10 chiến đấu cơ Israel không kích ở Qatar có gì đặc biệt

Theo nhiều nguồn tin, lực lượng không quân nước này đã sử dụng tiêm kích tàng hình F-35I “Adir” - phiên bản F-35A được Mỹ phát triển và tùy chỉnh riêng cho Israel, tích hợp nhiều hệ thống điện tử nội địa để phù hợp với học thuyết tác chiến đặc thù.

Việc triển khai F-35I không chỉ thể hiện ưu thế công nghệ mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ về năng lực răn đe và tính linh hoạt của Israel. Đây là lần đầu tiên Tel Aviv công khai triển khai chiến đấu cơ tấn công trực diện vào một quốc gia vùng Vịnh, vốn trước nay vẫn được coi là “vùng đệm ngoại giao” trong quan hệ Israel - Hamas.

“

Israel muốn gửi thông điệp rằng không có nơi nào an toàn cho các thủ lĩnh Hamas, kể cả ở Qatar, quốc gia vốn được coi là vùng đệm ngoại giao.

Ông Brett McGurk - Cựu quan chức an ninh quốc gia Mỹ

F-35I “Adir”: Biểu tượng ưu thế công nghệ của Israel

F-35I “Adir” là phiên bản tiêm kích thế hệ 5 được Mỹ phát triển và cho phép Israel tùy biến sâu, điều mà Washington hiếm khi chấp nhận với các đối tác khác. Máy bay này được tích hợp hệ thống điện tử, cảm biến và phần mềm do Israel tự phát triển, giúp phù hợp với học thuyết tác chiến của nước này.

So với F-15 và F-16 vốn là “xương sống” của không quân Israel trong nhiều thập kỷ, F-35I mang lại ưu thế vượt trội trong những chiến dịch đòi hỏi yếu tố bất ngờ. Khả năng tàng hình giúp nó vượt qua các hệ thống phòng không hiện đại, trong khi năng lực thu thập chia sẻ dữ liệu biến nó thành trung tâm trong mạng lưới tác chiến liên quân.

Việc Israel ưu tiên triển khai F-35I trong các phi vụ nhạy cảm không chỉ phản ánh nhu cầu kỹ thuật, mà còn gửi đi thông điệp chính trị: Tel Aviv sở hữu năng lực công nghệ ngang hàng với các cường quốc, đủ sức duy trì ưu thế trước cả Nga lẫn Iran - hai quốc gia có ảnh hưởng lớn tại Trung Đông.

Chiến dịch kỳ lạ

Theo tiết lộ của một quan chức Israel với CNN, hơn 10 chiến đấu cơ đã tham gia đợt không kích, phóng trên 10 quả đạn đối đất vào mục tiêu được cho là nơi trú ẩn của lãnh đạo Hamas. Đây không chỉ là một phi vụ tấn công thông thường. Điểm đáng chú ý nhất chính là phạm vi hoạt động từ Israel tới Qatar và quay về, các máy bay phải vượt qua quãng đường hàng nghìn km.

Trong điều kiện bình thường, bán kính chiến đấu của F-15 hay F-35 khó có thể đảm bảo hành trình xa như vậy. Chính vì thế, năng lực tiếp dầu trên không trở thành chìa khóa. Không quân Israel hiện sở hữu đội KC-707 Re’em và đang chờ bổ sung KC-46A Pegasus hiện đại từ Mỹ. Sự tham gia của máy bay tiếp dầu cho phép các chiến đấu cơ duy trì hành trình dài, vừa đảm bảo đủ nhiên liệu tấn công, vừa có thể quay trở về an toàn.

Trong giới quân sự, tiếp dầu trên không được coi là một “bội số sức mạnh”. Nó giúp mở rộng phạm vi hoạt động của tiêm kích, biến các chiến dịch tầm xa từ bất khả thi thành hiện thực. Với Israel, quốc gia có diện tích nhỏ, không gian chiến lược hạn chế thì năng lực này càng mang tính sống còn.

Nhà phân tích quân sự quốc tế Amos Harel nhận định: “Khả năng tiếp dầu trên không cho phép Israel mở rộng cánh tay chiến lược vượt ra ngoài Trung Đông, từ Iran cho tới tận Vùng Vịnh. Việc Doha trở thành mục tiêu là minh chứng cho năng lực đã được chuẩn bị nhiều năm qua.

