Siết quy trình ngăn ngừa sai sót điều hành bay
Doanh nghiệp quản lý bay phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để phòng ngừa, giảm thiểu sự cố tại các sân bay điểm nóng.
Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) vừa ban hành Chỉ thị số 5939/ CT-QLB về việc triển khai các giải pháp tổng thể, đồng bộ nhằm bảo đảm an toàn trong công tác điều hành bay.
Chỉ thị được ban hành trong bối cảnh hàng không tăng trưởng nhanh, mật độ bay dày đặc dẫn đến nhiều nguy cơ uy hiếp an toàn hàng không.
Theo đó, VATM yêu cầu các đơn vị liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối điều hành bay với tiêu chí “an toàn-giá trị cốt lõi, mục tiêu ưu tiên số 1”.
Điểm mới đáng chú ý của chỉ thị là có kế hoạch hành động chi tiết đi kèm, giao nhiệm vụ cụ thể đối với từng đơn vị, yêu cầu trước ngày 15/9/2025, tất cả các đơn vị phải ban hành kế hoạch triển khai cụ thể gửi về Tổng công ty.
Trước ngày 31/12, các cơ sở điều hành bay phải xây dựng checklist giám sát những quy trình trọng yếu như cất cánh, hạ cánh, lăn qua đường băng.
Trong quý I/2026, các đơn vị hoàn thành xây dựng những bài tập huấn luyện tình huống tổ lái nhắc lại huấn lệnh sai/thiếu để rèn kỹ năng phát hiện lỗi của kiểm soát viên không lưu; hằng quý, các đơn vị phát hành bản tin phân tích, đánh giá sự cố, phổ biến bài học kinh nghiệm; hằng năm tiến hành khảo sát văn hóa an toàn để đo lường mức độ trưởng thành theo tiêu chuẩn quốc tế CANSO.
Lãnh đạo VATM yêu cầu Ban An toàn chất lượng xây dựng chiến lược, ban hành chính sách, phân bổ nguồn lực và giám sát thực thi; các công ty khu vực cụ thể hóa thành kế hoạch hành động, huấn luyện và giám sát; các trung tâm điều hành trực tiếp triển khai tại từng kíp trực, từng vị trí.
VATM đẩy mạnh hiệu quả hệ thống quản lý an toàn (SMS) với các trụ cột chính: Chính sách quản lý rủi ro; bảo đảm và thúc đẩy an toàn; thu thập, phân tích dữ liệu để nhận diện xu hướng rủi ro, “điểm nóng” tại sân bay và khu vực trời, từ đó có biện pháp phòng ngừa.
Một điều quan trọng nữa trong Chỉ thị của VATM là phải đảm bảo sức khỏe thể chất, tinh thần của kiểm soát viên không lưu.
Theo đó, Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) yêu cầu lan tỏa văn hóa công bằng (Just Culture) và xây dựng văn hóa trách nhiệm (Accountability Culture), trong đó mỗi cá nhân phải thực hiện nghiêm vai trò, xử lý nghiêm vi phạm quy trình.
Chỉ thị nhấn mạnh việc tuân thủ chặt chẽ quy trình, quy định và thuật ngữ tiêu chuẩn; đặc biệt quy định nghe - nhắc lại huấn lệnh (Readback - Hearback) để tránh sai sót thông tin. Các kíp trực phải tăng cường phối hợp, kiểm tra chéo, kíp trưởng giữ vai trò điều phối và sẵn sàng can thiệp khi cần.
VATM cũng nghiêm cấm vi phạm kỷ luật lao động, thời giờ làm việc và nghỉ ngơi. Lãnh đạo đơn vị, kíp trưởng phải phát hiện, xử lý kịp thời tình trạng mệt mỏi của kiểm soát viên và nhân viên kỹ thuật, không để làm việc trong trạng thái không đảm bảo.
Đồng thời, các hệ thống kỹ thuật và công cụ cảnh báo an toàn phải được vận hành đúng quy trình; nghiêm cấm bỏ qua hoặc vô hiệu hóa cảnh báo khi không có lý do chính đáng.