Đơn hàng E195-E2 từ Avelo Airlines giúp Embraer bứt phá ở Mỹ
Embraer giành hợp đồng lịch sử tại Mỹ khi Avelo Airlines đặt 50 máy bay E195-E2, đánh dấu bước đột phá chiến lược trong cuộc cạnh tranh với Boeing và Airbus.
Ngày 10/9, Embraer, nhà sản xuất máy bay Brazil đã công bố hợp đồng lịch sử bán 50 chiếc E195-E2 cho Avelo Airlines, kèm quyền chọn thêm 50 chiếc. Đây là đơn hàng đầu tiên dành cho dòng máy bay E2 tại Mỹ, với giá trị ước tính hàng tỉ USD.
Thương vụ này không chỉ mang ý nghĩa thương mại, mà còn là bước đi chiến lược giúp Embraer lần đầu tiên chen chân vào sân chơi vốn gần như độc quyền của Boeing và Airbus trong phân khúc máy bay thân hẹp.
Trong bối cảnh các hãng hàng không toàn cầu đang tìm kiếm lời giải cho bài toán chi phí, nhiên liệu và mở rộng mạng bay linh hoạt, hợp đồng này gợi mở nhiều vấn đề đáng chú ý về chiến lược cạnh tranh, cấu trúc thị trường và sự thay đổi xu hướng trong ngành hàng không.
Embraer và tham vọng vượt khỏi "sân chơi khu vực"
Trong nhiều thập kỷ, Embraer nổi danh với dòng E-Jets (E170/175/190/195), chủ yếu phục vụ các tuyến bay khu vực. Tại Mỹ, rất nhiều hãng hàng không lớn đã khai thác dòng máy bay này thông qua các đối tác nhượng quyền.
Tuy nhiên, phân khúc thân hẹp tầm trung, nơi Boeing với 737 MAX và Airbus với A320neo thống trị luôn là "vùng cấm" đối với Embraer. Các hãng hàng không thường chọn Boeing hoặc Airbus vì lý do chuẩn hóa đội bay, thuận tiện đào tạo phi công và mạng lưới bảo dưỡng rộng khắp.
Sự xuất hiện của E2, đặc biệt là E195-E2, đánh dấu nỗ lực của Embraer muốn tiến xa hơn. Đây không chỉ là bản nâng cấp, mà là sự "tái định vị" sản phẩm là một chiếc máy bay vừa đủ nhỏ để khai thác tuyến ngách, nhưng đủ tầm hoạt động để cạnh tranh trực diện với thân hẹp truyền thống.
Avelo Airlines được thành lập năm 2021 đã định vị mình là hãng hàng không giá rẻ tập trung vào các tuyến bay ngách, khai thác những sân bay nhỏ ít được phục vụ. Với mô hình này, Avelo không cần những chiếc thân hẹp cỡ lớn như Boeing 737 MAX 8 hay Airbus A320neo, mà cần một loại máy bay vừa đủ sức bay xa, vừa có chi phí vận hành thấp để khai thác thị trường “ngách”.
Theo nhận định của chuyên gia hàng không Henry Harteveldt trên Bloomberg: “Đơn hàng E195-E2 của Avelo là một lựa chọn thông minh. Họ có một máy bay hiệu quả, phù hợp với mô hình bay tần suất cao, phục vụ các sân bay nhỏ và cạnh tranh nhờ chi phí thấp.”
Chính sự lựa chọn này giúp Avelo khác biệt so với nhiều hãng giá rẻ Mỹ đang phụ thuộc vào A320 hoặc 737, những dòng máy bay phổ biến nhưng cũng gây áp lực chi phí lớn hơn.
Embraer E195-E2: Ưu thế và giới hạn
Embraer phát triển E195-E2 như thế hệ mới của dòng E-Jets, tập trung vào tiết kiệm nhiên liệu, giảm khí thải và trải nghiệm hành khách. Với thiết kế cabin 2-2, không có ghế giữa, E2 mang lại cảm giác thoải mái, một lợi thế quan trọng trong bối cảnh hành khách ngày càng chú trọng trải nghiệm.