Điều này đồng nghĩa, Israel không chỉ hướng tới việc ngăn chặn mối đe dọa gần kề, mà còn sẵn sàng cho các kịch bản xa hơn – chẳng hạn tấn công các mục tiêu chiến lược trên lãnh thổ Iran hoặc thậm chí ngoài khu vực.

Một câu hỏi lớn được đặt ra làm thế nào để các chiến đấu cơ Israel bay tới Doha mà không bị ngăn chặn? Quãng đường này buộc máy bay phải bay qua không phận nhiều quốc gia Trung Đông, nơi kiểm soát không lưu được duy trì nghiêm ngặt.

Giới quan sát cho rằng chiến dịch không chỉ dựa vào kỹ thuật, mà còn cần sự phối hợp tình báo và có thể cả “sự im lặng chiến lược” từ một số quốc gia trong khu vực. Nếu không có ít nhất một số đồng thuận ngầm, khó có khả năng chiến đấu cơ Israel đi qua nhiều tầng kiểm soát radar mà không bị phát hiện hoặc ngăn chặn.

Cú đánh vào vai trò trung gian của Qatar

Hệ quả chính trị từ chiến dịch này không kém phần quan trọng. Qatar từ lâu giữ vai trò trung gian hòa giải giữa Israel và Hamas, là nơi diễn ra các cuộc đàm phán trao đổi con tin và thỏa thuận ngừng bắn. Việc Tel Aviv công khai không kích Doha khiến ít nhất 6 người thiệt mạng, trong đó có một quan chức an ninh Qatar, đã lập tức gây phản ứng mạnh từ phía chính quyền Doha.

Các nhà phân tích nhận định, động thái này có thể phá vỡ kênh đối thoại vốn mong manh, đẩy Trung Đông vào tình thế khó đoán định hơn. Thay vì thúc đẩy giải pháp ngoại giao, Israel dường như lựa chọn ưu tiên quân sự để gây áp lực, bất chấp rủi ro về quan hệ ngoại giao.

Động thái này còn nhằm phô diễn sức mạnh trước Nga và Iran – những quốc gia có khả năng cung cấp khí tài hiện đại cho các đối thủ của Israel. Đồng thời củng cố mối quan hệ chiến lược với Mỹ bởi Washington không chỉ cung cấp F-35I, mà còn cho phép Tel Aviv bản địa hóa hệ thống này, một đặc quyền hiếm có.

Mặc dù thành công về mặt quân sự, chiến dịch Doha có thể tạo ra nhiều hệ quả phức tạp như Hamas có thể trả đũa bằng cách gây nguy hiểm cho con tin, khiến tiến trình đàm phán bế tắc. Qatar, vốn có quan hệ mật thiết với Mỹ, có thể gây sức ép ngoại giao, làm Washington khó xử trong việc cân bằng lợi ích khu vực. Và nguy cơ leo thang căng thẳng, đẩy khu vực Trung Đông vốn bất ổn vào vòng xoáy xung đột mới.

Chiến dịch này nhiều khả năng làm gián đoạn các cuộc đàm phán trao đổi con tin, đồng thời đẩy Qatar vào tình thế khó xử: hoặc tiếp tục vai trò trung gian, hoặc hạ cấp sự tham gia để phản ứng trước hành động của Israel.

Đối với Israel, thành công quân sự chưa chắc đồng nghĩa với lợi ích chiến lược. Khả năng Hamas trả đũa bằng cách hành quyết con tin để gây sức ép là điều không thể loại trừ. Đồng thời, việc tấn công tại một quốc gia có quan hệ mật thiết với Mỹ có thể khiến Washington gặp khó trong cân bằng lợi ích khu vực.

Cuộc không kích Doha của Israel không chỉ là một hành động quân sự nhằm vào Hamas. Nó còn là thông điệp chiến lược, phô diễn sự kết hợp giữa công nghệ tàng hình F-35I và năng lực tiếp dầu trên không, hai yếu tố biến Israel thành lực lượng có thể vươn xa ngoài khu vực.

Tuy nhiên, bài toán lớn vẫn là cân bằng giữa chiến thắng quân sự và hệ quả ngoại giao. Trong khi Israel chứng minh quyết tâm “theo đuổi Hamas đến cùng”, con đường hòa bình ở Trung Đông lại trở nên xa vời hơn.