Sự khác biệt giữa 'ngựa thồ' C-17 Globemaster và C-5 Galaxy

Siêu máy bay vận tải Lockheed C-5 Galaxy và Boeing C-17 Globemaster III được xem là những mảnh ghép quan trọng trong bức tranh phản ứng nhanh, triển khai lực lượng và duy trì hiện diện quân sự trên khắp thế giới.

Dù cùng phục vụ mục tiêu chung là vận chuyển nhân sự và trang thiết bị, nhưng mỗi máy bay phản ánh những cách tiếp cận khác nhau để đáp ứng nhu cầu hậu cần.

C-5 Galaxy, được đưa vào sử dụng từ cuối những năm 1960, đầu những năm 1970, trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Máy bay được thiết kế để hỗ trợ các nhiệm vụ quy mô lớn, tầm xa, bằng cách đưa thiết bị trực tiếp đến các trung tâm chiến lược.

Sức chứa khổng lồ của nó phục vụ cho chuỗi cung ứng toàn cầu và các hoạt động đường dài, vốn rất quan trọng để duy trì các lực lượng triển khai tiền phương.

Trong khi đó, C-17 đưa vào biên chế giữa thập niên 1990, trong bối cảnh nhu cầu quân sự thay đổi. Khi nhiều cuộc xung đột khu vực, khủng hoảng nhân đạo và các hoạt động gìn giữ hòa bình xuất hiện trong thập niên 1990 và 2000, quân đội cần một loại máy bay có khả năng vận hành linh hoạt hơn.

C-17 được thiết kế để lấp khoảng trống giữa vận tải chiến lược và vận tải chiến thuật, cung cấp khả năng triển khai nhanh chóng vào các khu vực tiền phương có cơ sở hạ tầng tối thiểu.

Sự khác biệt này dẫn tới cách sử dụng riêng cho từng loại. C-5 thường được giao các nhiệm vụ triển khai lớn ban đầu như chở xe tăng, trực thăng hoặc khí tài cồng kềnh tới các sân bay an toàn, hạ tầng tốt. C-17 lại phục vụ nhiều hơn trong các hoạt động thường xuyên, ứng phó nhanh, triển khai vào các sân bay nhỏ hẹp hoặc khắc nghiệt.

Khả năng tải trọng

C-5 Galaxy vẫn vô đối về khối lượng và tải trọng hàng hóa. Nó có thể chở tới 122.500 kg hàng, bao gồm những phương tiện lớn nhất trong kho vũ khí Mỹ như xe tăng M1 Abrams, trực thăng CH-47 Chinook hay nhiều xe bọc thép. Nội thất khổng lồ gồm cả tầng trên và tầng dưới, với phần mũi có thể nâng lên để cho phép phương tiện di di chuyển ra vào thuận tiện.

C-17 tuy chở ít hơn C-5, nhưng tải trọng tối đa khoảng 77.500 kg vẫn rất ấn tượng. Nó có thể vận chuyển nhiều loại hàng hóa, chẳng hạn một xe tăng M1 Abrams, một xe thiết giáp M3 Bradley, tối đa bốn xe Bushmaster, tối đa ba trực thăng Black Hawk và 102 lính dù được trang bị đầy đủ. Máy bay cũng có một bệ đáp hàng hóa phía sau hỗ trợ vận chuyển hàng tiếp tế và thiết bị trên không.

C-17 nổi bật nhờ tính mô-đun linh hoạt, dễ dàng chuyển đổi giữa chở hàng, chở quân và thực hiện nhiệm vụ y tế. Ngoài ra, cửa sau được thiết kế hỗ trợ thả hàng và trang thiết bị trên không.

Trong thực tế, C-5 thường được dùng cho các loại hàng hóa quá khổ, cồng kềnh mà máy bay khác không thể đảm nhiệm. Ngược lại, C-17 nhỏ gọn hơn nhưng cực kỳ linh hoạt, có thể đáp ứng hầu hết các nhu cầu vận tải thường ngày với tốc độ xoay vòng nhanh và ít yêu cầu hạ tầng.

Kích thước và khả năng vận hành

Về kích thước, C-5 Galaxy có chiều dài hơn 75 m, sải cánh gần 68 m và chiều cao gần 20 m, trở thành một trong những máy bay quân sự lớn nhất thế giới. C-5 có khoang trên dành cho buồng lái và chỗ ngồi quân nhân kéo dài toàn thân, cùng khoang hàng khổng lồ bên dưới.

