giữa các địa điểm mà hãng hàng không thương mại không khai thác.

Dịch vụ vận tải hàng không tư nhân: Chở hàng hóa đặc thù, cấp cứu y tế, hoặc vận chuyển VIP.

Lợi ích chính của việc sử dụng dịch vụ hàng không tư nhân là tiết kiệm thời gian. Việc di chuyển trở nên liền mạch, bạn không phải chờ đợi ở sân bay đông đúc và hàng dài chờ kiểm tra an ninh. Hành khách có thể đến chỉ vài phút trước giờ cất cánh, mang lại những chuyến đi hiệu quả và ít căng thẳng hơn.

Dù là những cuộc họp kinh doanh khẩn cấp hay những chuyến đi nghỉ dưỡng bất chợt, sự tiện lợi của hàng không tư nhân là không gì sánh bằng.

Thêm nữa là khả năng tùy chỉnh mọi khía cạnh của chuyến đi. Hàng không tư nhân hướng đến việc mang đến trải nghiệm du lịch được cá nhân hóa, từ đồ ăn thức uống yêu thích đến dịch vụ giải trí độc đáo theo sở thích của bạn. Mục tiêu là tạo ra một không gian mang đậm dấu ấn cá nhân.

Sự riêng tư và kín đáo được ưu tiên trong loại hình dịch vụ hàng không tư nhân. Nhờ không phải đi qua các nhà ga đông đúc, hành khách có thể giữ được sự riêng tư trong suốt chuyến đi. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những nhân vật nổi tiếng và người coi trọng sự riêng tư.

Các biện pháp an ninh bổ sung tạo nên sự khác biệt cho hàng không tư nhân. Với ít điểm tiếp xúc hơn và quyền ra vào được kiểm soát, nguy cơ tiếp xúc với đám đông và các mối đe dọa tiềm ẩn được giảm đáng kể, mang lại trải nghiệm du lịch an toàn hơn.

Dù vậy, chi phí cho một chuyến bay tư nhân không hề rẻ. Giá thuê thường dao động từ 2.000–15.000 USD/giờ bay, tùy dòng máy bay và dịch vụ đi kèm. Đây là lý do dịch vụ chủ yếu hướng tới các doanh nhân, chính khách, người nổi tiếng hoặc nhóm khách hàng cao cấp tìm kiếm sự tiện lợi và tiết kiệm thời gian.

Khi nhu cầu tăng cao, hàng không tư nhân ngày càng dễ tiếp cận hơn với nhiều đối tượng khách hàng có nhu cầu đặc biệt. Nhiều công ty đã mở rộng dịch vụ chia sẻ chuyến bay, cho phép hành khách mua ghế đơn lẻ trên một chuyến bay tư nhân thay vì thuê trọn gói.

Tuy không thể thay thế hàng không thương mại truyền thống, nhưng dịch vụ này đang trở thành một phân khúc độc đáo, phản ánh sự đa dạng trong lựa chọn du lịch, công tác của hành khách toàn cầu.

Theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường quốc tế Mordor Intelligence, thị trường hàng không tư nhân toàn cầu đạt giá trị khoảng 34 tỷ USD năm 2022 và dự kiến tăng trưởng trung bình 5 - 7%/năm trong thập kỷ tới.

Dịch vụ hàng không tư nhân ở Việt Nam

Hàng không tư nhân cũng đang trở thành xu hướng tại nhiều nước Đông Nam Á. Không chỉ phục vụ nhu cầu di chuyển nhanh chóng, linh hoạt của giới doanh nhân và khách VIP, dịch vụ này còn là một phần quan trọng trong ngành du lịch cao cấp.

Thái Lan nổi bật nhờ hạ tầng phục vụ riêng cho máy bay tư nhân. Tại Bangkok, Phuket hay Chiang Mai, nhiều công ty khai thác dịch vụ thuê chuyến phát triển mạnh. Sân bay Don Mueang thậm chí có khu vực FBO (nhà ga tư nhân phân biệt với nhà ga thương mại) chuyên biệt cho khách VIP, được vận hàng bởi MJets.

Malaysia mở cửa khá sớm cho máy bay tư nhân nước ngoài, cho phép đăng ký và khai thác linh hoạt. Kuala Lumpur và Penang là trung tâm dịch vụ bay tư nhân, chủ yếu phục vụ giới doanh nhân và quan chức cấp cao.

