Nhìn lại vụ không tặc năm 1978 qua phim “Tử chiến trên không”
Bộ phim “Tử chiến trên không” vừa ra mắt đã tái hiện vụ không tặc ngày 28/6/1978 trên chuyến bay DC-4/501.
Ngày 28/6/1978, bầu trời Việt Nam chấn động bởi một trong những vụ không tặc nghiêm trọng nhất trong lịch sử hàng không dân dụng nước ta.
Chuyến bay số hiệu DC-4/501 của Hàng không dân dụng Việt Nam khởi hành từ Đà Nẵng đi Buôn Ma Thuột, sau đó tiếp tục hành trình đến TP.HCM, chở theo khoảng 60 hành khách.
Chỉ ít phút sau khi cất cánh, bốn tên không tặc mang theo dao găm, súng ngắn và lựu đạn bất ngờ ra tay, đẩy toàn bộ phi hành đoàn và hành khách vào 52 phút sinh tử. Vụ việc tưởng chừng chỉ còn là một mảnh ghép trong lịch sử, nhưng gần nửa thế kỷ trôi qua, những nhân chứng sống vẫn mang trên mình cả vết thương thể xác lẫn ký ức tinh thần.
Trong số đó, cơ trưởng Phạm Trung Nam và nữ tiếp viên Ngô Kim Thanh chính là hai gương mặt khắc họa rõ nhất tinh thần quả cảm của ngày hôm ấy.
52 phút nghẹt thở giữa trời cao
Theo lời kể của các nhân chứng, trong đó có cơ trưởng Phạm Trung Nam, tiếp viên Huỳnh Thu Cúc và Ngô Kim Thanh, tình huống khi đó diễn biến cực kỳ khốc liệt.
Ở tuổi ngoài 80, giọng của ông Phạm Trung Nam vẫn chắc nịch khi kể lại khoảnh khắc sinh tử. “Lúc bọn cướp nổ súng, tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc khóa chặt buồng lái. Nếu để chúng xông vào, cả máy bay sẽ không còn đường sống,” ông hồi tưởng.
Trong buồng lái chật hẹp, ông và đồng đội biết rõ từng quyết định đều mang tính sống còn. Chỉ cần sai lầm nhỏ, hàng chục con người phía sau sẽ phải trả giá. Có lúc, áp lực đè nặng đến mức kim đồng hồ thời gian dường như ngừng lại. Nhưng ông vẫn giữ một nguyên tắc không để sợ hãi lấn át lý trí.
Tiếng súng, tiếng lựu đạn, máu và nước mắt hòa lẫn trong khoang chật hẹp.
Khi bọn cướp tìm cách phá cửa buồng lái để ép phi công đổi hướng bay ra nước ngoài, tổ lái đã dùng thanh gỗ chèn chặt, quyết tử thủ. “Chúng tôi biết chỉ cần buồng lái bị chiếm giữ, cả máy bay sẽ đối mặt với thảm họa”, ông Nguyễn Văn Hương, một thành viên tổ bay, từng chia sẻ.
Khi buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Đà Nẵng, cơ trưởng Nam đã chọn phương án khó nhất là giữ máy bay ổn định dù động cơ rung lắc và hành khách hoảng loạn. “Tôi chỉ nghĩ, nếu mình gục ngã, tất cả đều mất,” ông nói. Đó là quyết định đã cứu sống hàng chục sinh mạng, đưa vụ không tặc trở thành một trong những chiến thắng hiếm hoi của lòng quả cảm trước bạo lực.
Nếu cơ trưởng Nam là người nắm giữ vận mệnh cả chuyến bay, thì nữ tiếp viên Ngô Kim Thanh lại là hình ảnh trực diện nhất của sự hy sinh. Trong lúc hỗ trợ hành khách, bà bị trúng đạn. Đến nay, bốn mảnh kim loại vẫn còn nằm trong cơ thể, những “chứng tích” của ngày 28/6/1978.
“Khi đó, tôi không nghĩ đến nỗi đau. Tôi chỉ biết phải ngăn không để bọn chúng phá cửa buồng lái”, bà Thanh kể lại. Vết thương rớm máu, tiếng súng vang chát chúa bên tai, nhưng bà vẫn cùng đồng nghiệp dùng thân mình cản bước kẻ không tặc.