Trong khi đó, C-17 Globemaster III nhỏ gọn hơn đáng kể, dài 53 m, sải cánh hơn 51 m và cao gần 17 m. Dù nhỏ hơn, nó vẫn được xếp vào nhóm máy bay vận tải quân sự cỡ lớn, đồng thời dễ xoay trở hơn trong các sân bay hạn chế. Khoang hàng của C-17 được tối ưu hóa để tăng không gian sử dụng, giảm bớt các cấu trúc phụ bên trong và hỗ trợ bốc dỡ nhanh.

Sự khác biệt về kích thước này ảnh hưởng trực tiếp đến phạm vi hoạt động. C-5 với thân hình khổng lồ chỉ phù hợp với những căn cứ có đường băng lớn và hạ tầng đầy đủ, trong khi C-17 có thể hoạt động linh hoạt tại các sân bay nhỏ hơn, thậm chí trong điều kiện khắc nghiệt.

Cả hai đều bay hành trình ở tốc độ khoảng 830 km/h, song C-17 có trần bay cao hơn, khoảng 13.700 m so với 10.600 m của C-5. Cả hai thường hoạt động ở độ cao 8.500 - 10.000 m trong điều kiện chở hàng, đồng thời đều được thiết kế để tối ưu hóa hiệu suất và tiết kiệm nhiên liệu.

Yêu cầu nhân sự cũng phản ánh hồ sơ nhiệm vụ. C-5 thường cần một tổ lái 7 người: hai phi công, hai kỹ sư bay và ba nhân viên bốc dỡ, phản ánh độ phức tạp trong hệ thống và hoạt động hàng hóa.

C-17 ngược lại có thể vận hành với chỉ ba người: hai phi công và một nhân viên bốc dỡ, nhờ hệ thống tự động hóa tiên tiến và xử lý hàng hóa tinh gọn. Điều này giúp C-17 triển khai nhanh hơn và phù hợp với môi trường linh hoạt, gọn nhẹ.

Cả C-5 Galaxy và C-17 Globemaster III đều là máy bay vận tải chiến lược được thiết kế để hoạt động trong môi trường khó khăn, nhưng khác biệt đáng kể về khả năng đường băng.

C-5, với kích thước lớn hơn, thường cần khoảng 2.530 m đường băng để cất cánh ở trọng lượng hoạt động, trong khi khoảng cách hạ cánh có thể chỉ 792 m. C-17 được tối ưu hóa cho sự linh hoạt chiến thuật và có thể cất cánh chỉ với 2.316 m, hạ cánh khoảng 1.067 m, thậm chí ngắn hơn tùy điều kiện và trọng lượng.

Cả hai đều có thể hạ cánh trên mặt đường kém chất lượng, nhưng C-17 phù hợp hơn với những đường băng ngắn, chưa được chuẩn bị kỹ, giúp nó đa năng hơn trong môi trường tiền phương hoặc chiến thuật. Trong khi đó, C-5 nổi trội trong vận tải liên lục địa quy mô lớn nhưng phụ thuộc vào đường băng dài, ổn định để cất cánh trở lại.

Cuộc đối đầu của những “gã khổng lồ”

Thực tế, C-5 Galaxy và C-17 Globemaster III không cạnh tranh trực tiếp mà bổ sung cho nhau trong chiến lược cơ động toàn cầu của Không quân Mỹ.

C-5 mang lại lợi thế về sức chứa khổng lồ và tầm bay xa, lý tưởng cho việc vận chuyển hàng hóa cồng kềnh trên quãng đường liên lục địa. C-17 lại cung cấp sự linh hoạt, tốc độ và khả năng hoạt động tại các sân bay khó khăn gần vùng xung đột hay thiên tai.

Hai loại máy bay phối hợp tạo thành hệ thống hậu cần đa tầng, trong đó C-5 chịu trách nhiệm đưa khối lượng lớn hàng hóa đến các căn cứ hậu cần, còn C-17 tiếp tục phân phối tới tiền tuyến hoặc thực hiện các nhiệm vụ phản ứng nhanh. Nhờ vậy, quân đội Mỹ có thể bảo đảm cả sức mạnh triển khai quy mô lớn lẫn sự cơ động nhanh chóng trong nhiều tình huống.

Trong bối cảnh toàn cầu phức tạp ngày nay, tính linh hoạt trong hậu cần quan trọng không kém hỏa lực. Bộ đôi C-5 và C-17 chứng minh rằng một đội hình vận tải đa dạng là xương sống để Mỹ và đồng minh duy trì hiện diện toàn cầu, từ chiến dịch quân sự cho đến các hoạt động cứu trợ nhân đạo.

Hoa Vũ