Vụ mất tích bí ẩn của nữ phi công đầu tiên một mình bay qua Đại Tây Dương
Sự biến mất đầy bí ẩn của nữ phi công làm nên lịch sử trong chuyến bay cuối cùng vòng quanh thế giới năm 1937 vẫn khiến công chúng say mê tìm hiểu đến tận ngày nay.
Amelia Earhart là một trong những nhân vật nổi bật nhất trong lịch sử hàng không, truyền cảm hứng cho vô số bộ phim, sách và vở kịch. Sinh năm 1897 tại Kansas, bà nổi tiếng nhờ những thành tựu tiên phong với tư cách là một nữ phi công trong bối cảnh phụ nữ thường không được gắn với lĩnh vực này.
Ngay cả gia đình bà cũng từng phản đối việc học bay của bà, nhưng vượt qua mọi rào cản, Earhart đã lập nên nhiều kỷ lục và trở thành nữ phi công đầu tiên bay một mình vượt Đại Tây Dương.
Tuy nhiên, chính sự biến mất đầy bí ẩn của bà trong chuyến bay vòng quanh thế giới năm 1937 mới khiến công chúng say mê tìm hiểu đến tận ngày nay.
Ngày 1/6/1937, Earhart cùng hoa tiêu Fred Noonan cất cánh từ Oakland, California, trên chiếc Lockheed Electra hai động cơ được gọi là “phòng thí nghiệm bay”. Bà dự định bay theo lộ trình vòng quanh thế giới từ tây sang đông qua 34 chặng. Khi biến mất, bà đã hoàn thành 31 chặng, tương đương hơn 35.000 km, và còn hơn 11.000 km nữa để quay lại điểm xuất phát.
Bối cảnh và máy bay của Earhart
Earhart không phải là người đầu tiên cố gắng bay vòng quanh thế giới. Từ năm 1923, Không quân Mỹ đã tổ chức chuyến bay vòng quanh thế giới đầu tiên, mất 175 ngày với bốn chiếc máy bay, nhưng chỉ hai chiếc hoàn thành.
Năm 1931, Wiley Post và Harold Gatty thực hiện chuyến bay vòng quanh thế giới trong vòng một tháng. Earhart dự định là người phụ nữ đầu tiên làm được điều đó. Trước đó, bà từng thử nhưng phải dừng lại vì tai nạn.
Chiếc Lockheed Electra của Earhart được thiết kế hiện đại, nhưng nhiều học giả cho rằng nó không đủ tầm bay cho những chặng dài qua Thái Bình Dương.
Đặc biệt, việc dừng tiếp nhiên liệu ở đảo Howland - một hòn đảo nhỏ, hẻo lánh, chỉ dài khoảng 3 km và rộng khoảng 1,6 km - là bắt buộc nhưng cũng đầy rủi ro. Đây chính là điểm đến định mệnh khiến hành trình của bà rơi vào thảm kịch.
Ngày biến mất
Ngày 2/7/1937, Earhart và Noonan rời Lae, New Guinea, để thực hiện chặng bay 18 tiếng, dài hơn 4.000 km, tới Howland. Tàu tuần duyên Mỹ Itasca đã chờ sẵn gần điểm đến, mang theo nhiên liệu.
Bắt đầu từ 2h45 sáng, Itasca bắt được các tín hiệu vô tuyến từ Earhart, ngày càng mạnh hơn, cho thấy bà đang tiến gần.
Lúc 7h58 sáng, Itasca nhận được tín hiệu mạnh nhất, Earhart thông báo đang bay vòng để tìm đảo hạ cánh và nhiên liệu đã gần cạn. Đến 8h43 sáng, bà gửi đi thông điệp cuối cùng: “Chúng tôi đang trên đường 156-137... đang chạy theo hướng bắc và nam”. Sau đó, không còn ai nghe thấy gì từ bà nữa.
Cuộc tìm kiếm lớn nhất thời bấy giờ
Mỹ đã triển khai cuộc tìm kiếm trên không và trên biển lớn nhất lịch sử cho tới thời điểm đó. Dù vậy, họ không tìm thấy dấu vết nào của Earhart, Noonan hay chiếc Electra. Cuộc tìm kiếm chính thức kết thúc ngày 19/7/1937, và ngày 5/1/1939, Earhart được tuyên bố là đã qua đời.