Theo dữ liệu từ Embraer, E195-E2 tiết kiệm nhiên liệu khoảng 25% so với thế hệ trước, và mức phát thải CO₂ thấp hơn đáng kể so với các máy bay cỡ lớn. Chuyên gia hàng không Richard Aboulafia nhận xét trên Reuters: “E195-E2 có thể không thay thế được 737 hay A320 ở các tuyến trục, nhưng nó mở ra không gian cạnh tranh ở các tuyến ngách, nơi chi phí linh hoạt và quy mô vừa phải là chìa khóa.”
Tuy nhiên, giới hạn của E195-E2 là sức chứa chỉ khoảng 120–146 ghế, thấp hơn so với Boeing 737 MAX 8 (160 - 178 ghế) và Airbus A320neo (150 - 180 ghế). Điều này khiến E2 khó có thể trở thành lựa chọn chính cho những hãng hàng không lớn vốn cần khai thác tuyến dày khách.
Lâu nay, Boeing 737 MAX và Airbus A320neo từ lâu đã được coi là hai “gã khổng lồ” trong phân khúc máy bay thân hẹp, và để thấy rõ ý nghĩa chiến lược của hợp đồng Embraer - Avelo, cần đặt E195-E2 cạnh hai đối thủ này.
Ở phía Boeing, dòng 737 MAX 8 là máy bay chủ lực, có tầm bay trên 5.000 km, sức chứa lớn, được nhiều hãng Mỹ như Southwest hay American Airlines khai thác rộng rãi. Dù từng vướng khủng hoảng an toàn, MAX vẫn giữ vị thế nhờ quy mô đội bay khổng lồ và hệ thống hỗ trợ kỹ thuật phủ khắp.
Trong khi đó, Airbus A320neo là đối thủ trực diện, nổi bật với động cơ tiết kiệm nhiên liệu và cabin hiện đại, đang được các hãng lớn như Delta, United và JetBlue tin dùng. Cả hai dòng máy bay này đều mang lại lợi thế kinh tế nhờ quy mô như phi công dễ chuyển loại, phụ tùng dồi dào, dịch vụ bảo dưỡng hoàn thiện, tất cả tạo thành rào cản đáng kể mà Embraer phải vượt qua nếu muốn giành thị phần tại Mỹ.
So với hai đối thủ, E195-E2 có sức chứa nhỏ hơn (120 - 146 ghế), nhưng chính đặc điểm này lại phù hợp với mô hình khai thác ngách của Avelo. Về nhiên liệu, E2 tối ưu ở các đường bay tầm trung, trong khi MAX và A320neo thích hợp hơn với tuyến trục dài.
Ở khía cạnh trải nghiệm hành khách, cabin 2-2 không có ghế giữa của E2 là lợi thế rõ rệt so với cấu hình 3-3 chật chội thường thấy trên MAX và A320. Tuy nhiên, về khả năng mở rộng, Boeing và Airbus vượt trội nhờ hệ sinh thái toàn cầu, trong khi Embraer còn hạn chế ở mạng lưới dịch vụ.
Như chuyên gia hàng không Scott Hamilton đến từ Thời báo Leeham nhận định, Embraer không thể cạnh tranh trực diện với Boeing và Airbus trong phân khúc thân hẹp lớn, nhưng với E195-E2, hãng đang khai thác một khoảng trống thị trường, nơi máy bay nhỏ hơn, hiệu quả hơn lại có thể trở thành lợi thế.
Hợp đồng của Embraer với Avelo Airlines là một bước đi mang tính đột phá, vừa có giá trị thương mại, vừa là dấu mốc chiến lược. Trong cuộc cạnh tranh với hai “ông lớn” Boeing và Airbus, Embraer không tìm cách đối đầu trực diện, mà chọn cách khai thác thị trường ngách với dòng E195-E2.
Tương lai của Embraer tại Mỹ giờ phụ thuộc vào việc Avelo có thể biến lựa chọn khác biệt này thành lợi thế cạnh tranh bền vững hay không. Nếu thành công, đây sẽ là tín hiệu rằng thị trường hàng không Mỹ vẫn còn chỗ cho những người chơi mới, miễn là họ tìm được đúng khoảng trống để khai thác.