Đối với bà, mỗi mảnh đạn còn sót lại không chỉ là dấu vết vật lý mà còn là ký ức hằn sâu. Nó gợi nhắc về một thời điểm mà chỉ một chút chần chừ cũng có thể đổi bằng mạng sống hàng chục con người. “Đến nay, tôi vẫn còn thấy rõ ánh mắt hoảng loạn của hành khách, tiếng trẻ con khóc thét, tiếng súng nổ vang trong khoang. Những ký ức ấy không bao giờ phai mờ”, bà chia sẻ.
Một tên không tặc chết ngay trên khoang do lựu đạn phát nổ trong tay. Một kẻ khác nhảy khỏi máy bay ở độ cao hàng nghìn mét, thi thể không còn nguyên vẹn. Cuối cùng, nhờ sự dũng cảm và bản lĩnh, cơ trưởng Nam đã đưa máy bay hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Đà Nẵng, cứu sống hàng chục sinh mạng.
“52 phút đó, chúng tôi chiến đấu không phải vì mình, mà vì cả trăm mạng người trên khoang”, bà Huỳnh Thu Cúc từng xúc động nói.
Từ ký ức ám ảnh đến điện ảnh
Gần nửa thế kỷ sau, ký ức bi tráng ấy được tái hiện trên màn ảnh rộng qua bộ phim Tử chiến trên không, do đạo diễn Hàm Trần thực hiện. Phim khởi chiếu từ ngày 19/9/2025, là tác phẩm điện ảnh đầu tiên tại Việt Nam khai thác đề tài không tặc.
Đoàn phim đã phục dựng mô hình máy bay DC-4 đúng tỷ lệ, kết hợp quay thật và CGI để khán giả cảm nhận sự ngột ngạt, hoảng loạn trong khoang. Các cảnh súng nổ, máy bay rung lắc, hành khách gào thét đều được xử lý bằng kỹ thuật điện ảnh hiện đại, mang đến trải nghiệm chân thực.
Dàn diễn viên gồm Thái Hòa, Kaity Nguyễn, Thanh Sơn, Trâm Anh… trong đó Kaity Nguyễn đảm nhận vai nữ tiếp viên lấy cảm hứng từ bà Huỳnh Thu Cúc. Còn Thái Hòa có màn hóa thân ấn tượng trong vai phản diện.
Đặc biệt, buổi công chiếu phim tại TP.HCM có sự xuất hiện của cựu cơ trưởng Phạm Trung Nam và tiếp viên Ngô Kim Thanh, những nhân chứng sống của chuyến bay năm 1978. Họ xúc động khi thấy câu chuyện của mình được tái hiện bằng ngôn ngữ điện ảnh. “Xem phim, tôi như sống lại ký ức 52 phút đối đầu nghẹt thở. Các diễn viên đã lột tả rất thật sự hồi hộp và căng thẳng mà chúng tôi từng trải qua”, bà Kim Thanh chia sẻ.
Còn cơ trưởng Nam thì gật gù: “Điện ảnh đã làm điều mà thời gian không làm được, giữ lại tinh thần của sự kiện cho thế hệ sau.”
Dù được hư cấu thêm để tăng cao trào, Tử chiến trên không vẫn giữ trọn tinh thần cốt lõi ca ngợi lòng quả cảm, bản lĩnh kiên cường của những con người bình thường khi đối diện hiểm nguy.
Theo đạo diễn Hàm Trần, phim không chỉ là một tác phẩm giải trí mà còn là “lời tri ân gửi đến những người hùng thầm lặng đã ngăn chặn thảm kịch 47 năm trước.” Bộ phim đồng thời mở ra cột mốc mới cho điện ảnh Việt khi trở thành phim hành động đầu tiên ra mắt ở định dạng IMAX.
Nhìn lại vụ không tặc năm 1978, khán giả hôm nay không chỉ thấy một bi kịch suýt trở thành thảm họa hàng không, mà còn thấy ở đó bài học về bản lĩnh, sự tỉnh táo và tinh thần trách nhiệm. Và khi ký ức ấy được tái hiện trên màn ảnh, nó trở thành nhịp cầu nối liền quá khứ, hiện tại, để thế hệ trẻ hiểu hơn về một trang lịch sử ít được nhắc đến nhưng vô cùng ám ảnh.
Ngày nay, khi an ninh hàng không đã thay đổi đến mức khó tin, ký ức ấy vẫn còn nguyên giá trị và là một lời nhắc rằng sự an toàn trên không không bao giờ là điều hiển nhiên, mà phải được trả giá bằng máu, sự hy sinh và bản lĩnh của những người đứng tuyến đầu.