Dù vậy, hàng thập kỷ qua, nhiều cá nhân và tổ chức vẫn tiếp tục truy tìm manh mối. Năm 2024, một công ty thám hiểm dưới biển sâu tuyên bố tìm thấy vật thể nghi giống chiếc Electra qua ảnh sonar, nhưng sau đó đây được xác định chỉ là một khối đá ngầm.
Vì sao chuyến bay thất bại?
Một nguyên nhân quan trọng là bà và Itasca chưa bao giờ thiết lập được liên lạc hai chiều. Dù máy bay của bà được trang bị hệ thống định vị vô tuyến Bendix hiện đại, Earhart gặp khó khăn khi vận hành.
Bà và Noonan cũng không biết mã Morse, trong khi thủy thủ đoàn Itasca lại không biết điều đó, và họ chủ yếu sử dụng mã này. Việc thiếu sót trong kỹ thuật liên lạc được cho là đã khiến họ không thể định vị chính xác.
Báo cáo của chính phủ Mỹ kết luận Earhart và Noonan đã hết nhiên liệu và rơi xuống đại dương. Nhưng sự thật sau sự cố vẫn còn mờ mịt, mở ra vô số giả thuyết.
Có ý kiến cho rằng bà là điệp viên Mỹ bị Nhật bắt khi do thám các đảo. Giả thuyết phổ biến hơn cho rằng họ đã hạ cánh xuống đảo hoang Nikumaroro, nơi từng phát hiện công cụ và mảnh vỡ nghi của máy bay.
Không giả thuyết nào được chứng minh, và vụ biến mất của Earhart vẫn là một trong những bí ẩn hấp dẫn nhất trong lịch sử Mỹ.
Cuộc đời tiên phong
Dẫu vậy, những thành tựu và di sản của bà tiếp tục truyền cảm hứng cho hàng nghìn phi công trẻ trên khắp thế giới – minh chứng rằng dù kết thúc bi kịch, hành trình của Earhart đã trở thành biểu tượng bất tử trong lịch sử hàng không.
Amelia Earhart sinh ngày 24/7/1897 tại Atchison, Kansas. Cha bà là luật sư đường sắt, còn mẹ xuất thân từ một gia đình giàu có. Ngay từ nhỏ, Earhart đã thể hiện tính cách độc lập và ưa mạo hiểm.
Gia đình gặp nhiều khó khăn tài chính do người cha nghiện rượu, và Earhart học trung học tại Chicago, tốt nghiệp năm 1916. Sau đó, nhờ thừa kế của mẹ, bà theo học Ogontz School ở Pennsylvania nhưng rời trường để làm y tá tình nguyện cho binh sĩ Thế chiến I ở Toronto.
Năm 1920, Earhart có chuyến bay đầu tiên trên một chiếc máy bay và quyết định học lái. Năm 1921, bà mua chiếc máy bay đầu tiên – một chiếc Kinner Airster – và hai năm sau, bà chính thức nhận bằng phi công. Bà vừa làm công tác xã hội vừa tiếp tục theo đuổi đam mê hàng không.
Năm 1928, Earhart trở thành người phụ nữ đầu tiên bay qua Đại Tây Dương, dù chỉ với vai trò hành khách. Sau chuyến đi, bà trở thành ngôi sao quốc tế, viết sách và đi thuyết trình khắp nước Mỹ.
Năm 1931, bà kết hôn với nhà xuất bản George Palmer Putnam nhưng vẫn giữ tên họ của mình trong sự nghiệp bay. Cùng năm đó, bà lập kỷ lục bay bằng autogiro ở độ cao 5.613 mét.
Năm 1932, Earhart tự mình bay qua Đại Tây Dương, trở thành người phụ nữ đầu tiên làm được điều này. Sau chuyến bay, bà xuất bản cuốn The Fun of It và tiếp tục lập hàng loạt kỷ lục khác, bao gồm chuyến bay một mình từ Hawaii đến California (1935) và từ Los Angeles đến Mexico City.