Indonesia với địa lý hàng nghìn hòn đảo, xem hàng không tư nhân là giải pháp thực tế cho việc di chuyển. Ngoài máy bay phản lực riêng, các dịch vụ taxi trực thăng và thuê máy bay nhỏ phát triển mạnh, đặc biệt tại Bali và Lombok, phục vụ khách du lịch hạng sang.

Singapore dù diện tích nhỏ nhưng lại được xem là “thủ phủ” của hàng không tư nhân trong khu vực. Ngoài sân bay quốc tế Changi, sân bay Seletar cũng khánh thành nhà ga mới trị giá 80 triệu USD vào cuối năm 2018, để cung cấp thêm không gian cho máy bay phản lực tư nhân và taxi bay.

So với các nước láng giềng khu vực, dịch vụ hàng không tư nhân ở Việt Nam mới ở giai đoạn đầu phát triển, song tiềm năng phát triển là rất lớn. Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp giàu có, cùng với sự bùng nổ của ngành du lịch cao cấp, đã tạo ra nhu cầu mới về những dịch vụ bay linh hoạt, riêng tư và tiết kiệm thời gian.

Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, còn nhiều thách thức cần vượt qua. Hiện tại, cơ sở hạ tầng Việt Nam chưa đủ để đáp ứng dịch vụ chuyên biệt dành cho máy bay tư nhân, chi phí vận hành cao và các loại hình phụ trợ như bảo trì, sửa chữa (MRO) chưa hình thành rõ rệt.

Trong bức tranh phát triển hạ tầng hàng không, câu chuyện khai thác song song giữa sân bay Long Thành và Tân Sơn Nhất cũng đang thu hút nhiều tranh luận. Long Thành được kỳ vọng trở thành trung tâm trung chuyển quốc tế, trong khi Tân Sơn Nhất sẽ phải tìm cho mình một vai trò mới, tránh rơi vào cảnh quá tải và cạnh tranh trực diện.

Tiến sĩ khoa học - Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn cho rằng sân bay Tân Sơn Nhất cần thiên về “chất” hơn là về “lượng”. Tức là cả hai sân bay vẫn có chuyến quốc tế nhưng Long Thành sẽ phục vụ hành khách đại trà, khai thác các chuyến bay thường lệ.

Trong khi đó, Tân Sơn Nhất sẽ chuyên dành cho hàng không chất lượng cao, tức là những chuyến bay với chi phí cao, các chuyến bay charter không thường lệ. Đây thường là những chuyến bay phục vụ cho đối tượng hành khách đặc biệt, các doanh nhân, VIP hay khách du lịch hạng sang… sẵn sàng trả chi phí cao để có được sự riêng tư, tiện lợi cho hành trình.

"Tôi tin rằng, trong tương lai khi kinh tế phát triển, Việt Nam sẽ có nhiều hành khách sẵn sàng trả giá cao để nhận lại dịch vụ với nhiều tiện ích cao cấp, dù chỉ là bay những chặng ngắn trong nước hay chặng quốc tế đường dài", ông Sơn nói và khuyến nghị thêm rằng ở giai đoạn đầu, Tân Sơn Nhất vẫn phải đóng vai trò chủ đạo khi Long Thành mới đi vào khai thác, chỉ đảm nhận một phần nhiệm vụ giảm tải.

Quan điểm trên cũng được Cục trưởng Cục Hàng không Uông Việt Dũng chia sẻ tại một hội thảo gần đây. Ông cho rằng trong tương lai, Tân Sơn Nhất cần được định vị lại, trở thành “sân bay của hàng không chất lượng cao”, nơi tập trung các chuyến bay charter, chuyến bay private jet, thay vì tiếp tục chạy theo nhu cầu đại trà.

Cách phân vai này không chỉ giúp giảm áp lực quá tải cho Tân Sơn Nhất, mà còn tạo điều kiện để dịch vụ hàng không tư nhân phát triển đúng hướng, gắn liền với nhóm khách hàng sẵn sàng trả mức chi phí cao để đổi lấy sự tiện lợi và riêng tư.

So với các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia hay Singapore, Việt Nam vẫn đi sau một bước về dịch vụ hàng không tư nhân, nhưng chính điều đó cũng mang lại lợi thế nhất định: có thể học hỏi kinh nghiệm, rút ngắn quá trình phát triển và áp dụng những mô hình hiện đại hơn.

Nếu được hỗ trợ bởi khung chính sách cởi mở, gắn với tầm nhìn phân vai hợp lý giữa Long Thành và Tân Sơn Nhất, dịch vụ hàng không tư nhân tại Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá, trở thành một mảnh ghép quan trọng của bức tranh hàng không quốc tế.

Hoa Vũ